26 kwietnia w Wieliczce w sali „Magistrat” Urzędu Miasta i Gminy Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW) zorganizowało pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka 38 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! pt. „Młynarstwo w Podłężu i okolicach od średniowiecza po czasy współczesne.”
Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, organizatorka spotkania przywitała zebranych, a wśród nich Bożenę Juszkiewicza, dyrektor, nauczycieli i uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Wieliczce, prelegentów: Tomasza Pieprzycę, członka KPW i Adama Suślika, autorów książki pt. „Młynarstwo w Podłężu i okolicach od średniowiecza po czasy współczesne” wydanej przez Urząd Miasta i Gminy Niepołomice w 2022 r. Współautorką książki jest także Alicja Leśniak, kierownik Działu Organizacji i Zarzadzania Polskich Zakładów Zbożowych Kraków-Zakład Produkcyjny Młyn św. Marcina w Podłężu.
Na wstępie spotkania z programem artystycznym pt. „Od ziarenka do bochenka” wystąpili uczniowie klasy I c ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Wieliczce pod kierunkiem wychowawczyni Lucyny Klejdys i chór szkolny prowadzony przez nauczycielkę Katarzynę Gwóźdź, która przygrywała na harmonii. Uczestnicy spotkania otrzymali karteczki - położone były na krzesłach i zwinięte w rulonik przepasany czerwoną wstążeczką - z tekstami piosenek: „Zasiali górale owies” i „Ojciec i syn”, co pozwoliło im śpiewać razem z występującymi dziećmi. O oprawę plastyczną spotkania zatroszczyła się Agata Michalik ucząca w tej szkole. Nad całością występu czuwała Bożena Juszkiewicz, Dyrektor Szkoły nr 2 w Wieliczce. Przed publicznością stał baner z wizerunkiem Patrona Szkoły Tadeusza Kościuszki i Jego słowami: „Największym zwycięstwem jest to, które odnosimy nad nami samymi” oraz stoliki z bochenkiem chleba i bułkami w koszykach. Była także wystawa zbóż: pszenicy, owsa, żyta, jęczmienia, kukurydzy, prosa. Schodząc ze sceny uczniowie obdarowali bułkami uczestników spotkania. Publiczność występ nagrodziła gromkimi brawami, a organizatorka przekazała nauczycielkom upominki książkowe, a uczniom słodycze od Burmistrza Wieliczki przygotowane przez Justynę Kozioł z Wydziału Kultury Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka. Dziękujemy.
Książkę „Młynarstwo w Podłężu i okolicach od średniowiecza po czasy współczesne” zaprezentowali Tomasz Pieprzyca i Adam Suślik. Publikacja w grudniu 2022 r. w nakładzie 500. Autorzy nie pobierali honorarium, a Gmina rozprowadziła nakład nieodpłatnie. Podczas prezentacji, autorzy opowiedzieli kilka słów o sobie. Adam Suślik to mieszkaniec Podłęża, z wykształcenia inż. górnik, obecnie emeryt, radny Rady Miejskiej w Niepołomicach. 44 lata życia związane z pracą zawodową w Kopalni Soli w Wieliczce (od roku 1977). Zainteresowanie historią powszechną od szkolnych lat, a historią lokalną - od roku 2015. Przy okazji pozyskiwania materiałów do rodowodu rodziny Książków (z którego pochodziła mama P. Adama), Pan Adam zgromadził sporo informacji na temat historii Podłęża co wykorzystał w publikacji „Opowieść o historii Podłęża mojej małej Ojczyzny” wydanej w 2019 r. przez UMiG w Niepołomicach. Częścią historii Podłęża jest wielowiekowa działalność młyna wodnego, która była inspiracja do podjęcia tematu historii młynarstwa.
Tomasz Pieprzyca to pochodzący z „dziada pradziada" z Węgrzc Wielkich, regionalista, z wykształcenia i zawodu inżynier budownictwa. Od 2017 roku prowadzi bloga historycznego „Węgrzce Wielkie i okolice - historia, przyroda, ludzie". Członek Klubu Przyjaciół Wieliczki.
W styczniu 2020 r. doszło do spotkania i nawiązania współpracy pomiędzy autorami, czego efektem jest książka. Zasięg geograficzny młynów opisywanych w książce obejmuje część gmin: Niepołomice i Wieliczka, opisywane młyny istniały w miejscowościach: Brzegi, Grabie, Niepołomice, Kokotów, Węgrzce (Mała Wieś), Zabawa, Sułków, Ochmanów, Zakrzów, Zakrzowiec, Zagórze, Chrość (Staniątki) i Podłęże.
Autorzy opowiedzieli o rodzajach młynów: podsiębiernych, nadsiębiernych (najpopularniejszych w opisywanych okolicach), wiślanych - „na wagach", pływających, wiatrowych, o wadach i zaletach poszczególnych rozwiązań. Adam Suślik opisał w skrócie historię młyna w Podłężu, wzmiankowanego od XV wieku, a istniejącego do 1956 roku. Od XVIII wieku młynarzami była podłęska rodzina Nowaków. Zabytkowy młyn z 1844 roku, został ok 1956 roku zdemontowany i miał zostać przeniesiony do powstającego skansenu w Pieskowej Skale. Skansen nigdy nie powstał, a części młyna uległy zniszczeniu.
Historia zatoczyła koło - powstał nowy młyn w Podłężu, przeniesiony tam z Krakowa w 2018 roku. O historii tego młyna w książce rozdział napisała Alicja Leśniak.
Tomasz Pieprzyca opowiedział o młynie na Małej Wsi, po raz pierwszy wzmiankowanym w 1397 roku, a istniejącym do lat 70-tych XX wieku. Od połowy XIX wieku młynarzami była rodzina Kotów. Była też mowa o młynie w Kokotowie, zlokalizowanym na rzece Zabawce, który na początku XIX wieku przypadkowo wszedł w orbitę zainteresowań wielkiej polityki, podczas spisywania przez Napoleona traktatu w Schönbrunn w 1809 roku. Poruszył kilka epizodów związanych ze współpracą podwielickich młynarzy z kopalnią soli w Wieliczce w XVIII wieku. Młynarz z Kokotowa dostarczał do kopalni siano, młynarze z Podłęża i Ochmanowa trudnili się wożeniem soli do składu solnego w Niepołomicach.
Tomasz Pieprzyca - „Okruchy z przeszłości dawnego młyna Świdówka w Lednicy”. Autor zbierając materiały do książki o młynach, wynalazł kilka ciekawych informacji o przeszłości młyna w Świdówce. Pierwsze wzmianki o rzeczce, na której miał potem powstać młyn, pochodzą z 1375 roku, kiedy wspomniana jest „rivo Zabawa" tj. rzeka Zabawa. Jedna z pierwszych wzmianek o młynie w Lednicy pochodzi z 1470 roku, kiedy młynarzem był Grzegorz. Nazwa młyna pochodzi prawdopodobnie od przydomka młynarza lednickiego - Świdy. W podwielickich Janowicach w 1545 roku odnotowano młynarza Wojciecha Świdę, być może później (lub wcześniej) był on też młynarzem w Lednicy. Młynarz w Lednicy poza fachem młynarskim, musiał być także dobrym cieślą - do jego obowiązków poza naprawami młyna, były wszelkie inne naprawy w folwarku - „z siekierą robić powinien przy wszelkim budynku". Informacje o tym zawarte są w lustracjach z XVII i XVIII wieku. W XVIII wieku w Lednicy istniał też młyn konny, kierat napędzany siłą koni. W jednej z lustracji z 1743 roku znajduje się bardzo szczegółowy opis tego młyna, łącznie z podaniem np. ilości śrub w każdym z kół. Na podstawie tego opisu można spróbować nawet zrekonstruować taki młyn. Młyny konne - kieraty - funkcjonowały w podwielickich wsiach do XX wieku. Na końcu prezentacji autor pokazał dwie mapy Lednicy - Świdówki, z roku 1779 i 1783 roku, na których widać lokalizację młyna. Młyn wodny w Świdówce przestał istnieć pod koniec XVIII wieku.
Po prelekcjach w dyskusji głos zabrali: Dominik Krysa, Marta Borowiec, Krystyna Wróbel, Tadeusz Ziobro, Jacek Chrząszczewski, Lidia Sałabun, Jadwiga Duda.
Prowadząca spotkanie podziękowała prelegentom za wygłoszone prelekcje i obdarowała ich upominkami książkowymi od władz miasta. Zaprosiła wszystkich na 39 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! w środę 31 maja o godz. 16-tej w sali „Magistrat” pt. „Wielka" poezja i „mała" architektura - spotkanie z pasjonatami Lidią i Zbigniewem Sałabunami.” Justyna Twardosz wykonała wspólne zdjęcie.
Członkowie KPW otrzymali pisemne zaproszenia na drugie zebranie wyborcze w sali „Magistrat w sobotę 27 maja b.r. o godz.15.30.
W spotkaniu uczestniczyło 96 osób - 38 uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Wieliczce, goście: Antoni Cieślik, Kinga Dubiel, Marcin Dubiel, Dominika Dyląg-Chrząszczewska, Jacek Chrząszczewski, Iwona Górny, redaktor wydawniczy rocznika „Małopolska -regiony-regionalizmy-małe ojczyzny”, Szymon Hejmo w klasy Ib LO, Krystyna Król, Dominik Krysa, Marta Lelito, Małgorzata Łyżczarz, Lidia Sałabun, Adam Suślik, Józef Sitko oraz z KPW: Michał Anioł, Filip Banaś, Grażyna Bieniek, Marta Borowiec, Katarzyna Czubak, Stanisława Cygankiewicz, Jadwiga Duda, Alojzja Dudek, Halina Dyląg, Marian Dyląg, Maria Gurgul, Krzysztof Kasprzyk, Elżbieta Kawecka - Cebula, Grażyna Kowal, Hanna Kozioł, Małgorzata Kwiatkowska, Jan Matzke, Anna Młynarczyk, Ewa Nowosielska, Tomasz Pieprzyca, Wanda Polan, Marian Sipióra, Natalia Soran-Maluty, Anna Ślęczka, Justyna Twardosz, fotografowała spotkanie, Anna Woźniak, Tadeusz Woźniak, Krystyna Wróbel, Tadeusz Ziobro, Małgorzata Złomek-Adaszyńska. Dziękuję Tomaszowi Pieprzycy za przesłanie streszczenia prelekcji.
