Rozmawiamy z Józefem Gawronem, wicemarszałkiem województwa małopolskiego.
Dobiega końca ponad pięcioletnia kadencja samorządu wojewódzkiego. To był wyjątkowo nietypowy, trudny czas.
– Rzeczywiście. I to z kilku powodów. Mamy już za sobą pandemię, wybuchła i nadal toczy się wojna w Ukrainie. To wymusiło zmianę wielu planów inwestycyjnych w trakcie kadencji. Spowodowało konieczność szybkiego reagowania na sytuację, uruchamiania środków pomocowych.
Środków pomocowych na...
– W czasie pandemii Covid-19 w ramach Małopolskiej Tarczy Antykryzysowej zadysponowaliśmy 276 mln zł dla małopolskich szpitali i jednostek ochrony zdrowia na sprzęt i wyposażenie niezbędne do skutecznej walki z pandemią. Z tych środków skorzystał również brzeski SPZOZ, zakupując ambulans z pełnym wyposażeniem, tomograf komputerowy, sprzęt i aparaturę medyczną. Warto też wspomnieć o ponad 400 mln złotych dla przedsiębiorców na utrzymanie zatrudnienia i przetrwanie firmy. Złagodziły one skutki pandemii dla małopolskiej gospodarki i wsparły mieszkańców.
To w takim razie ucierpiały planowane inwestycje, bo trzeba było finansować działania antykryzysowe.
– Ależ w żadnym wypadku. Wszystkie zaplanowane inwestycje były kontynuowane i pobudzały gospodarkę przy stanie zastoju pewnych branż, np. turystyki. Dzięki temu na koniec kadencji możemy stwierdzić, że spełniliśmy obietnice i zrealizowaliśmy w powiecie brzeskim wszystkie planowane inwestycje i projekty.
Które z inwestycji z lat 2018-2023 można uznać za najważniejsze? Te infrastrukturalne czy drogowe?
– Bez wątpienia jedne i drugie, choćby dlatego, że są najdroższe i najtrudniej je przygotować i wykonać. Same gminy czy powiat nie byłyby w stanie ich ogarnąć własnym budżetem, niezbędna była pomoc finansowa z budżetu województwa.
A jakieś przykłady projektów dotowanych…
– Chociażby dofinansowanie projektów na wodociągowanie wsi i rozbudowę kanalizacji sanitarnych: np. ok. 4 mln zł na Rozbudowę sieci wodociągowej w gminie Borzęcin i Czchów, prawie 700 tys. zł na projekt Budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na obszarze gminy Szczurowa czy Budowa kanalizacji sanitarnej w gminach: Czchów, Dębno, Brzesko. To tylko niektóre.+
Podłączenie domów jednorodzinnych do kanalizacji sanitarnej to jest radosny moment dla mieszkańców?
– Tak, to czasami niemal święto, wielkie wydarzenie długo oczekiwane. Ale potrzeby w tym zakresie ciągle są duże, mieszkańcy chcą mieć ten komfort. Dlatego nadal będziemy wspierać wszelkie projekty porządkujące gospodarkę wodno-ściekową w gminach.
A inwestycje drogowe? Najbardziej widoczne w obecnie są prace związane z dojazdem do węzła autostrady A4 w Jasieniu Brzeskim…
– Bo tam zaangażowanie w budowę obwodnicy zachodnio-południowej Brzeska jest już bardzo duże. Widać postęp prac. Ta droga to także część nowej „sądeczanki”. Ale równie istotna jest kontynuacja budowy łącznika autostrady A4 w Brzesku w kierunku północnym do drogi 768, warta ponad 100 mln zł. Nowy odcinek trasy rozpocznie się od ronda w miejscowości Bucze i będzie obwodnicą miejscowości Rudy-Rysie. Na to rozwiązanie długo czekali mieszkańcy Rudy-Rysie udręczeni ruchem samochodów ciężarowych przez środek wsi, słali petycje m.in. do mnie, interweniował radny powiatowy Krzysztof Przepiórka. I doczekali się. W tym roku wykonawca rozpocznie realizację inwestycji. To mnie osobiście także cieszy.
Wiele inwestycji zrealizowanych na drogach wojewódzkich było z kategorii „długo oczekiwanych”. Niektóre są na etapie realizacji jak np. obwodnica Szczurowej. A które z inwestycji są takie spektakularne, najważniejsze dla całej Małopolski?
– Niedawno oddaliśmy do użytku połączenie węzła autostradowego autostrady A4 w Wierzchosławicach z Strefą Aktywności Gospodarczej w Mościcach. Przez ponad dekadę nasi poprzednicy próbowali wziąć się za bary z tym problemem. Bezskutecznie. A TIR-y przemykały między prywatnymi domami. Dzisiaj mamy piękny most, najdłuższy w Małopolsce i jeden z najdłuższych w kraju. Mierzy on, przypomnę, 813 metrów. Wartość całej inwestycji to ponad 170 milionów złotych. Warto wymienić też most w Borusowej, łączący Małopolskę z województwem świętokrzyskim. Wartość - 27,5 mln zł. To takie pierwsze skojarzenia.
To nie są tanie inwestycje. I raczej trudne do udźwignięcia przez samorząd wojewódzki.
– Nie są tanie, bo rozmawiamy o setkach milionów złotych. Ale to nie jest tak, że za całość robót płaci województwo. Na przykład do łącznika w Wierzchosławicach dołożył się powiat tarnowski, miasto Tarnów czy gmina Wierzchosławice. Przecież tamtędy będą jeździć wszyscy. Najważniejsze było napisanie dobrego projektu i lobbing w Warszawie, gdy dzielone były środki z budżetu państwa. Tu serdecznie chciałbym podziękować szczególnie pani poseł Józefie Szczurek-Żelazko za bardzo wielkie zaangażowanie i pomoc na etapie przygotowania inwestycji i pisania wniosków.
Ale są też wykonane pomniejsze inwestycje drogowe, nie takie kosztowne.
– Tak. Jest ich bardzo wiele. Takich prostych zadań drogowych i robót budowlanych, ale za to bardzo ważnych dla mieszkańców konkretnej wsi czy sołectwa. Jednym z naszych priorytetów jest poprawa bezpieczeństwa i komfortu jazdy dla kierowców to też trzeba myśleć o inwestycjach nieco mniejszego kalibru, ale bardzo ułatwiających życie lokalnej społeczności. Myśleć o budowie chodników, rond, przejść dla pieszych, dróg do pól. I my myślimy, działamy.
Patrząc na budżet województwa można zauważyć, że zarząd województwa stawia mocno na rozwój komunikacji kolejowej. Sukcesywnie rozbudowywany jest tabor Kolei Małopolskich.
– Tak. Żyjemy w czasach, kiedy mobilność i szybkie przemieszczanie się nie jest czyimś atutem, ale wprost koniecznością. Właśnie złożyliśmy ofertę na zakup 25 nowych pociągów do 2027 roku. Pozwoli to zagęścić sieć połączeń między poszczególnymi ośrodkami w naszym województwie. Z możliwości dojeżdżania pociągiem do pracy korzysta coraz więcej osób. Również z Brzeska. Służy temu także wybudowany dzięki naszemu dofinansowaniu parking „park@ride” przy dworcu PKP. Rozmawiałem z osobami dojeżdżającymi pociągiem do pracy, sam też jechałem tym o 6.37 z Tarnowa do Krakowa. Jest on przepełniony. I tam aż prosi się o drugi skład. I taki będzie. Cieszymy się, że nasi mieszkańcy doceniają jakość naszych pociągów, ogrzewanych, klimatyzowanych, punktualnych. Będziemy zwiększać tabor i ilość połączeń.
Koleje kolejami. Ale na mapie Małopolski są wciąż miejscowości wykluczone komunikacyjnie. Dojazd do stacji kolejowych z niektórych wsi jest niemal wyprawą.
– Dostrzegliśmy ten problem. I naszą odpowiedzią jest rozwój Małopolskich Linii Dowozowych, działających pod szyldem Kolei Małopolskich. Z liczby 39 połączeń na koniec 2023 roku dojdziemy do ilości 50 linii na koniec tego roku. Taki mamy plan. Modyfikowane są przebiegi linii już uruchomionych, jeśli takie są oczekiwania mieszkańców. Od stycznia tego roku zmienił się przebieg linii A5, która obecnie jedzie na trasie Wietrzychowice – Brzesko, zabierając pasażerów m. in. ze Szczurowej , Borzęcina, Przyborowa na dworzec PKP w Brzesku. Natomiast od 1 lutego w przebiegu linii A20 z Iwkowej do Bochni doszedł przystanek Wojakowa Centrum. Interesującą dla dzieci i młodzieży jest nasza oferta na czas ferii zimowych, bilet za 1. złotówkę na kolej i autobus. Zachęcam do korzystania.
Pan Marszałek w Zarządzie Województwa prowadzi sprawy ochrony środowiska w Małopolsce. Jakie zadania w tym obszarze udało się wykonać.
– Mnie osobiście najbardziej cieszą zrealizowane inwestycje głębokiej termomodernizacji budynków użyteczności publicznej. Udało się ich wiele zrealizować w ramach projektów dofinansowanych z Regionalnego Programu Operacyjnego WM na lata 2014-2020. Część w latach ubiegłych ale też znaczącą ilość projektów do końca ubiegłego roku w dodatkowym naborze wniosków. Niemal w ostatniej chwili realizacji Programu.
Włodarze gmin narzekali, że terminy na realizacje remontów były bardzo krótkie…
– To prawda, ale myśmy szukali pieniędzy do ostatniej chwili w ramach RPO, przesuwając oszczędności i wykorzystując różnice kursowe euro. Bo wiedzieliśmy, że samorządy mają przygotowane dokumentacje na modernizacje budynków, ocieplenie ścian i stropów, wymianę okien, remont instalacji centralnego ogrzewania i kotłowni, a nie mają źródeł finansowania prac. Z takimi prośbami zwracali się do mnie wójtowie, burmistrzowie.
A sami mieszkańcy?
– Również. Kiedy w czasie akcji „Posprzątaj z nami Małopolskę” spotkały mnie dzieci i panie przedszkolanki z Przedszkola w Iwkowej, gdzie razem zbieraliśmy porzucone śmieci na szlaku turystycznym na wieżę widokową w Szpilówce, to wręczyli mi prośbę o pieniądze na modernizację ich budynku. I udało się. Gmina Iwkowa otrzymała dofinansowanie ponad 2,5 mln zł i wykonała termomodernizacje budynku Przedszkola w Iwkowej i budynku Szkoły Podstawowej w Dobrocieszu. Również inne gminy: gmina Brzesko zmodernizowała energetycznie dwa budynki w Sterkowcu – 1,7 mln dofinansowania, gmina Dębno budynek Szkoły Podstawowej w Niedźwiedzy – 1,4 mln. , gmina Szczurowa budynek wiejski w Górce. Największe dofinasowanie, bo ponad 8,5 mln zł, otrzymał powiat brzeski na Termomodernizację kompleksu budynków Zespołu Szkół Technicznych i Branżowych w Brzesku.
To teraz samorządy są zadowolone, bo energooszczędne szkoły, przedszkola, domy kultury uwolnią kwoty w budżecie zabezpieczane na zimowe ogrzewanie.
– Efektywność energetyczna budynków, taki był i jest główny cel termomodernizacji. Ale zauważmy też jak termomodernizacja uczyniła z wielu budynków o nieszczególnym wyglądzie obiekty ładne, estetyczne, czyniące otoczenie piękniejszym. Miejscowości w Małopolsce są coraz ładniejsze. I rzecz najważniejsza. Nasze dzieci i młodzież, przedszkolaki czy uczniowie, przebywając w ciepłych pomieszczeniach są zdrowe i bezpieczne. A troska o dobro dzieci to nasza wspólna odpowiedzialność.
Szkoła, praca, ale do zagospodarowania pozostaje czas wolny. Każdy niezależnie od wieku ma jakieś potrzeby, związane z kulturą, przebywaniem między ludźmi.
– Tak, to prawda. Wszystkie formy aktywności kulturalnej w lokalnych środowiska mogą corocznie liczyć na wsparcie finansowe ich działalności. Dla nich organizujemy nabory wniosków w konkursach: Małopolskie chóry, Orkiestry dęte, Etno-Małopolska na zakup strojów regionalnych czy Mecenat małopolski dla wsparcia organizowanych koncertów czy jubileuszy. To potrzebne i bardzo oczekiwane środki finansowe. Choćby ostatnio, uczestnicząc w występie Zespołu folklorystycznego Posiłowianie, oglądając inscenizację tradycyjnego wesela, mogłem się utwierdzić w przekonaniu, jak to jest ważne dla zachowania naszej tradycji regionalnej i folkloru dla przyszłych pokoleń Małopolan. Podobnie wsparcie mecenatem orkiestr dętych, działających najczęściej przy jednostkach OSP, pozwala im doskonalić się na warsztatach, kupować instrumenty muzyczne, organizować koncerty, dawać oprawę muzyczną lokalnych uroczystości czy świąt. A w zachowaniu regionalnych tradycji kulinarnych i promocji tradycyjnych potraw niezastąpione są panie z Kół Gospodyń Wiejskich. O nich też dbamy i wspieramy w różnych przedsięwzięciach.
Aktywność KGW jest rzeczywiście widoczna. Ale pomoc dla Ochotniczych Straży Pożarnych ze strony urzędu marszałkowskiego jest znaczna i nie tylko dla orkiestr dętych…
– Zdecydowanie nie tylko. To są kwestie bezpieczeństwa i szybkiej pomocy w sytuacjach kryzysowych. Nasze wsparcie dla OSP jest wielokierunkowe. Od remontu remiz strażackich, zakupów pojazdów ratowniczych i sprzętu ratownictwa technicznego, umundurowania, po dofinasowanie MłodzieżowychDrużyn Pożarniczych. W Budżecie województwa na 2024 rok są przewidziane wielomilionowe kwoty na te zadania. A nabory konkursowe już ruszyły. Druhowie OSP, składajcie wnioski!
A dofinansowanie na Kapliczki w Małopolsce też będzie w tym roku?
– Ależ oczywiście. Kapliczki przydrożne stanowią nieodłączny element krajobrazu naszego regionu, mają swoją historię, są wielokroć zabytkami i częścią tożsamości lokalnej społeczności. Odremontowane upiększają nasze drogi i siedliska.
Pieniądze na zadania z zakresu infrastruktury sportowej i rekreacyjnej także?
– Tak. Naturalnie. Z nowej edycji MIRS-u i na działalność klubów sportowych.
Dziękuję za rozmowę.
– Dziękuję. Do zobaczenia wszędzie tam, gdzie będziemy potrzebni mieszkańcom naszych lokalnych społeczności.
