"To jest perełka, którą musimy wykorzystać". Kraków z planem na Wesołą

Zakończył się pierwszy etap opracowywania masterplanu dla terenów dawnego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Koncepcja funkcjonalno-przestrzenna powstała w wyniku czterech miesięcy intensywnych prac zespołu powołanego przez prezydenta Aleksandra Miszalskiego.

Masterplan to szczegółowy dokument urbanistyczny, który określa sposób przekształcenia określonego obszaru. W przypadku Wesołej dotyczy on m.in.:

• wskazania budynków przeznaczonych do adaptacji lub wyburzenia
• rozmieszczenia nowej zabudowy i infrastruktury
• zaprojektowania przestrzeni publicznych – ulic, skwerów, parków
• harmonogramu działań i szacunkowych kosztów inwestycji

Dzięki temu dokumentowi możliwe jest przygotowanie konkretnych projektów, wyznaczenie etapów realizacji oraz planowanie budżetu.

— To jest perełka, którą musimy jak najszybciej wykorzystać. Główny architekt miasta Janusz Sepioł, zaczął swoją pracę, i to było jedno z pierwszych jego zadań. Po czterech miesiącach analiz, projektów, mamy wstępne wizualizacje, które oczywiście jeszcze pozostają do dyskusji, ale są już bardzo konkretne.

— powiedział prezydent Aleksander Miszalski.

Szeroki proces partycypacyjny

Pierwszy etap opracowywania masterplanu był wsparty szerokimi konsultacjami społecznymi i procesem partycypacyjnym, prowadzonym przez Krakowskie Biuro Festiwalowe. W jego ramach odbyły się:

• warsztaty i spotkania z mieszkańcami,
• działania animacyjne w przestrzeni Wesołej,
• debaty i sesje eksperckie, m.in. w ramach Biennale Architektury w Krakowie.

Zebrane w ten sposób pomysły i opinie zostały uwzględnione w koncepcji masterplanu, która teraz trafi do dalszych konsultacji i opiniowania.

Wesoła jako nowa kreatywna dzielnica

Głównym celem przekształceń jest stworzenie dzielnicy sprzyjającej kreatywności, współpracy i życiu społecznemu.

— Utworzymy na Wesołej nową kreatywną dzielnicę, z odpowiednimi warunkami dla rozwoju twórczości i sztuki, innowacji oraz nowej wspólnoty mieszkańców w otoczeniu zielonej przestrzeni parku i zespołu stawów.

- dodał prezydent Miszalski.

Nowa Wesoła ma być przestrzenią:

• otwartą, dostępną i dobrze skomunikowaną – z wejściami od ulic Grzegórzeckiej, Kopernika, Śniadeckich i św. Łazarza,
• połączoną z otoczeniem – Ogrodem Botanicznym, uczelniami, dworcem i Starym Miastem,
• zintegrowaną z przyrodą – z łąką, stawem, terenami zielonymi, herbarium i ogrodami roślin medycznych.

Przewidziano także pętlę biegową wśród drzew, strefy wyciszenia, zielone enklawy przy ulicach oraz trzy place zabaw.

— W masterplanie chodzi o coś więcej niż tylko uporządkowanie terenu. To dokument, który buduje relacje – między funkcjami, między przestrzenią a człowiekiem, między historią a przyszłością.

- dodał miejski architekt Janusz Sepioł.

Pierwsze inwestycje i działania

Na początku zrealizowane zostaną:

• konkurs architektoniczny na projekt Mediateki – nowej siedziby Biblioteki Kraków i Muzeum Komiksu
• adaptacja dawnej kuchni szpitalnej na siedzibę Urban Forum
• oczyszczenie terenu z obiektów zdegradowanych
• budowa założenia parkowego i placów zabaw

Wśród kluczowych inwestycji znajdują się również:

• Centrum Praktyk Teatralnych – nowa siedziba teatru Groteska
• Apteka Designu – przestrzeń dedykowana projektowaniu
• pawilon Labo – przestrzeń dla eksperymentów artystycznych i naukowych

Procesy inwestycyjne związane z budową biblioteki i teatru będą najdłuższe, a ich realizacja poprzedzona zostanie konkursami architektonicznymi. Konkurs na bibliotekę planowany jest na 2025 rok.

Dalsza część artykułu pod galerią zdjęć

Koszt i źródła finansowania

Całość projektu podzielono na ponad 20 zadań, w tym:

• inwestycyjne (np. budowa nowych obiektów)
• adaptacyjne (przekształcanie istniejących budynków)
• infrastrukturalne (np. oświetlenie, systemy informacji miejskiej)

Szacowany koszt realizacji całego masterplanu to około 1,2 miliarda złotych. Finansowanie ma pochodzić z:

• budżetu miasta
• funduszy unijnych (m.in. FEnIKS, Kreatywna Europa, Horizon Europa, Nowy Europejski Bauhaus, KPO)
• środków zewnętrznych partnerów – instytucji kultury, uczelni i inwestorów prywatnych

Elementy towarzyszące

Istotną rolę w zagospodarowaniu odegra tzw. mała architektura. Przewidziano:

• zewnętrzne oświetlenie
• system monitoringu i informacji miejskiej
• ławki, stojaki rowerowe i elementy sprzyjające aktywnemu wypoczynkowi

Dziesięcioletni plan przekształceń

Realizacja całości przedsięwzięcia może potrwać do dziesięciu lat. Przypomnijmy, że Wesoła to ponad 9-hektarowy teren, zakupiony przez miasto Kraków w 2019 roku. Położony pomiędzy ulicami Kopernika i Grzegórzecką, wcześniej stanowił zaplecze Szpitala Uniwersyteckiego.

Od momentu zakupu trwały dyskusje o przyszłym zagospodarowaniu tego obszaru. Kluczowym krokiem było uchwalenie w grudniu 2021 roku nowego planu miejscowego dla wschodniej części śródmieścia Krakowa. Na myśl przychodzą inne inicjatywy, które idą w kierunku "zielonym", by mieszkańcy przebywali także na zewnątrz. Przykładowo by Kraków był bardziej zielony, została zatrudniona ogrodnik Katarzyna Opałka.

• Zobacz też:

Kraków będzie bardziej zielony. “Jest to jeden z moich priorytetów”

Podczas ostatniego wydarzenia prezydent zapowiedział utworzenie wiśniowej alei w Mistrzejowicach. W ramach tej inicjatywy Zarząd Zieleni posadzi 20 drzew.

Krystian KwiecieńGłos24

Tak jak w wypadku funkcji miejskiej ogrodnik, tak samo w wypadku terenu Wesołej będą powstawały nowe stanowiska. Zapewne wiele grup będzie zwracało uwagę na związane z tym koszta, a jednocześnie przez to, że prace będą trwały lata, a efektów ciężko doczekać szybko, różne głosy niezadowolenia będą się pojawiać.

Władze miasta już teraz muszą być gotowe na ewentualną krytykę, ale warto pochwalić, że temat terenu Wesołej nie jest zamieciony pod dywan, tylko została podjęta rękawica.

Fot: Krystian Kwiecień / Głos24