Tradycja, która nie przemija. 62. Konkurs „Malowana Chata” w Zalipiu

W magicznie ukwieconym Zalipiu, gdzie nawet psie budy opowiadają historię przez barwne wzory, odbyła się 62. edycja Konkursu „Malowana Chata” – wydarzenia, które od dziesięcioleci pielęgnuje jedną z najpiękniejszych ludowych tradycji Małopolski.

W niedzielę 22 czerwca Dom Malarek znów stał się centrum artystycznego świata Powiśla Dąbrowskiego, przyciągając 102 uczestników z 15 miejscowości. Tegoroczna edycja była wyjątkowa nie tylko ze względu na liczbę zgłoszeń, ale i po raz pierwszy przyznany tytuł „Mistrzyni Zalipiańskiej Tradycji”.

Malują całe pokolenia

– Poziom prac był wysoki, nie brakowało też nowych rozwiązań. Malują całe pokolenia – od seniorek po dzieci. Szkoły i przedszkola włączają się w propagowanie malowania u najmłodszych – zauważa Urszula Gieroń, etnograf z Muzeum Etnograficznego w Tarnowie i członkini jury. Od piątku do soboty komisja konkursowa odwiedzała malowane domy, stodoły, studnie, a nawet bramy i budy dla psów, by ocenić prace w trzech kategoriach: nowe dekoracje, zachowane malowidła oraz twórczość dzieci i młodzieży.

Ciąg dalszy pod galerią zdjęć.

Nie zabrakło laureatek, dla których udział w konkursie to nie tylko pasja, ale rytuał wpisany w rytm życia. – Co roku udział w konkursie to dla mnie wielkie wydarzenie. W tym roku malowanie utrudniał deszczowy maj – przyznała Anna Owca, zdobywczyni pierwszego miejsca. Jej prace – jak wiele innych – zachwyciły jury kompozycją, precyzją i kolorystycznym wyczuciem.

Mistrzynie tradycji

W tym roku po raz pierwszy w historii przyznano honorowy tytuł „Mistrzyni Zalipiańskiej Tradycji”. Uhonorowano nim cztery niezwykłe kobiety: Bernadettę Słotę, Janinę Kruk, Marię Chlastawę i Zofię Janeczek, które od dziesięcioleci malują i pielęgnują zalipiański styl.

– Maluję od dziecka, a teraz mam 86 lat i wciąż ozdabiam obrusy, tkaniny. Ta nagroda jest dla mnie wielką satysfakcją – mówiła z dumą Bernadetta Słota. To właśnie dzięki takim artystkom malowana tradycja nie tylko przetrwała, ale rozkwita – dosłownie i w przenośni.

Ciąg dalszy pod galerią zdjęć.

Kolorowy świat dzieci i instytucji

W wydarzenie zaangażowały się również instytucje – cztery szkoły podstawowe, dwa przedszkola, Świetlica w Niwkach i Koło Gospodyń Wiejskich z Wielopola. Kwiatowe ornamenty pojawiły się nie tylko na prywatnych domostwach, ale i w miejscach wspólnotowych, co pokazuje, jak silnie tradycja ta jest wpisana w tożsamość regionu.

Wśród nagrodzonych znalazł się także Dom Malarek – za odnowienie i stworzenie nowych dekoracji w kościele pw. św. Józefa w Zalipiu. To dowód na to, że tradycja nie zamyka się w granicach prywatnych zagród, lecz wciąż zdobywa nowe przestrzenie.

Ciąg dalszy pod galerią zdjęć.

Sztuka i radość

Finał Konkursu, jak co roku, był okazją nie tylko do wręczenia nagród, ale i wspólnego świętowania. Festyn z koncertami i atrakcjami dla rodzin przyciągnął tłumy, a warsztaty malarskie w Zagrodzie Felicji Curyłowej zgromadziły ponad 300 uczestników. Równie dużym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia plastyczne w Domu Malarek.

Organizatorem Konkursu „Malowana Chata” od 1976 roku jest Muzeum Ziemi Tarnowskiej, wcześniej jako Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Dzięki wsparciu Województwa Małopolskiego i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydarzenie może kontynuować swoją misję promowania lokalnego dziedzictwa.

W centrum — kobiety

Zalipie i sąsiednie wsie od ponad stu lat są żywym świadectwem tego, jak sztuka ludowa może współtworzyć tożsamość miejsca. Konkurs „Malowana Chata” to nie tylko rywalizacja, ale przede wszystkim hołd dla kobiet, które – pędzlem i sercem – tworzą unikatowy krajobraz kulturowy Małopolski.

I chociaż malowane kwiaty znikają pod wpływem deszczu, mrozu czy czasu, ich symboliczna siła trwa. Przenoszona z pokolenia na pokolenie, z matki na córkę – staje się pięknym, żywym mostem między przeszłością a przyszłością.

fot. Muzeum Ziemi Tarnowskiej