W weekend otwarcie parku Wisławy Szymborskiej. Czekano na niego wiele lat [FOTO]

"Skreślenie ze słowa parking "ing" dało zielony efekt w samym centrum Kraków PL! Przekonacie się już niebawem 2 lipca!" - podsumował Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie, który zaprasza na otwarcie parku Wisławy Szymborskiej. O zamienienie parkingu na park przez wiele lat walczyli sami mieszkańcy.

2 lipca świętujemy 100. rocznicę urodzin Wisławy Szymborskiej. Dlatego też Senat Rzeczypospolitej Polskiej zdecydował, że poetka będzie patronką roku 2023. Kraków uczci jubileusz, otwierając park Szymborskiej przy ul. Karmelickiej. Uroczystemu otwarciu będzie towarzyszył piknik zorganizowany przez miasto we współpracy z Fundacją Wisławy Szymborskiej oraz partnerami zaangażowanymi w obchody Roku Szymborskiej.

Utworzony przez miasto park powstał dzięki inicjatywie, którą w ramach budżetu obywatelskiego poparło blisko 9 tys. krakowian. Kiedy pojawił się pomysł, by park otrzymał imię poetki, aprobatę wyraziło 3 360 osób z całej Polski, podpisując petycję „TAK dla parku im. Wisławy Szymborskiej”.

Uroczyste otwarcie parku, na które zaprasza Miasto Kraków i Fundacja Wisławy Szymborskiej, odbędzie się w niedzielę, 2 lipca o godz. 14.00.

− Radziwiłłowska 29, Krupnicza 22, Chocimska 19, Królewska 82, Piastowska 46 – adresy, pod którymi poetka mieszkała, ale też Wiślna 22, gdzie mieściła się redakcja „Życia Literackiego”, plac Nowowiejski, gdzie robiła zakupy, czy Bracka 3, gdzie można było ją spotkać na kawie – wiele miejsc w Krakowie jest związanych z Wisławą Szymborską. Cieszę się, że do tej listy dołączy teraz park przy ul. Karmelickiej. To, obok wracania do jej twórczości, najlepsza forma upamiętnienia tej wyjątkowej postaci, której rola jest nie do przecenienia zarówno dla świata poezji i literatury, jak też dla kultury naszego miasta – mówi prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

– Cieszę się, że nasze miasto nie wzniosło pomnika Wisławy Szymborskiej, ale że jej „pomnik” zasiało i posadziło. Upamiętniło ją w takiej formie, która – jestem przekonany – jej by najbardziej odpowiadała. W parku można przeżyć radość czytania, a może i pisania. Leżeć na trawie i podziwiać paradujące nad nami chmury. Rozmawiać z kamieniem lub wsłuchiwać się w milczenie roślin. Zakochać się od pierwszego wejrzenia, miłością najlepiej szczęśliwą. Przyglądać się cudom pierwszym lepszym. Rozważać możliwości. Zdumiewać się. Na wszelki wypadek powątpiewać, czy to co ważne ważniejsze jest od nieważnego. W niedzielę – dziękować swojemu sercu, że nie marudzi. Czytać listy umarłych. Dzielić się wrażeniami z teatru. Obmyślać świat – wydanie drugie. I pamiętać, że nic dwa razy się nie zdarza. I nie zdarzy – mówi Michał Rusinek, prezes Fundacji Wisławy Szymborskiej.

Droga długa i z przeszkodami

Historia debaty na temat zagospodarowania tego terenu trwa od lat 90 ubiegłego wieku. W planach były m.in. hotele, apartamenty, kino, wielopoziomowe parkingi. O powstanie parku przy ul. Karmelickiej zabiegali sami krakowianie. Od 2012 roku Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody, mieszkańcy, radni miasta oraz rada dzielnicy I Stare Miasto wielokrotnie i w licznych pismach apelowali o utworzenie na terenie wykorzystywanym jako parking ogólnodostępnego terenu z wysokimi drzewami - miejsca relaksu w na ostatniej w tym rejonie niezabudowanej działce.

W 2015 roku projekt parku przy Karmelickiej zgłoszony w ramach Budżetu Obywatelskiego i uzyskał wysokie poparcie, zdobywając 2642 punkty. W 2017 roku ponad 4200 osób podpisało się pod petycją 3xTAK dla zieleni w rejonie Rajskiej, która dotyczyła m.in. utworzenia parku w sąsiedztwie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, dzięki czemu w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego przewidziano tę nieruchomość pod zieleń.

W 2019 roku kolejny projekt "Tak dla Parku przy Karmelickiej" do Budżetu Obywatelskiego Miasta Krakowa zgłosiła znana krakowska aktywistka Natalia Nazim. Projekt, w którym znalazła się gotowa koncepcja zagospodarowania terenu przyszłego parku, przygotowany we współpracy z Katarzyną Wysocką, Wojciechem Kurkiem, Moniką Bogdanowską, Mariuszem Waszkiewiczem (Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody) i Łukaszem Maśloną w ramach kontynuacji prowadzonej od 2017 roku wspólnie akcji 3xTAK dla zieleni w rejonie Rajskiej, wygrał w głosowaniu i trafił do realizacji. Zagłosowało na niego blisko 9 tys. krakowian (zdobył ponad ponad 20,5 tys. punktów - najwięcej punktów z propozycji ogólnomiejskich).

Jednak koncepcja, którą na zlecenie miasta opracowała firma GAJDA architektura krajobrazu, wzbudziła duże kontrowersje, bo znacznie odbiegała od tego, za czym głosowali mieszkańcy.

Aktywiści apelowali wówczas o zgłaszanie uwag w konsultacjach i ostatecznie została ona poprawiona, choć i tak różni się od pierwotnej społecznej koncepcji parku autorstwa Katarzyny Wysockiej i Wojciecha Kurka. Swoje dołożyli też krakowscy radni, którzy w lipcu ubiegłego roku nagle zadecydowali, by właśnie tam wybudować pomnik Orląt Lwowskich.

"Dziś odbieraliśmy projekt TAK dla parku przy Karmelickiej, a jutro Rada Miasta Krakowa nada mu nazwę Park im. Wisławy Szymborskiej. Jednak dla mnie ten projekt to przede wszystkim olbrzymia odpowiedzialność wobec prawie 9 tys. mieszkańców, którzy zagłosowali na niego w Budżet obywatelski miasta Krakowa. I teraz chciałabym Was zapytać: co myślicie, patrząc na efekt finalny? Czy takiego parku oczekiwaliście?" - zapytała we wtorek, 27 czerwca autorka projektu, który w końcu po tylu latach udało się zrealizować.

125 drzew, ponad 70 tys. kwiatów

„Wolę kolor zielony” pisała Wisława Szymborska w wierszu „Możliwości”. I tej zieleni z pewnością nie zabraknie w nowo otwartym parku. Zamiast betonowego parkingu, który funkcjonował tam wcześniej, powstała przyjazna, zielona przestrzeń, podzielona na różnobarwne ogrody.

Niewielki sad z drzewami owocowymi to nawiązanie do sadów karmelitów, które kiedyś znajdowały się w tym miejscu. Półokrągła przestrzeń w centrum parku, porośnięta trawą i kwiatami, to z kolei nawiązanie do placu apelowego funkcjonujących w tym miejscu austriackich koszar. Wzdłuż głównej alei zobaczymy opadający kaskadowo strumyk z nasadzeniami roślinności wodnej. Woda retencjonowana z dachu pobliskiej biblioteki będzie służyła do podlewania roślin. Nie zabraknie również części leśnej, dającej schronienie zwłaszcza w cieplejsze dni.

Miejsce betonowych płyt zajęła teraz zieleń oraz infrastruktura dająca możliwość odpoczynku i rekreacji. W kolorowym ogrodzie w samym centrum miasta pojawi się aż 125 drzew, m.in. klonów, grabów, topoli, kasztanowców, a także drzew owocowych, takich jak jabłonie, grusze, wiśnie, czereśnie i śliwy. Zieleń niższą wypełni ponad 1,6 tys. różnych krzewów, m.in. bez czarny, lilak pospolity, kalina wonna, hortensje, róże czy porzeczki. Przygotowujący park Zarząd Zieleni Miejskiej zasadził też ponad 18 tys. bylin i ponad 70 tys. cebul. To jak bardzo zmieniło się to miejsce, pokazują zdjęcia zamieszczone na stronie ZZM w Krakowie. "Tu jest zielono! Są też drzewa, jest dużo wody, która latem będzie miała swoją ogromną wartość. Skreślenie ze słowa parking "ing" dało zielony efekt w samym centrum Kraków PL! Przekonacie się już niebawem 2 lipca!" - podsumował ZZM.

Wśród zieleni znajdziemy poetyckie cytaty ze wspomnianego wiersza „Możliwości”. Obok parku, na ścianie budynku na ul. Karmelickiej 28 powstaje mural zaprojektowany przez grafików firmy Medicine. Jego centralnym elementem jest wiersz „Nic dwa razy”, a towarzyszą mu grafiki korespondujące z inną dziedziną artystycznej działalności poetki – kolażami. Odwiedzając park, będzie można usiąść na ławce wśród zieleni i oddać się lekturze ulubionej książki, niekoniecznie poetyckiej. O dostęp do ciekawych lektur zadba bowiem sąsiadująca z parkiem Wojewódzka Biblioteka Publiczna.

Wolę wyjątki │ Wolę stare ilustracje w prążki

Na 2 lipca zaplanowano liczne atrakcje dla dzieci i dorosłych. O godzinie 10.00 rozpocznie się spacer tematyczny zorganizowany przez Dzielnicę I. Szlakiem „Szymborskiej we wspomnieniach” poprowadzi uczestników wydarzenia krakowska przewodniczka Agnieszka Kuźma. W godzinach 11.00–15.00 na zabawy literackie warsztaty i konkurs na lepieje zaprasza Biblioteka Kraków. Wydawnictwa i gadżety związane z noblistką będzie można znaleźć na stoisku księgarni De RevolutionibusBooks. A na stoisku firmy Medicine będzie można przedpremierowo kupić ubrania z kolekcji przygotowanej z okazji 100. rocznicy urodzin poetki. Tych, którzy zastanawiają się, jakie lody lubiła poetka, zapraszamy do punktu przygotowanego przez firmę Good Lood - zachęca Kraków.

Zaplanowane na godzinę 14.00 oficjalne otwarcie z udziałem władz miasta i przedstawicieli Fundacji im. Wisławy Szymborskiej, Senatu RP oraz aktywistów miejskich uświetni prezentacja wybranych utworów poetki w wykonaniu aktorów Teatru Bagatela i Teatru Groteska. Usłyszymy także ulubione standardy jazzowe Wisławy Szymborskiej. Dla uczestników tego wyjątkowego urodzinowego pikniku zagra Luka Mazur Quartet.

Na terenie parku zostanie także pokazana wystawa podsumowująca dziesięć lat Budżetu Obywatelskiego Miasta Krakowa, przedstawiciele Dzielnicy I będą rozdawać „Spacerownik”, a ZZM mapy „Trasy spacerowej szlakiem Wisławy Szymborskiej” oraz „Zielonych Miejsc Krakowa”. Realizację pikniku koordynuje Krakowskie Forum Kultury.

Wisława Szymborska również na Dolnych Młynach

Z okazji otwarcia parku Fundacja im. Wisławy Szymborskiej i firma NOHO Investment zaprosili wybitnych artystów do stworzenia własnych interpretacji wybranego przez siebie wiersza na ponad 120-metrowym ogrodzeniu przy ul. Dolnych Młynów 10. Uroczyste odsłonięcie odbędzie się 2 lipca o godz. 10.00.

W projekcie udział wzięli artyści: Opiemme (pochodzący z Włoch twórca street art'owy, słynący z poezji publicznej. Jego dzieła można podziwiać m.in. w Paryżu, Barcelonie, Turynie czy Sewilli), Alicja Biała (artystka pracująca w różnych technikach i skalach, absolwentka The Royal Drawing School w Londynie), Marcin Maciejowski (malarz i rysownik, absolwent ASP w Krakowie, laureat nagrody „Paszportu Polityki”) oraz Bolesław Chromry (rysownik, malarz, ilustrator i poeta).

Miasto Literatury

Otwarcie parku im. Wisławy Szymborskiej odbędzie się w roku jubileuszowym Krakowa Miasta Literatury UNESCO. W październiku minie dziesięć lat od kiedy Kraków dołączył do sieci miast kreatywnych w dziedzinie literatury, jako 7. miasto świata i drugie nieanglojęzyczne. Przyznanie tytułu było docenieniem potencjału krakowskiego środowiska literackiego, ale stało się też impulsem dla miasta do rozwoju i wzmocnienia działań na rzecz literackiego dziedzictwa kulturowego i wsparcia dla lokalnego rynku książki.