Tradycyjnie przez cały styczeń – zarówno w ciągu tygodnia, jak i w weekendy – uczestniczę w spotkaniach opłatkowych dla seniorów organizowanych we wszystkich gminnych miejscowościach. Te noworoczne spotkania dla seniorów połączone na ogół z przedstawieniami jasełkowymi przygotowanymi przez „wnuki”, czyli dzieci i młodzież szkolną, wypełnione serdecznymi życzeniami i sąsiedzkimi pogawędkami przy wspólnym stole, pobudzają mnie do wielu refleksji. Niektórymi z nich chciałbym się dzisiaj z Państwem – Czytelnikami podzielić.
Nie potrzeba specjalnych badań, bo dla każdego uważnego obserwatora życia społecznego oczywiste jest, że nasze społeczeństwo się starzeje. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce na 100 młodych ludzi, czyli dzieci w wieku 0-14 lat, przypada aż 112 seniorów, czyli osób w wieku 65 lat i starszych. W skali całej populacji jest to różnica sięgająca 700 tys. osób - oczywiście na niekorzyść „wnuczków”. Według specjalistów od demografii przyszłość rysuje się jeszcze gorzej.
Sytuacji nie jest w stanie znacząco poprawić odnotowany w ostatnim czasie wzrost liczby urodzin, gdyż składa się na nią wiele różnych czynników. Jako społeczeństwo ustawicznie stajemy się coraz zamożniejsi, coraz lepiej się odżywiamy. Mimo wciąż długich kolejek do lekarza wzrasta dostępność usług medycznych. Jesteśmy coraz lepiej badani i diagnozowani, mamy dostęp do leków, powszechnie stosujemy różne suplementy. Dbamy o to, aby nasze otoczenie było wolne od zarazków, stajemy się coraz bardziej „ekologiczni” – niemal w każdej sferze życia. To wszystko powoduje, że żyjemy coraz dłużej. W przypadku kobiet średnia wieku wynosi ponad 81 lat, a mężczyzn – ponad 73 lata. I choć jest to nadal o wiele mniej niż średnia unijna, gdzie jest to odpowiednio 83 i 78 lat, to nie da się ukryć, że ten wzrost długości życia ma niebagatelny wpływ na strukturę demograficzną naszego społeczeństwa.
Jako główną konsekwencję starzenia się społeczeństwa na ogół wymienia się kwestię rynku pracy. Tego problemu nie można lekceważyć. Jak wskazują analitycy, liczba pracujących spada. To stwarza potężne zagrożenie dla funkcjonowania systemu emerytalnego. Ale to niejedyne poważne wyzwanie. Niemniej ważny jest problem aktywizacji seniorów i stworzenia dla nich odpowiedniego systemu wsparcia. To właśnie zadanie stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań dla samorządów na najbliższe lata.
W tym miejscu pragnę wrócić do początku tego felietonu, w którym wspomniałem o odbywających się w styczniu spotkaniach opłatkowych dla najstarszych mieszkańców gminnych miejscowości. Bo tymi opłatkami, które w gminie Tarnów mają już kilkunastoletnią tradycję zainicjowaliśmy w naszej gminie proces aktywizacji seniorów. To właśnie na spotkaniach opłatkowych, w sytuacji ciągłego wzrostu ilości mieszkańców 65+ krystalizowała się idea systemowego podejścia do problematyki funkcjonowania osób starszych w gminnej społeczności. Powołanie Gminnego Pełnomocnika ds. Seniorów, organizacja Klubów Seniora, ośrodków wsparcia, wykładów, warsztatów, okolicznościowych spotkań, wycieczek i pielgrzymek, wspólnego uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, a nawet przygotowywanie przez seniorów przedstawień teatralnych – te wszystkie i jeszcze inne inicjatywy złożyły się na fakt, że w gminie Tarnów seniorzy są autentycznie aktywną grupą społeczną. Dość wspomnieć, że w organizowanych w Domu Ludowym w Radlnej spotkaniach andrzejkowych wzięło udział blisko 500 osób.
Przed nami oczywiście wiele wyzwań. Należy do nich m. in. utworzenie dla seniorów Domu Dziennego Pobytu. Niezależnie od tego widzimy jednak, że ten proces, który zapoczątkowaliśmy przed kilkunastu laty przynosi rezultaty. A seniorzy odpłacają nam się tym, co mają najcenniejszego, dzieląc się swoją wiedzą, doświadczeniem i życiową mądrością.
Grzegorz Kozioł
