Osobami, które bardzo wymiernie pomogły w rozwoju dębickiego ruchu sokolniczego byli notariusz i burmistrz w jednej osobie, czyli pan Kazimierz Wilusz oraz Edward hrabia Raczyński, który na potrzeby organizacji bezpłatnie przekazał grunty przy obecnej ulicy Bojanowskiego. Na tym obiekcie typu parkowego powstało boisko do siatkówki oraz kort ziemny do tenisa.
Znamiennym był rok 1910, kiedy to uroczyście obchodzono 500. rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem. Wówczas to w maju , pod przewodnictwem prof. Stanisława Wiśniewskiego uczniowie gimnazjum usypali kopiec grunwaldzki i urządzili ogród dębickiego „Sokoła”. Tamże to 19 czerwca nastąpiło poświęcenie głazu „Bohaterom Grunwaldu 1410-1910”. Głaz ten został zniszczony podczas II wojny światowej przez niemieckiego okupanta i odbudowany w 1960 roku przez społeczeństwo Dębicy.
Widocznym było, że potrzebny jest budynek. Przy wsparciu władz z inicjatywy prezesa Stanisława Wiśniewskiego rozpoczęto wówczas jego budowę, która została zakończona w 1912 roku. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Dębicy zyskało okazałą siedzibę. To dębiccy sokolnicy stanowili trzon ochotniczego plutonu, który pod dowództwem Tadeusza Gawrysia rozpoczął walkę o niepodległość Polski w 1914 roku.
Zasiew wydał plon. Po zakończeniu I wojny światowej dębicki ruch sokoli nadal kwitł. Do dotychczas istniejących sekcji poszła jeszcze piłka nożna. W 1928 roku doszło do połączenia trzech organizacji sportowych : Wisłoki, Sokoła i Rozwoju w jeden miejski Klub Sportowy „Wisłoka”. Sala widowiskowa „Sokoła” była miejscem zarówno imprez kulturalnych, jak np. gościnne występy teatrów krakowskich i lwowskich, jak i zabaw tanecznych i okolicznościowych imprez, zarówno patriotycznych, jak i towarzyskich. Ogród służył nie tylko do ćwiczeń cielesnych, lecz także do koleżeńskich spotkań i był miejscem spotkań ówczesnych randkowiczów.
Podczas II wojny światowej organizacja „Sokoła” została zdelegalizowana przez niemieckiego okupanta, zaś budynek przejęty na potrzeby wojska. Urządzono w nim Soldatenheim [Dom Żołnierza].
W tym to okresie, a dokładniej w 1943 roku, zmarł profesor Stanisław Wiśniewski, wybitny dębicki pedagog, polityk samorządowy i były wieloletni prezes „Sokoła”. Po zakończeniu wojny teren na krótko wrócił do swoich właścicieli. Władza ludowa widząc w organizacji zagrożenie dla swojego punktu widzenia wychowania socjalistycznej młodzieży doprowadziła do jej delegalizacji. W Dębicy skutkowało to przejęciem na rzecz miasta majątku Towarzystwa. Od 1948 roku były budynek TG „Sokół” został Powiatowym Domem Kultury. Symbolem zmian było usunięcie z frontonu budynku kamiennej figury sokoła. Jej los jest nieznany. Wszelkie osoby, które miałyby jakąkolwiek wiedzę w tym temacie proszone są o kontakt z autorem.
Jacek Dymitrowski
Dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy
