Przeobrażenia polityczne i militarne w Europie Wschodniej i Środkowej, jakie nastąpiły w latach 90-tych XX wieku przyczyniły się do wielu istotnych zmian w Wojsku Polskim. Regułą obowiązującą przy przejmowaniu i dziedziczeniu tradycji jest związek wynikający z tożsamości numeru lub nazwy, wspólnego regionu formowania lub stacjonowania.
Zgodnie z tymi zasadami nowo utworzony w maju 1995 roku 3 Pułk Saperów przejął tradycje:
- 13 batalionu saperów z armii gen. Józefa Hallera, która w 1919 roku przybyła do Polski z Francji („Błękitna Armia”);
- 13 Samodzielnego Kołobrzeskiego Batalionu Saperów 6 Dywizji Piechoty z okresu II wojny światowej.
Pułk przyjął, jako patrona. gen. Jakuba Jasińskiego - wielkiego patrioty okresu powstania kościuszkowskiego, bohaterskiego obrońcy szańców warszawskiej Pragi przed Moskalami oraz wybitnego inżyniera wojskowego, zaś święto pułku było obchodzone 1-go maja , na pamiątkę daty sformowania pułku w docelowej strukturze organizacyjnej.
Pierwszym dowódcą został pułkownik dyplomowany Henryk Wolski. Decyzją ówczesnego Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Lecha Wałęsy z dnia 5 lipca 1995 roku pułkowi nadano sztandar wojskowy ufundowany przez społeczeństwo Dębicy oraz ziemi dębickiej i mieleckiej. W skład pułku wchodziło pięć batalionów i sześć kompanii, w tym: 3 bataliony saperów, batalion minowania i batalion maszyn inżynieryjnych, kompania maskowania, kompania rozminowania, kompania dowodzenia oraz kompania remontowa, zaopatrzenia i medyczna, jako pododdziały logistyczne. Ponadto w strukturze organizacyjnej pułku znajdował się patrol rozminowania, który utrzymywany był w stałej gotowości do oczyszczania terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych.
Oprócz docelowych i zakładanych na wypadek konfliktu zbrojnego zadań bojowych w czasie pokoju pułk realizował zadania inżynieryjne przez wydzielone siły w sytuacjach kryzysowych i zagrożeń militarnych, udział w misjach pokojowych oraz ciągłą realizację przedsięwzięć związanych z oczyszczaniem terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych. Tego typu zadania były możliwe do wykonania wyłącznie przez odpowiednio wyszkolonych specjalistów wojskowych. Dlatego też głównym komponentem pokojowej działalności pułku było szkolenie stanu osobowego oraz zgrywanie komórek organizacyjnych dowództwa i pododdziałów w celu przygotowania ich do wykonywania zadań na wypadek wojny. Z ogólnego schematu szkolenia wyodrębnione było przygotowanie dowódców drużyn w szkołach podoficerskich oraz młodszych specjalistów w ośrodkach szkolenia. Ponadto wiodącą rolę odgrywało przygotowanie kadry zawodowej, które realizowane było w ramach programowego szkolenia oraz szkolenia uzupełniającego. Szkolenia były realizowane zarówno w warunkach garnizonowych jak i na przykoszarowych ośrodkach szkolenia oraz poligonach - w kraju i za granicą.
Podczas „powodzi tysiąclecia” w lipcu 1997 roku właśnie wojska inżynieryjne wykazały się najwyższym poświęceniem i zaangażowaniem w walce z wodnym żywiołem zyskując uznanie i wdzięczność społeczeństwa oraz władz samorządowych. Do głównych zadań 3 Pułku Saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego należało umacnianie istniejących wałów oraz tworzenie doraźnych zapór przeciwpowodziowych, ewakuacja ludności z zalanych terenów oraz dowóz żywności, wody pitnej i środków medyczno-sanitarnych.
Po przejściu fali powodziowej i ustąpieniu rozlewisk żołnierze 3 psap aktywnie uczestniczyli w likwidowaniu skutków powodzi. Dębiccy saperzy likwidowali skutki powodzi m. in .w miejscowościach: Limanowa, Laskowa, Tymbark, Łąkta Dolna, Żegocina. Saperzy dębiccy za heroiczną postawę w czasie klęski żywiołowej zyskali wdzięczność i uznanie powodzian, administracji państwowej, przełożonych i różnych organizacji oraz grup społecznych. Poza walką z żywiołem non-stop były prowadzone patrole minerskie, które nieprzerwanie od zakończenia II wojny światowej walczyły z „zardzewiałą śmiercią”. Oprócz akcji oczyszczania terenu z przedmiotów niebezpiecznych i wybuchowych prowadzone były akcje profilaktyczne dla uczniów szkół, podczas których byli oni informowani i przestrzegani przed skutkami lekkomyślnego obchodzenia się z nieznanymi przedmiotami. [cdn].
Jacek Dymitrowski
Dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy
