Skontrolują każdą kurę. Groźny wirus uderza w Małopolsce

W gospodarstwie przyzagrodowym w Mietniowie (gmina Wieliczka) potwierdzono ognisko rzekomego pomoru drobiu. Decyzją służb weterynaryjnych część powiatu wielickiego znalazła się w strefie zapowietrzonej. Powiatowy Lekarz Weterynarii apeluje do wszystkich hodowców – także tych posiadających kilka kur na własne potrzeby – o zgłaszanie stad i bezwzględne przestrzeganie zasad bioasekuracji. To już kolejne ognisko tej choroby w Małopolsce w 2025 roku.

Strefa zapowietrzona wokół Mietniowa. Lista miejscowości i kontrole

Zgodnie z komunikatem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Wieliczce, ognisko rzekomego pomoru drobiu stwierdzono w gospodarstwie przyzagrodowym utrzymującym 170 ptaków w Mietniowie. Choroba dotknęła stado niekomercyjne, jednak – ze względu na dużą zaraźliwość wirusa – konsekwencje obejmują szeroki obszar wokół ogniska.

Wokół Mietniowa wyznaczono strefę zapowietrzoną, do której włączono miejscowości:

• gmina Biskupice: Biskupice, Przebieczany, Sułów, Tomaszkowice,
• gmina Wieliczka: Chorągwica, Dobranowice, Grajów, Koźmice Małe, Koźmice Wielkie, Lednica Górna, Mietniów, Pawlikowice, Raciborsko, Rożnowa, Siercza, Sułków, Wieliczka, Zabawa.

Pracownicy inspektoratu weterynarii będą prowadzić wizytacje w domostwach na tym obszarze, sporządzając spis wszystkich gospodarstw utrzymujących drób – niezależnie od skali produkcji. Hodowcy są proszeni o zgłaszanie każdej sztuki drobiu do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Wieliczce pod numerem telefonu 12 395 87 88, co ma ułatwić i przyspieszyć kontrole.

Równocześnie służby przypominają o obowiązku stosowania zasad bioasekuracji: ograniczeniu kontaktu ptaków z dzikim ptactwem, stosowaniu odzieży ochronnej, dezynfekcji obuwia i sprzętu oraz zgłaszaniu wszelkich niepokojących objawów w stadzie.

Czym jest rzekomy pomór drobiu i czy zagraża ludziom?

Rzekomy pomór drobiu (choroba Newcastle, ND) to jedna z najgroźniejszych wirusowych chorób drobiu, obok grypy ptaków. Wywołuje ją ptasi paramyksowirus typu 1 (PPMV-1). Choroba jest wysoce zaraźliwa – wirus przenosi się wraz z wydzielinami z dróg oddechowych, kałem, skażoną paszą, wodą, ściółką, odzieżą czy sprzętem. W stadach może powodować bardzo wysoką, sięgającą nawet 100 proc., śmiertelność i znaczne straty produkcyjne.

Do typowych objawów u drobiu należą m.in.: nagły wzrost padnięć, osowiałość, zaburzenia oddychania, biegunka, silny spadek nieśności i znoszenie jaj o cienkiej, zniekształconej skorupie, a także objawy nerwowe – drgawki, skręcenie szyi, porażenia. W przypadku podejrzenia choroby hodowcy mają obowiązek natychmiast zgłosić się do lekarza weterynarii lub Powiatowego Inspektoratu Weterynarii.

Dla ludzi wirus ND jest zasadniczo mało groźny. Infekcje zdarzają się rzadko i dotyczą głównie osób mających bliski kontakt z chorym drobiem (np. pracowników ferm, lekarzy weterynarii). Najczęściej przebiegają jako łagodne, przemijające zapalenie spojówek („oko weterynarza”), sporadycznie z objawami grypopodobnymi. Nie stwierdzono, aby choroba przenosiła się z człowieka na człowieka. Ryzyko dla ogółu mieszkańców – przy przestrzeganiu podstawowych zasad higieny (rękawice, mycie rąk po kontakcie z ptakami) – uznaje się za minimalne.

Małopolska i Polska: więcej ognisk niż w ubiegłym roku

Ognisko w Mietniowie jest czternastym przypadkiem rzekomego pomoru drobiu w gospodarstwach utrzymujących ptaki w niewoli w Małopolsce w 2025 roku. W ostatnich tygodniach Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii informował o kolejnych ogniskach m.in. w Wojnicy (powiat tarnowski), Zielonkach (powiat krakowski), Roztoce Brzezinach (powiat nowosądecki) i Nieczajnej Górnej (powiat dąbrowski), a także o ognisku wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) w Krakowie.

Sytuacja wpisuje się w ogólnopolski trend. Według danych Głównego Inspektoratu Weterynarii, podsumowanych m.in. przez branżowy portal „Top agrar”, od początku 2025 roku w Polsce stwierdzono już 67 ognisk rzekomego pomoru drobiu, które objęły łącznie około 6,6 mln sztuk drobiu. Rok wcześniej chorobę potwierdzono w 21 ogniskach, obejmujących ok. 3 mln ptaków. Ogniska wystąpiły w praktycznie wszystkich województwach – jedynym regionem wolnym od ND pozostaje Dolny Śląsk.

Z kolei Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii, w komunikacie dotyczącym bieżącej sytuacji epizootycznej, wskazuje, że w 2025 roku w Polsce zanotowano już dziesiątki ognisk zarówno rzekomego pomoru drobiu, jak i grypy ptaków, co skłoniło Komisję Europejską do przyjęcia specjalnych decyzji wykonawczych regulujących przemieszczanie drobiu, jaj i produktów drobiarskich z części terytorium Polski.

Jakie obowiązki mają hodowcy? Kluczowe zasady bioasekuracji

Na poziomie krajowym zasady postępowania w związku z rzekomym pomorem drobiu określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 25 kwietnia 2025 r. Dotyczy ono wszystkich posiadaczy drobiu w Polsce – zarówno dużych ferm komercyjnych, jak i małych gospodarstw utrzymujących kilka kur „na własne jajka”.

Najważniejsze obowiązki to m.in.:

• Zakaz pojenia drobiu wodą z otwartych zbiorników, z których mogą korzystać dzikie ptaki.
• Zabezpieczenie paszy, ściółki i miejsc karmienia przed dostępem dzikiego ptactwa i gryzoni.
• Codzienny przegląd stada i prowadzenie dokumentacji dotyczącej stanu zdrowia ptaków.
• Zgłoszenie miejsca utrzymywania drobiu do Powiatowego Lekarza Weterynarii (nie dotyczy wyłącznie ptaków stale przebywających w pomieszczeniach mieszkalnych).
• Stosowanie zasad bioasekuracji – od odzieży ochronnej i dezynfekcji obuwia po wyznaczenie strefy „czystej” i „brudnej” w gospodarstwie.

Od 13 maja 2025 r. obowiązują dodatkowo, w gospodarstwach nadzorowanych i zakładach wylęgu:

• obowiązkowe szczepienia kur i indyków przeciwko ND,
• zakaz przemieszczania niezaszczepionych ptaków oraz jaj wylęgowych pochodzących od stad nieszczepionych,
• obowiązek badań serologicznych sprawdzających poziom odporności ptaków i przechowywania wyników przez trzy lata.

Na obszarze objętym ograniczeniami (strefa zapowietrzona i zagrożona) dodatkowo mogą obowiązywać: ograniczenia w przemieszczaniu drobiu i jaj, zakaz organizowania targów, wystaw i pokazów z udziałem ptaków oraz szczegółowe wymogi dotyczące utrzymywania stad. Zasady te zostaną określone w rozporządzeniu wojewody małopolskiego – hodowcy powinni śledzić komunikaty Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii i Powiatowego Inspektoratu w Wieliczce.

Wspólna odpowiedzialność

Służby weterynaryjne podkreślają, że skuteczne zwalczanie rzekomego pomoru drobiu zależy nie tylko od działań administracji, ale także od odpowiedzialności samych hodowców. Zgłoszenie nawet niewielkiego stada, niewpuszczanie osób postronnych do kurników, dokładna obserwacja ptaków i szybka reakcja na niepokojące objawy mogą zadecydować o tym, czy choroba zostanie zatrzymana na etapie pojedynczych ognisk, czy wymusi kolejne, dotkliwe dla regionu ograniczenia.

fot. Pixabay