Płyty meblowe MDF laminowane, nasączone mocnym klejem – często trafiają do kalwaryjskich kotłów jako... „opał”. Z problemem smogu i zanieczyszczenia powietrza Kalwaria Zebrzydowska zmaga się od lat. Działające na terenie gminy stowarzyszenie Płuca Kalwarii edukuje mieszkańców i apeluje do władz o podejmowanie skutecznych działań. Niestety, jak na razie jakość powietrza pozostaje fatalna.
W ostatnią sobotę i niedzielę stycznia w kampanię przeciw smogowi zaangażowali się OO. Bernardyni z kalwaryjskiego klasztoru oraz Wyższe Seminarium Duchowne.
– Trudny temat, przykra prawda głoszona podczas kazań, w czasie mszy świętej. W sobotę 26 i w niedzielę 27 stycznia br. raz po raz zwracano się do sumień trucicieli. Padały mocne stwierdzenia, o wtórnym analfabetyzmie religijnym wiernych (pewnie nielicznych?), jak i to, że zatruwanie innych przy pomocy złego węgla, mułu, odpadów i śmieci to naruszenie 5. przykazania: Nie zabijaj! Ci niszczący kalwaryjskie powietrze usłyszeli: to grzech, bez wyjątków – poinformowało na swojej stronie w mediach społecznościowych stowarzyszenie Płuca Kalwarii, jednocześnie dziękując seminarium i klasztorowi za podjęte działania.
Warto też dodać, że w edukację mieszkańców zaangażowali się również uczniowie kalwaryjskiego liceum, którzy 26-27 stycznia rozdawali ulotki i przygotowane specjalnie na tę okazję kalendarzyki na 2019 rok.
To jednak zaledwie kropla w morzu… Piękne przykłady obywatelskiej postawy, mobilizacja mieszkańców.
Jak Kalwaria Zebrzydowska dba o powietrze?
Jakie działania podjęła gmina Kalwaria Zebrzydowska w zakresie poprawy jakości powietrza? Początkiem stycznia urzędnicy opublikowali raport zatytułowany „Monitorowanie pyłu zawieszonego na terenie Gminy Kalwaria Zebrzydowska” oraz poinformowali o podjętych w tym zakresie działaniach. Co konkretnie zrobiono?
Po pierwsze – w 2016 i 2018 roku w ramach programu PONE WFOŚiGW dofinansowano wymianę starych kotłów węglowych na nowe ekologiczne węglowe, gazowe lub na biomasę (w 2018 – 60 kotłów i w 2018 – kolejne 60). Z kolei w 2017 z budżetu gminy dofinansowano wymianę 53 kotłów. W latach 2018-2020 realizowany jest projekt (w ramach RPO) wymiany 30 starych kotłów.
Po drugie gmina Kalwaria Zebrzydowska przeprowadziła termomodernizację budynków użyteczności publicznej. Przeznaczyła na to kwotę ponad 2 mln zł.
Po trzecie, jak podają urzędnicy, promowane są inicjatywy mające na celu wykorzystanie alternatywnych źródeł energii cieplnej. Wspólnie z gminą Andrychów i Stryszów, Kalwaria Zebrzydowska złożyła wniosek o dofinansowanie budowy infrastruktury służącej wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych.
– Wystąpiono o dofinansowanie 20 mikroinstalacji – ogniw fotowoltaicznych o mocy całkowitej 296,46 kWp (kilowatopikseli) na budynkach użyteczności publicznej, których właścicielem jest gmina Kalwaria Zebrzydowska – informuje Urząd Miasta. – Do projektu również przystąpili mieszkańcy z terenu gminy. Podpisano 109 umów z mieszkańcami na udział w projekcie i dofinansowanie: ogniw fotowaltaicznych i kolektorów słonecznych. Całkowita moc mikroinstalacji dla mieszkańców – 521,63 kWp.
I po czwarte – gmina Kalwaria Zebrzydowska prowadzi pomiary stężenia pyłu zawieszonego w powietrzu, w dwunastu różnych punktach (Zarzyce Wielkie, Brywałd Średni, Stanisław Dolny SP Jadwigi, Brody, Brywałd Górny, Leńcze, Przytkowice, Zebrzydowice, Stanisław Dolny SP JP II, Bugaj, Kalwaria Urząd Miasta, Kalwaria Szkoła Podstawowa). Pomiary wykonywane są przy współpracy z Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (WFAiIS UJ). Sieć czujników umożliwia śledzenie na bieżąco stanu powietrza. Wyniki pomiarów można sprawdzać na stronie www.tymoddycham.uj.edu.pl. Dodatkowo, na ich podstawie, końcem 2018 roku opracowany został raport, obejmujący dane z trzech miesięcy (wrzesień, październik, listopad 2018).
Niestety, wyniki przedstawione w raporcie potwierdziły, jak tragiczna jest sytuacja. Kalwaria Zebrzydowska nie ma czym oddychać. Najgorsze wyniki zanotowano w Kalwarii – aż 47 dni z przekroczeniem poziomu normy dopuszczalnej stężenia pyłów (50 μg/m3) przy szkole podstawowej i 44 dni przy urzędzie miejskim. W dodatku przy szkole 5 razy przekroczono poziom informacyjny (200 μg/m3), przy UM – 4-krotnie. W tych dwóch punktach w badanym okresie odnotowano również stężenia pyłów powyżej poziomu alarmowego (300 μg/m3).
Jak widać, dotychczas podejmowane przez gminę działania, to stanowczo za mało. Czy w tym roku samorząd podejmie bardziej stanowcze decyzje?
Kalwaria chce oddychać czystym powietrzem
Stowarzyszenie Płuca Kalwarii przypomina, że 30 listopada 2018 roku na ręce burmistrza złożyło petycję. Podpisało się pod nią 680 osób i 151 poprzez podpis elektroniczny. Jedynym postulatem było: „Chcemy oddychać czystym powietrzem!”
– My, mieszkańcy gminy Kalwaria Zebrzydowska, apelujemy do Was, Władz Gminy! Chcemy oddychać czystym powietrzem! Pomóżcie nam! Podejmijcie skuteczne działania! Nie chcemy – my i nasze dzieci – żyć w SMOGU! Nie chcemy w przyszłości chorować na astmę ani raka! – piszą w petycji.
Jak informuje sekretarz gminy Renata Borończyk, według obowiązujących przepisów burmistrz ma trzy miesiące na udzielenie odpowiedzi.
– Petycja powinna być rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia jej złożenia – podkreśla.
Mieszkańcy czekają zatem na odpowiedź, która powinna się pojawić w lutym 2019. Czy gmina Kalwaria Zebrzydowska ma nowy pomysł, jak pozbyć się smogu? Przekonamy się wkrótce.
Anna Piątkowska-Borek
