SCT: Coraz więcej protestów. Wojewoda analizuje sytuację

Strefa Czystego Transportu (SCT), która ma zostać wprowadzona w Krakowie od 1 stycznia 2026 roku, wciąż budzi ogromne emocje. Wokół uchwały narasta poważny spór. Do wojewody małopolskiego trafiają kolejne apele i petycje o jej uchylenie.

SCT niesprawiedliwa dla mieszkańców gmin ościennych

Jeszcze przed przyjęciem uchwały, samorządy zrzeszone w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska zgłaszały postulaty dotyczące zmian w projekcie uchwały o SCT. Apelowały o ujednolicenie zasad dla mieszkańców Krakowa i gmin ościennych, etapowe wdrażanie ograniczeń i zapewnienie czasu na dostosowanie się do zmian.

• Zobacz też:

Dziś dwie sesje w sprawie SCT

Rada Miasta Krakowa ma przegłosować dziś wprowadzenie zmian w uchwale o Strefie Czystego Transportu. Aby to zrealizować zaplanowano dziś aż dwie sesje.

Marzena GitlerGłos24

Wójt Zielonek Mirosław Golanko, przewodniczący Komisji ds. Środowiska w stowarzyszeniu, zwracał uwagę, że aż 43 proc. pojazdów zarejestrowanych w powiecie krakowskim i wielickim może zostać objętych zakazami – a nie wykazano jednoznacznie, że to one w największym stopniu odpowiadają za zanieczyszczenia powietrza w Krakowie. Niestety uwagi te nie wpłynęły na kształt nowej uchwały o SCT.

Mocny głos sprzeciwu wobec obecnego kształtu uchwały wybrzmiał ze Skawiny. Burmistrz Norbert Rzepisko zdecydowanie skrytykował zapisy nowej wersji SCT, wskazując na ich nierówności społeczne.

— Nie możemy zaakceptować sytuacji, w której mieszkańcy Krakowa mogą dożywotnio korzystać ze starych, emisyjnych pojazdów, podczas gdy mieszkańcy sąsiednich gmin — codziennie dojeżdżający do pracy, szkół, szpitali — zostają zmuszeni do ponoszenia kosztów lub wymiany samochodów — zaznaczył burmistrz Skawiny.

Jego zdaniem obecna uchwała wprowadza podział na „lepszych” i „gorszych” obywateli, co jest nie do przyjęcia w kontekście wspólnoty metropolitalnej. – Przez lata budowaliśmy z Krakowem partnerską relację. Dziś mamy wrażenie, że nasz głos został zignorowany – dodał Rzepisko.

Podobne stanowisko przedstawili radni z powiatu wielickiego. Przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej złożyli na ręce wicewojewody Elżbiety Achinger oficjalne pismo, w którym domagają się uchylenia uchwały Rady Miasta Krakowa. Podpisany przez 12 radnych dokument zarzuca nowym regulacjom dyskryminację mieszkańców Wieliczki i okolic poprzez ograniczenie ich dostępu do Krakowa i naruszenie zasady równego traktowania.

• Zobacz też:

Wieliczka się nie poddaje! Czy dojdzie do zmiany w sprawie SCT?

Przedstawiciele KO z Powiatu Wielickiego złożyli oficjalne pismo do Wojewody Małopolskiego, domagając się uchylenia uchwały w sprawie wprowadzenia SCT.

Krystian KwiecieńGłos24

— Kraków nie może zamykać się na otaczające go gminy. Mamy prawo korzystać z usług medycznych, edukacyjnych i kulturalnych w stolicy regionu, bez dodatkowych opłat i barier – powiedziała jedna z sygnatariuszek petycji.

Z podobnym apelem do władz Miasta Krakowa i Wojewody Małopolskiego zwrócił się też Klub Radnych „Porozumienie Samorządowe” z Wieliczki. Radni domagają się m.in. :

• zawieszenia SCT dla mieszkańców gmin ościennych do czasu zapewnienia odpowiedniego transportu publicznego,
• rozszerzenia ulg i wyjątków w SCT dla osób dojeżdżających do pracy, szkoły czy leczenia
• włączenia samorządów powiatu wielickiego do prac nad kształtem SCT.

Protesty przybierają na sile także wśród samych krakowskich radnych, którzy w debacie na temat SCT zarzucali prezydentowi Miszalskiemu, że szantażował ich groźbą wejścia w życie starej wersji uchwały, jeśli nie poprą nowej.

• Zobacz też:

Grzegorz Kompa o SCT: “Nie możemy opierać się na domniemaniach”

Radny dzielnicy XIII Podgórze Grzegorz Kompa zarzuca, że uchwałę o Strefie Czystego Transportu oparto na nieaktualnych danych.

Marzena GitlerGłos24

Swój protest złożył też poseł z Krakowa, Rafał Komarewicz. "Złożyłem wniosek do Wojewody Małopolskiego o uchylenie uchwały wprowadzającej Strefę Czystego Transportu (SCT) w Krakowie. Nie jestem przeciwnikiem czystego powietrza. Wręcz przeciwnie – od lat uważam, że Kraków potrzebuje skutecznych działań na rzecz poprawy jakości życia. Ale to rozwiązanie, w tej formie, budzi sprzeciw wielu mieszkańców. SCT ma objąć niemal całe miasto – mimo że: 6 rad dzielnic wyraziło poważne wątpliwości. Mieszkańcy gmin ościennych zostaliby w praktyce wykluczeni z dojazdu do Krakowa – alarmują o tym m.in. radni z Wieliczki. Miasto ma przeznaczyć jedynie 4 patrole do egzekwowania przepisów na tak ogromnym obszarze." - przypomina poseł Polski2050. "Popieram ideę Strefy Czystego Transportu, ale uważam, że:

• Powinna obejmować mniejszy obszar – jak np. w Warszawie,
• Powinna być wprowadzana etapami
• Decyzje powinny być podejmowane w dialogu z mieszkańcami i samorządami sąsiednich gmin.

Najpierw musimy zapewnić realną alternatywę: parkingi P+R, kolej aglomeracyjną, lepszą komunikację. Jestem otwarty na rozwiązania rozsądne i możliwe do wdrożenia. Zmiany muszą służyć mieszkańcom – nie ich dzielić. To nasz wspólny Kraków" - dodaje.

Jak informuje przeciwna SCT grupa mieszkańców Krakowa zrzeszona w organizacji Nie Oddamy Miasta, 24 czerwca ma odbyć się spotkanie, przedstawicieli gmin metropolii krakowskiej, podczas którego wypracowane ma zostać wspólne stanowisko samorządów, które są zdania, że uchwała dyskryminuje ich mieszkańców.

Groźba powrotu starej uchwały i reakcja wojewody

Jak informuje Biuro Prasowe Wojewody, do Urzędu Wojewódzkiego wpłynęły już dziesiątki skarg wnoszonych zarówno przez samorządy i organizacje, jak i samych mieszkańców. — Skargi będą poddane ocenie przez Biuro Wojewody. Przygotujemy konferencję prasową w tej sprawie — mówi Maksymilian Kosowski, kierownik Oddziału ds. Mediów i Komunikacji Społecznej MUW.

Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że jeśli wojewoda Małopolski rzeczywiście uchyli nową uchwałę o SCT, automatycznie może wejść w życie jej wcześniejsza, bardziej restrykcyjna wersja, przyjęta w 2022 roku. Jej wymogi zaczną obowiązywać już 1 lipca 2025 roku, a miasto oraz mieszkańcy – jak podkreślają sami radni – nie są do tego przygotowani.

Poprzednia uchwała została co prawda zakwestionowana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, ale wyrok nie jest prawomocny i czeka na rozpatrzenie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jak wskazuje wielicki radny Bartłomiej Krzych z Otwartej Wieliczki: — Jeśli wojewoda zdecyduje się na uchylenie uchwały, czeka nas chaos prawny i organizacyjny. Z kolei jeśli skieruje ją do sądu administracyjnego, to do czasu wydania wyroku, uchwała będzie obowiązywać – co oznacza, że zmiany zaczną być wdrażane.

• Zobacz też

SCT w Krakowie jednak już za dwa tygodnie? Są naciski na wojewodę

Do Wojewody Małopolskiego spływają apele i petycje o uchylenie uchwały o SCT.

Marzena GitlerGłos24

Co zakłada uchwała o SCT?

Przypomnijmy: zgodnie z uchwałą Rady Miasta Krakowa, od 1 stycznia 2026 roku strefa obejmie obszar ograniczony IV obwodnicą miasta. Do SCT bez ograniczeń będą mogły wjechać jedynie pojazdy spełniające minimalne normy emisji spalin – Euro 4 dla aut benzynowych (rocznik 2005+) i Euro 6 dla diesli (rocznik 2014+). Pojazdy nieprzystosowane do wymogów zostaną objęte zakazem wjazdu, z wyjątkiem sytuacji objętych ulgami.

Władze miasta wprowadziły szereg wyjątków. Najważniejszy z nich to bezterminowe zwolnienie z ograniczeń dla wszystkich mieszkańców Krakowa, którzy posiadają lub użytkowali samochód przed końcem czerwca 2025 roku. Z zakazu wyłączono także: osoby z kartą parkingową dla niepełnosprawnych, pojazdy dowożące pacjentów do placówek medycznych, pojazdy specjalne i zabytkowe.

Dla mieszkańców spoza Krakowa, których pojazdy nie będą spełniały norm, przewidziano okres przejściowy z opłatami:

• w 2026 roku: 5 zł za dobę lub 100 zł za miesiąc,
• w 2027: 15 zł/dzień lub 250 zł/miesiąc,
• w 2028: 500 zł miesięcznie,
• od 2029 – zakaz całkowity.

Brak kompromisu, rosnący konflikt

Spór o SCT pokazuje, jak trudne może być wdrażanie proekologicznych reform w strukturach metropolitalnych, gdzie granice administracyjne nie pokrywają się z granicami codziennej mobilności mieszkańców. — Uchwała, która miała być krokiem w stronę czystszego powietrza, stała się źródłem podziałów i narastającej frustracji. Jeśli nie wypracujemy wspólnych zasad z gminami aglomeracji, SCT, zamiast integrować – będzie dzielić – komentuje jeden z krakowskich radnych.

Los uchwały znajduje się teraz w rękach wojewody małopolskiego, a decyzja – niezależnie jaka będzie – z pewnością nie zakończy dyskusji o sprawiedliwości i skuteczności tej rewolucji transportowej.