Kraków przedstawił projekt budżetu na 2026 rok. Miasto deklaruje konsekwentną poprawę kondycji finansów, utrzymanie zobowiązań inwestycyjnych oraz start dwóch nowych programów: prezydenckiej inicjatywy „Da Się!” i „Paktu dla krakowskich osiedli”. Mimo presji wydatkowej samorząd planuje w kolejnych latach odtworzenie nadwyżki operacyjnej i stopniowy powrót do równowagi budżetowej.
Budżet Krakowa na rok 2026 – przygotowany według tych samych zasad, co budżet tegoroczny – zakłada równoległe osiąganie dwóch celów:
- poprawę kluczowych wskaźników finansowych
- realizację potrzeb rozwojowych miasta i oczekiwań mieszkańców
Chociaż w przyszłym roku deficyt pozostanie na stosunkowo wysokim poziomie z powodu kończących się dużych inwestycji (m.in. budowy linii tramwajowej KST IV do Mistrzejowic), to Kraków zakłada rozpoczęcie procesu jego redukcji od 2027 roku.
Dochody: ponad 10 mld zł i rekordowy udział podatków
Dochody miasta w 2026 roku mają wynieść ok. 10,162 mld zł, czyli o ponad miliard więcej niż w budżecie na 2025 r.
Najważniejsze źródła dochodów:
PIT i CIT – 6,1 mld zł (60,3 proc.)
Wzrost o 600 mln zł rok do roku. Rosnąca liczba mieszkańców, wzrost zatrudnienia i wynagrodzeń oraz reforma znosząca Polski Ład wzmacniają dochody miasta.
Dochody własne – 3,2 mld zł (32 proc.)
To wpływy z podatków i opłat lokalnych, mienia komunalnego czy sprzedaży biletów.
- Subwencje i dotacje z budżetu państwa – 591 mln zł (5,8 proc.)
- Środki zagraniczne na inwestycje – 197 mln zł (1,9 proc.)
Wydatki: 11,3 mld zł, w tym 1,6 mld zł na inwestycje
Miasto przeznaczy 9,7 mld zł na wydatki bieżące oraz 1,6 mld zł na inwestycje.
Największe obszary wydatków:
- Edukacja – 35 proc
- Transport i łączność – 19 proc
- Gospodarka komunalna i środowisko – 11 proc
Samorząd zapowiada dalszą dyscyplinę budżetową i szczegółowy monitoring wydatków fakultatywnych, przy jednoczesnym zwiększaniu pozyskiwania środków zewnętrznych – krajowych i unijnych. W 2026 r. blisko 20 proc. wydatków inwestycyjnych będzie pochodzić z funduszy bezzwrotnych.
Kluczowe inwestycje: transport na pierwszym miejscu
KST IV do Mistrzejowic
Największym zadaniem pozostaje budowa linii tramwajowej KST IV – w budżecie zapisano na nią 250 mln zł.
Transport i łączność – 693 mln zł
Połowa wszystkich wydatków inwestycyjnych trafi na projekty transportowe – zarówno duże, jak i lokalne. Wśród nich m.in.:
- przebudowa torowisk na Starowiślnej, Straszewskiego i Karmelickiej
- budowa węzła przesiadkowego P&R Bronowice
- przystanek SKA Kraków Prądnik Czerwony z parkingiem P&R
- nowe drogi dojazdowe, modernizacje ulic (np. Kocmyrzowska, Tyniecka, Stelmachów)
- rozwój infrastruktury rowerowej i pieszej
- modernizacja oświetlenia publicznego i instalacje smart
Trendem na 2026 rok ma być mniej projektów spektakularnych, więcej inwestycji lokalnych poprawiających jakość codziennego życia.
Zieleń, ochrona środowiska i przestrzeń publiczna
Drugim największym obszarem inwestycyjnym będzie ochrona środowiska, w tym:
- modernizacja parków (Planty, Planty Podgórskie, Białe Morza, bulwary wiślane)
- wykupy terenów zielonych (Zakrzówek, Woźniców)
- inwestycje przeciwpowodziowe (przepompownie, urządzenia podczyszczające, kanały ulgi)
- termomodernizacje i projekty retencyjne
Infrastruktura społeczna, sportowa i edukacyjna
W budżecie zabezpieczono środki na:
- budowę 11 nowych żłobków
- program likwidacji barier architektonicznych
- specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami
- rozbudowę infrastruktury sportowej – m.in. nowe pływalnie, hale sportowe i kompleksy klubowe
- inwestycje w oświatę – od budowy nowych szkół po modernizacje placówek
Nowe przedsięwzięcia: „Da Się!” i Ławki Dialogu
Choć 90 proc. inwestycji to zadania kontynuowane, miasto znalazło środki na nowe projekty wynikające z dialogu z mieszkańcami.
„Da Się!” – projekty długo oczekiwane
Wśród zadań m.in.:
- Muzeum Rzeki Wisły w dawnym budynku CORT
- kładka pieszo-rowerowa nad torami na Żabińcu
- zielony plac przed Magistratem
- rewitalizacja ronda Mogilskiego i pl. św. Marii Magdaleny
- przejście przy pl. Bohaterów Getta
- nowe kładki i przestrzenie zielone
Ławki Dialogu – postulaty mieszkańców
Do budżetu trafiły m.in.:
- rozbudowa ul. Szafrana i przebudowa ul. Starowolskiej
- ekran akustyczny na ul. Klasztornej
- budowa zatok autobusowych na Brożka
- modernizacje Plant Bieńczyckich
- budowa sali gimnastycznej przy SP 32
- linia tramwajowa do os. Złocień
Mocniejsza pozycja dzielnic i nowe narzędzia konsultacji
W 2026 r. pula inwestycji dzielnicowych wzrośnie do ponad 23 mln zł. Całkowite budżety dzielnic – zgodnie z zapowiedzią prezydenta – są zwiększane rokrocznie o 15 proc., a w latach 2025–2029 mają zostać podwojone.
Nowe mechanizmy:
- małe konsultacje dzielnicowe
- referendum dzielnicowe – możliwe raz w roku, na wniosek rady dzielnicy, prezydenta, rady miasta lub 10 proc. mieszkańców
Dzięki tym narzędziom mieszkańcy mają realnie współdecydować o najważniejszych lokalnych inwestycjach.
Fot: Bogusław Świerzowski / krakow.pl
