Stan powietrza w Skawinie zaniepokoił Rzecznika Praw Obywatelskich.
Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Maciej Taborowski skierował pismo do Burmistrza Miasta i Gminy Skawina Norberta Rzepisko, w którym informuje, że w związku z doniesieniami medialnymi w sprawie przekroczenia norm emisji szkodliwych substancji w powietrzu, w rejonie dawnej Huty Aluminium w Skawinie, podjął z urzędu postępowanie wyjaśniające. Jednocześnie zwraca się do włodarza gminy z prośbą o udzielenie informacji na temat aktualnego stanu wspomnianej sprawy.
– W szczególności Rzecznik zainteresowany jest, czy udało się już ustalić przyczyny i pochodzenie zanieczyszczenia powietrza oraz podmioty za to odpowiedzialne. Proszę o wskazanie, jakie czynności interwencyjne zostały dotychczas podjęte ze strony gminy oraz czy są planowane dalsze działania – napisał Maciej Taborowski, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich.
W odpowiedzi burmistrz Norbert Rzepisko przedstawił aktualną sytuację, podejmowane działania i plany na przyszłość.
– Skawina, jako jedno z nielicznych miast w Polsce, podjęła zdecydowane działania mające na celu poprawę stanu środowiska i ograniczenie zanieczyszczenia powietrza. Na podkreślenie zasługuje fakt, że działania te odbywają się przy dużym wsparciu strony społecznej. Zdajemy sobie sprawę z faktu, że tylko świadome niebezpieczeństwa i zagrożeń władze oraz zaangażowani w proces mieszkańcy są w stanie osiągnąć wspólny cel – poprawę jakości powietrza. Wynikiem tych działań była decyzja o zakupie niereferencyjnego czujnika, którego jedynym i zasadniczym zadaniem było monitorowanie jakości powietrza i śledzenie trendów zmieniających się zawartości badanych substancji w powietrzu na terenie dawnej Huty Aluminium. Decyzja ta była z jednej strony wynikiem docierających i szeroko komentowanych doniesień mieszkańców, na które burmistrz i kierowany przez niego Urząd nie mógł nie zareagować, z drugiej działaniem mającym na celu potwierdzenie możliwości istnienia zagrożenia, a nie jego identyfikację i źródło – wspomniał włodarz gminy.
Burmistrz Skawiny przypomniał, że 11 czerwca poinformował WIOŚ o uruchomieniu niereferencyjnej stacji pomiarowej na terenie byłej Huty Aluminium, gdzie działa ponad 70 podmiotów gospodarczych. 9 lipca, w związku z występującą okresowo w godzinach wieczornych i nocnych bardzo wysoką zawartością lotnych związków organicznych, które wskazywał zainstalowany czujnik, zwrócił się z prośbą do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie o interwencję i przeprowadzenie badań kontrolnych na terenie byłej Huty Aluminium. Skierował też pisma do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz Starostwa Powiatowego w Krakowie, by przy wydawaniu pozwoleń na emisję pyłów i gazów oraz pozwoleń zintegrowanych – lub zmianie decyzji – uwzględnili odczyty ze wspomnianej niereferencyjnej stacji pomiarowej.
W sprawie stanu powietrza w Skawinie 11 lipca obradował Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego, a 15 lipca burmistrz Norbert Rzepisko spotkał się z firmami działającymi na terenie byłej Huty Aluminium w Skawinie, a trzy dni później z mieszkańcami.
Jak wyjaśnił burmistrz, 24 lipca z kolei, podczas narady ze specjalistami m. in. Krajowego Laboratorium Referencyjnego ds. Jakości Powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz przedstawiciela firmy, która dostarczyła urządzenie, stwierdzono, że miernik nabyty przez gminę został usytuowany w miejscu, gdzie nie wskazywał reprezentatywnego stężenia lotnych związków organicznych dla obszaru miasta.
– Ze względu na konieczność przeglądu czujnik ten został przekazany do producenta – podaje burmistrz Skawiny.
Jednocześnie pomiary powietrza Skawinie prowadzi Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Zostały wykonane w dniach od 12 do 19 lipca br.
– Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ Oddział w Krakowie, na zlecenie WIOŚ w Krakowie, zainstalowało w naszym mieście dodatkowe urządzenia pomiarowe do badań jakości powietrza. Urządzenia zainstalowane zostały w dwóch punktach pomiarowych tj.: na stacji Ogrody w centrum Skawiny oraz w dodatkowej stacji na terenie byłej Huty Aluminium w Skawinie (strefa przemysłowa). Poziomy stężeń benzenu, toluenu, etylobenzenu o-m-p-ksylenu uzyskane podczas tych badań były zbieżne zarówno w strefie przemysłowej, jak i na osiedlu Ogrody. Ich wielkości są niskie w stosunku do norm godzinnych, które dla benzenu wynoszą 30 ug/m3 a dla toluenu, ksylenu 100 ug/m3, dla etylobenzenu 500 Hg/m3. Przepisy regulujące stan jakości powietrza nie przewidują w ramach oznaczeń emisyjnych lotnych związków organicznych. Dlatego też badaniami została objęta grupa szkodliwych dla zdrowia i typowych dla emisji przemysłowej węglowodorów aromatycznych (czyli właśnie benzenu, toluenu i ksylenu). Centralne Laboratorium Badawcze wykonało ponadto badania formaldehydu. Uzyskane wyniki badań wykazują, że jest go mniej niż 7 ug/m3. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nie stwierdził tym samym zagrożenia dla życia i zdrowia mieszkańców – pisze burmistrz Norbert Rzepisko w odpowiedzi na pytania Rzecznika Praw Obywatelskich.
– W dalszym ciągu Centralne Laboratorium Badawcze monitoruje na obszarze byłej Huty Aluminium w Skawinie stężenia węglowodorów aromatycznych i formaldehydu – nie stwierdzając przekroczeń poziomów dopuszczalnych. Badania będą poszerzone w stosunku do pomiarów prowadzonych dotychczasowo z 5 do 30 rodzajów węglowodorów. Planowane jest prowadzenie pomiarów do połowy sierpnia. Stacja pomiarowa na okres tygodnia pojawi się także w rejonie ul. Ogrody. Wyniki badań zostaną udostępnione Radzie Naukowej działającej przy Burmistrzu Miasta i Gminy Skawina, celem wypracowania wspólnego stanowiska – dodaje burmistrz.
Norbert Rzepisko wspomina też o kontrolach WIOŚ w czterech zakładach na terenie byłej Huty Aluminium w Skawinie (wobec dwóch prowadzone jest postępowanie administracyjne) oraz o nowej technice badań powietrza, która zostanie zastosowana we wrześniu. WIOŚ rozpocznie bowiem w Krakowie i Skawinie analizę ilościową śladowych zanieczyszczeń powietrza techniką SIFT-MS, co ma pozwolić na szybką identyfikację związków w rejonach źródeł emisji.
Dodatkowo, jak podkreśla burmistrz, gmina Skawina zabiega o zmianę zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska.
– Chcemy, aby wzrosła rola samorządu gminnego i mógł on być stroną w postępowaniach dotyczących wydawania pozwoleń na emisję i pozwoleń zintegrowanych. Proponujemy, aby instytucje wydające decyzje były zobligowane do uzyskania i respektowania opinii władz gminy w toczących się postępowaniach administracyjnych – podał burmistrz Skawiny w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich.
