Dla upamiętnienia 80. rocznicy śmierci i 135. rocznicy urodzin twórcy Stabat Mater i Harnasiów Rada Miasta Zakopane ogłosiła rok 2017 Rokiem Karola Szymanowskiego w Zakopanem.
Karol Szymanowski (1882-1937) jest jedną z ważniejszych postaci, tworzących polską elitę intelektualną i artystyczną międzywojennego Zakopanego. Jego kontakty z tym miejscem datują się już od lat młodzieńczych; od 1914 roku bywał tu wielokrotnie, zamieszkując w willach „Limba”, „Kalina” czy „Czerwony Dwór”. W październiku 1930 roku osiadł w stolicy polskich Tatr na stałe: wynajął willę „Atma”, gdzie – jak napisał – odnalazł dla siebie dom. Szymanowskiego zafascynowała barwna i witalna muzyka góralska, szczególnie w wykonaniu Bartusia Obrochty, z którym się zaprzyjaźnił. Kompozytor współtworzył życie zakopiańskiej cyganerii, uczestniczył w akcjach społecznych i wydarzeniach kulturalnych. Miłość do podhalańskiej muzyki, w której wysłyszał wiecznie bijące serce muzyki narodowej, ujawniła się w wielu jego utworach. W „Atmie” powstawały m.in.: instrumentacja do ostatniego obrazu baletu Harnasie op. 55, 12 Pieśni kurpiowskich na głos i fortepian do słów ludowych op. 58, IV Symfonia koncertująca na fortepian i orkiestrę op. 60, II Koncert skrzypcowy op. 61, dwa fragmenty z Litanii do Marii Panny op. 59 oraz dwa ostatnie fortepianowe Mazurki op. 62.
W listopadzie 1935 roku podupadający na zdrowiu z powodu gruźlicy Szymanowski opuścił Zakopane, zmarł w sanatorium w Lozannie w 1937 roku. W 1976 roku powstało Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem, Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, które jest jedynym w świecie muzeum biograficznym twórcy.
Związki Szymanowskiego z Zakopanem wykraczają daleko poza motywy podhalańskie, uobecnione w jego twórczości. Autor Harnasiów włączył się w sprawy tego miasta nie tylko twórczością muzyczną, ale również publicystyką i oddziaływaniem charyzmatycznej osobowości. Po Chopinie uznawany jest za najważniejszego polskiego kompozytora.
W ramach Roku Karola Szymanowskiego w Zakopanem zaplanowane zostały liczne wydarzenia: koncerty, wykłady, spotkania, spektakle, zajęcia edukacyjne, konkursy, wystawy, projekcje filmów, a w październiku – Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Karol Szymanowski w kulturze XX i XXI wieku". Serdecznie zapraszamy!
Tekst: Agnieszka Gąsienica-Giewont Kierownik Oddziału Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem
Zdjęcie: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Portret Karola Szymanowskiego, pastel, 1931, własność Muzeum Narodowego w Krakowie
Urząd Miasta Zakopane
