GENOWEFA GRENIUCH Z WIELICZKI, ŁĄCZNICZKA ODDZIAŁU ARMII NARODOWEJ „POGROM” W LATACH 1945-1946
W Morawicy, w gminie Liszki, w sąsiedztwie autostrady A4 i Lotniska Balice, przy kościele parafialnym pw. św. Bartłomieja znajduje się pomnik „966 NIEZŁOMNYM OJCZYZNA 2016” (foto 4787) wzniesiony z okazji 1050 rocznicę chrztu i państwowości polskiej. U stóp krzyża Katyńskiego, w ogrodzie z figurami polskich świętych, zrywa się do lotu Orzeł Polski w koronie z ryngrafem Maryi na piersi i napisem „REGINA POLONIAE ORA PRO NOBIS” trzymający w szponach wstęgę ze słowami „POLONIA ANTEMURALE CHRYSTIANITS”. Na wewnętrznej ścianie pomnika (od strony prezbiterium kościoła) umieszczono tablice z imionami, nazwiskami, pseudonimami Żołnierzy Niezłomnych 1944 – 1963 – 21.10.1963 r. został zamordowany przez UB Józef Franczak ps. „Lolek”, ostatni niezłomny oraz ludziom niezłomnym z lat 1956 – 1980.
Na jednej z tablic Żołnierzy Niezłomnych wymieniono żołnierzy Armii Narodowej „Pogrom” a wśród nich czytamy: „Genowefa Greniuch, „Kropka”, ur. 7. IX.1924 r. w Wieliczce” (foto 4750). W Urzędzie Stanu Cywilnego w Wieliczce, w Księdze Urodzeń potwierdziłam te dane: Genowefa Maria Greniuch, córka Anieli z d. Dębowskiej i Józefa Greniuchów urodziła się 7 września 1924 r. w Wieliczce pod numerem 346 i otrzymałam informację, że w Wieliczce aktualnie nie ma wśród mieszkańców nazwiska Greniuch. Nie ma go również w Księdze Zmarłych wielickiego cmentarza.
W internecie odnalazłam artykuł Ireneusza Sobasa na temat Armii Narodowej „Pogrom” i jej żołnierzy. W biogramach odnalazłam wieliczankę Genowefę Greniuch, „Kropka” ur. 7. IX. 1924 w Wieliczce. Łączniczka i informatorka oddziału. Przekazała m.in. wiadomość o transporcie 2,7 mln dla Żupy Solnej w Bochni, które to następnie zostały zdobyte w zasadzce na drodze Bochnia-Kraków. Aresztowana za to, jednak z nieustalonych powodów została zwolniona.
Armia Narodowa „Pogrom” w l. 1945-1946 była bardzo aktywnym ugrupowaniem podziemia niepodległościowego na terenie powiatu bocheńskiego, którą dowodził ppor. Gustaw Rachwalski ps. „Pogrom”. Przez oddział przeszło ok. 65 ludzi. Oddział dokonał 25 akcji zbrojnych. Po ucieczce G. Rachwalskiego do Niemiec, przed opuszczeniem kraju dowództwo przekazał Stanisławowi Nowakowi ps. „Iskra”. Przy „Iskrze” pozostało 20 ludzi, którzy działali w dwóch grupach. Reszta „leśnych” odłączyła się i ujawniła w 1947 r.
12 lipca 1946 r. - 6 ludzi z grupy „Iskry” w mundurach Wojska Polskiego zatrzymało w Gierczycach samochód Żupy Solnej przewożący wypłatę dla pracowników. Znaleziono 2 mln 700 zł, zarekwirowano, pasażerów wysadzono, a kierowcy kazano się zwieść do Puszczy Niepołomickiej. Po dojechaniu na miejsce kierowcę zwolniono i pozwolono odjechać do Bochni.
Oddział „Pogrom” zakończył walkę z władzą ludową latem 1951 r. Przywódcy „Iskry” zostali aresztowani. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Bochni 31.08.1951 r. Mikołaj Mazur, Władysław Nowak zostali skazani na karę śmierci, Stanisław Nowak „Iskra” na 15 lat więzienia, Józef Kośmider na 12 lat.
Czytelników „Głosu Wielickiego” proszę o informacje na lemat losów Genowefy Greniuch.
Opracowała Jadwiga Duda
