[LISTA] Miliony złotych na ochronę dziedzictwa. Duże wsparcie dla zabytków z powiatu bocheńskiego

Podczas uroczystości na zamku w Nowym Wiśniczu wręczono promesy w ramach programu „Ochrona zabytków”. Łącznie prawie 12,4 mln zł trafi do 30 małopolskich beneficjentów. Wśród nich znalazły się także obiekty z powiatu bocheńskiego.

Milionowe wsparcie dla zabytków

17 lipca w Zamku w Nowym Wiśniczu odbyła się uroczystość wręczenia promes z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona zabytków”. Do 30 beneficjentów z Małopolski trafi łącznie prawie 12,4 mln zł. Symboliczne czeki wręczali: wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, sekretarz stanu w MKiDN i generalna konserwator zabytków Bożena Żelazowska, poseł Urszula Nowogórska, I wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger oraz małopolska wojewódzka konserwator zabytków Katarzyna Urbańska. W wydarzeniu wzięli udział również przedstawiciele władz lokalnych i beneficjenci – właściciele i administratorzy zabytkowych obiektów z Małopolski, w tym wielu duchownych.

To jest sprawa tożsamości i tradycji narodowej. Świętowaliśmy kilka lat temu 1050. rocznicę Chrztu Polski, teraz 1000-lecie koronacji. Połączenie państwowości Polski z tradycją, wiarą chrześcijańską jest nierozerwalne. To nie jest tylko kwestia osób wierzących, to jest wartość państwowa. To jest część tego, jacy jesteśmy i skąd wyrastamy. O to trzeba dbać, bo inaczej nas nie będzie w przyszłości. Dziękuję wszystkim, którzy na co dzień dbają o nasze dziedzictwo - powiedział wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.

Ciąg dalszy pod galerią zdjęć.

Nowe środki dla Zamku w Wiśniczu

Zamek w Nowym Wiśniczu, jeden z najważniejszych obiektów historycznych regionu, otrzyma blisko 1,3 mln zł na remont ratunkowy przejścia podziemnego między zamkiem a południowo-zachodnią częścią muru zamykającego dziedziniec. To kolejny etap prac konserwatorskich realizowanych na terenie obiektu.

Cieszę się, że nasze spotkanie odbywa się właśnie na Zamku w Wiśniczu – drugim co do wielkości zamku w Małopolsce. To miejsce zasługuje na wsparcie, dlatego z radością ogłaszam, że w ramach programu „Ochrona zabytków” przekazujemy dotację w wysokości ponad 1,29 mln zł na remont przejścia podziemnego w Zamku – powiedziała Bożena Żelazowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalna konserwator zabytków.

Muzeum Ziemi Wiśnickiej już w maju ogłosiło przetarg na wykonanie zaplanowanych robót, które miały zakończyć się jesienią tego roku. Niestety, procedura musiała zostać unieważniona ze względu na braki formalne w ofertach (m.in. brak szczegółowej wyceny). Postępowanie przetargowe zostanie powtórzone.

Zaledwie dwa dni wcześniej, 15 lipca, wiśnicki zamek wizytowały I wicewojewoda Elżbieta Achinger oraz konserwator Katarzyna Urbańska. Zapoznały się one z efektami dwóch zakończonych inwestycji – konserwacją bramy wjazdowej oraz wymianą stolarki okiennej w sali balowej. Zastosowane tam nowoczesne okna z szybami fotowoltaicznymi i funkcją grzewczą to przykład połączenia troski o dziedzictwo z innowacyjnymi rozwiązaniami.

Wsparcie dla parafii w Nowym Wiśniczu

Symboliczny czek z rąk generalnej konserwator zabytków Bożeny Żelazowskiej odebrał też ks. prałat Krzysztof Wąchała, proboszcz Parafii Rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP w Nowym Wiśniczu. Parafia otrzymała promesę na ponad 200 tys. zł na remont konserwatorski hełmów wież świątyni.

XVII-wieczny kościół parafialny w Nowym Wiśniczu to perła architektury sakralnej regionu. Został wzniesiony w latach 1616–1621 z fundacji Stanisława Lubomirskiego, wojewody krakowskiego, według projektu Macieja Trapoli. Świątynia jest budowlą murowaną z kamienia, jednonawową, z prostokątną nawą i półkolistym prezbiterium, otoczonym obejściem, w którym znajdują się przedsionek, zakrystia i dawny skarbczyk. Od północy przylega do niej przybudówka z XVIII wieku. Fasada kościoła zdobiona jest niszami z figurami św. Piotra i Pawła.

Jak poinformowała parafia, 14 lipca rozpoczął się pierwszy etap prac remontowo-konserwatorskich przy północnej wieży kościoła. Obejmuje on m.in. budowę rusztowań i urządzeń do podnoszenia materiałów, remont hełmu wieży z wymianą pokrycia na nową blachę miedzianą, prace przy więźbie dachowej, konserwację dwóch krzyży żeliwnych oraz wykonanie nowego systemu odgromienia.

Na ten zakres prac parafia otrzymała również dofinansowanie z budżetu Województwa Małopolskiego w wysokości 100 tys. zł.

Dotacja dla dworu w Wieruszycach

Wśród beneficjentów programu znalazła się również Olivia Skrzyńska, właścicielka unikatowego szesnastowiecznego dworu obronnego w Wieruszycach, położonego nad rzeką Stradomką w gminie Łapanów. Zabytkowy obiekt otrzyma 75 tys. zł na renowację oraz uzupełnienie stolarki okiennej.

Dwór zbudowany z kamienia to jeden z nielicznych zachowanych przykładów obronnych siedzib szlacheckich z tego okresu w Polsce. Jego historia sięga XIV wieku, kiedy wieś otrzymali od króla Władysława Łokietka przedstawiciele rodu Drużynitów herbu Drużyna, późniejsi Wieruscy. W XV wieku wznieśli oni prostokątną wieżę obronno-mieszkalną o wymiarach 11x14 metrów, która przetrwała do dziś.

Małopolska stawia na kulturę

– W tym roku przeznaczamy na kulturę w Małopolsce łącznie ponad 200 mln zł. To nie tylko finalizowane dziś dotacje z programu „Ochrona zabytków”, ale także program FEnIKS, w ramach którego pięć instytucji z naszego województwa otrzyma wsparcie w wysokości 184 mln zł. Do tego dochodzi jeszcze program „Infrastruktura kultury” oraz projekty miękkie – podkreśliła.

– Zabytki stanowią perłę w koronie Małopolski. Jesteśmy dumni z naszego dziedzictwa, które zasługuje na odpowiednią opiekę. Otrzymane dziś promesy są ważnym wsparciem, które pomoże w przywróceniu świetności wielu obiektom – dodała I wicewojewoda Elżbieta Achinger.

Cel: ratowanie i udostępnianie zabytków

Program „Ochrona zabytków” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego skierowany jest do właścicieli i posiadaczy obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Obejmuje dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych.

W 2025 r. w ramach programu „Ochrona zabytków” przeprowadzono trzy nabory:

• „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025” (prace planowane),
• „Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków” (prace planowane na terenie województw dolnośląskiego, opolskiego, lubuskiego i śląskiego),
• „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025” (refundacje).

W 2024 roku wsparcie w skali kraju otrzymało aż 569 podmiotów na łączną kwotę ponad 205 mln zł. Celem programu jest ochrona materialnego dziedzictwa kulturowego – zarówno nieruchomego, jak i ruchomego – oraz jego udostępnienie dla społeczeństwa.

Beneficjenci Programu „Ochrona zabytków” z Małopolski

Powiat chrzanowski

• Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Mętkowie, Mętków – 210 000 zł
  Konserwacja polichromii na stropie nawy kościoła – kontynuacja prac, etap XI.

Powiat gorlicki

• Parafia Prawosławna pw. św. Apostoła Łukasza w Leszczynach (Kunkowa) – 400 000 zł
  Remont konserwatorski dachu i elewacji cerkwi – ostatni etap.
• Parafia Greckokatolicka pw. Św. Paraskewy w Uściu Gorlickim – 303 000 zł
  Wymiana pokrycia dachowego nad prezbiterium – kontynuacja.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Bożego Ciała w Bieczu – 110 000 zł
  Izolacja ścian fundamentowych – IV etap.
• Parafia Greckokatolicka pw. Opieki Najświętszej Marii Panny w Bielance – 32 000 zł
  Konserwacja części ołtarza bocznego.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Binarowej – 192 000 zł
  Konserwacja późnogotyckiej dekoracji malarskiej na stropie prezbiterium.

Powiat krakowski

• Jan Potocki, Rudno – 2 260 000 zł
  Ruiny zamku Tenczyn: prace konserwatorskie i budowlane – etap XIV.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętej Trójcy w Iwanowicach Włościańskich – 290 000 zł
  Konserwacja oszalowań dzwonnicy, ołtarza św. Anny i krzyża z XVII w.

Powiat limanowski

• Parafia pw. św. Michała Archanioła w Ujanowicach – 350 000 zł
  Konserwacja schodów, ołtarza, witraży i kamieniarki – kontynuacja prac.
• Parafia pw. św. Mikołaja Bpa w Skrzydlnej – 240 000 zł
  Konserwacja polichromii i elementów architektonicznych – kontynuacja.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Dobrej – 245 000 zł
  Kontynuacja prac ratunkowo-naprawczych kościoła.
• Opactwo OO. Cystersów w Szczyrzycu – 114 000 zł
  Wzmocnienie konstrukcji ścian szczytowych – kontynuacja.

Powiat myślenicki

• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba Apostoła w Raciechowicach – 400 000 zł
  Konserwacja polichromii stropu i ścian prezbiterium.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba Apostoła w Raciechowicach (drugi etap) – 42 000 zł
  Konserwacja gontowego pokrycia dachu.

Powiat nowosądecki

• Parafia Rzymskokatolicka pw. MB Nieustającej Pomocy w Bereście (cerkiew w Polanach) – 420 000 zł
  Remont dachu nad prezbiterium i nawą cerkwi.
• Klasztor Sióstr Klarysek w Starym Sączu – 157 000 zł
  Kompleksowa restauracja organów firmy Gebr. Rieger – etap I.
• Parafia Rzymskokatolicka w Krużlowej Wyżnej – 167 000 zł
  Fumigacja kościoła i konserwacja ołtarza szafkowego (etap I).

Powiat olkuski

• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Porębie Górnej – 320 000 zł
  Konserwacja i restauracja tynków i malowideł – etap IV.

Powiat tarnowski

• Gmina Zakliczyn – 544 000 zł
  Remont konserwatorski zabytkowego „Domu pod Wagą”.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. MB Gromnicznej w Siemiechowie – 632 511 zł
  Konserwacja polichromii wnętrza nawy głównej – kontynuacja.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marcina Biskupa w Gromniku – 412 000 zł
  Konserwacja szalowania elewacji – etap II.

Powiat tatrzański

• Stowarzyszenie Dom pod Jedlami, Zakopane – 1 094 000 zł
  Remont części dachu, rynien i systemu odprowadzenia wody.

Powiat wadowicki

• Gmina Lanckorona – 366 000 zł
  Remont piwnicy pod ruinami zamku – etap II.

Miasto Kraków

• Opactwo Benedyktynów w Tyńcu – 650 000 zł
  Konserwacja krużganków i elewacji kościoła – etap VI.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława – 90 000 zł
  Konserwacja baldachimu z koronacji Augusta III – Wawel, etap I.
• Kolegium Księży Jezuitów, Bazylika NSPJ – 575 000 zł
  Konserwacja polichromii ściennej – etap IV.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Heleny, Nowy Sącz – 205 000 zł
  Prace budowlano-konserwatorskie związane z odbudową po pożarze.

fot. MUW