Potencjał mykoterapii: Bioaktywne związki grzybowe a zdrowie psychiczne i leczenie bólu

Naturalne substancje bioaktywne w medycynie eksperymentalnej

Grzyby od wieków są wykorzystywane w medycynie naturalnej i tradycyjnej, a współczesna nauka coraz częściej docenia ich właściwości, które mogą wspierać organizm w zachowaniu i powrocie do zdrowia. Niektóre gatunki grzybów zawierają bioaktywne związki, które mogą odgrywać rolę w regulacji procesów neurologicznych, odpornościowych i przeciwzapalnych. Niektóre są nadzieją dla osób zmagających się z problemami ze psychicznym oraz przewlekłym bólem.

Zaburzenia psychiczne, w tym lęk, depresja, zespół stresu pourazowego (PTSD) czy uzależnienia to choroby, z którymi zmaga się coraz więcej osób. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), około 20 procent dzieci i młodzieży doświadcza chorób psychicznych, a samobójstwo stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów w tej grupie wiekowej.

Z danych statystycznych GUS wynika, że co czwarty Polak cierpiał przynajmniej raz w życiu na jakieś zaburzenie psychiczne, a niemal 8 procent z nas w ostatnich 12 miesiącach. Polacy chorują najczęściej na zaburzenia nerwicowe, a na depresję choruje prawie 4 mln Polek i Polaków.

Konwencjonalne metody leczenia zaburzeń, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) oraz leki przeciwpsychotyczne, często okazują się nieskuteczne i powodują liczne skutki uboczne.

Grzyby a zdrowie psychiczne – co mówią badania?

Badania nad naturalnymi substancjami grzybowymi w kontekście zdrowia psychicznego koncentrują się na ich potencjalnym wpływie na neuroplastyczność, czyli zdolność tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń, mających na celu ich reorganizację, adaptację, zmienność i samonaprawę oraz procesy uczenia się i pamięci. Naukowcy badający grzyby poszukują skutecznych substancji leczących stan zapalny oraz pozytywnie wpływajacych na homeostazę neuroprzekaźników. Wśród analizowanych związków wymienia się m.in. polisacharydy i triterpeny, które są obecne w niektórych gatunkach grzybów.

Hericium erinaceus (Soplówka jeżowata)

Grzyb jadalny, stosowany w kuchni Japońskiej i Chińskiej, coraz bardziej popularny w Europie.
Zawiera hericenony i erinacyny, które w badaniach in vitro i na modelach zwierzęcych wykazały zdolność do stymulacji czynnika wzrostu nerwów (NGF).
Niektóre badania sugerują, że może wspierać funkcje poznawcze i pomagać w redukcji stresu oksydacyjnego, usuwając krążące w organizmie wolne rodniki.
Konieczne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić ewentualny wpływ na zdrowie psychiczne u ludzi.

Ganoderma lucidum (Lakownica lśniąca, Reishi)

Tradycyjnie stosowana w Azji, szczególnie w kontekście adaptogennym.
Zawiera triterpenoidy i polisacharydy, które w niektórych badaniach wykazały działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Może wspierać redukcję napięcia i poprawę jakości snu, jednak brak jednoznacznych dowodów na jej wpływ na konkretne zaburzenia psychiczne.

Cordyceps sinensis (Maczużnik chiński)

Zawiera kordycepinę i adenozynę, które mogą mieć wpływ na regulację metabolizmu energetycznego i stresu oksydacyjnego.
Wstępne badania sugerują potencjalny wpływ na funkcje kognitywne i nastrój, lecz potrzeba dalszych analiz klinicznych.

Grzyby a przewlekły ból – perspektywa naukowa

Przewlekły ból, związany m.in. z chorobami autoimmunologicznymi czy stanami zapalnymi, stanowi istotne wyzwanie terapeutyczne. Niektóre naturalne substancje badane są pod kątem ich potencjalnego wsparcia w łagodzeniu objawów.

Pleurotus cornucopiae (Boczniak różowy)

Jest bogatym źródłem łatwo przyswajalnego białka roślinnego, witamin z grupy B, pierwiastków śladowych, takich jak potas, fosfor i selen, oraz błonnika. Zawiera również niewielką ilość tłuszczu i jest niskokaloryczny, co czyni go wartościowym składnikiem diety.
Zawiera ergothioneinę, która w badaniach laboratoryjnych wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Wciąż brakuje jednoznacznych dowodów na jego skuteczność w leczeniu przewlekłego bólu u ludzi.

Lakownica lśniąca (Reishi) i Maczużnik chiński

Badania wskazują, że mogą mieć wpływ na modulację odpowiedzi immunologicznej i stanów zapalnych.
Konieczne są dalsze analizy nad ich wpływem na schorzenia reumatologiczne i inne choroby przewlekłe związane z bólem.

Psylocybina i LSD – przedmiot badań klinicznych

Substancje psychodeliczne, takie jak psylocybina (zawarta w niektórych grzybach) i LSD, są badane w kontekście ich potencjalnego zastosowania w leczeniu niektórych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja lekooporna czy PTSD.

Psylocybina w badaniach klinicznych wykazała potencjalne działanie w zakresie redukcji objawów depresji i lęku, jednak jej stosowanie w Polsce podlega ścisłym regulacjom prawnym.
LSD w badaniach naukowych jest analizowane w kontekście wpływu na neuroplastyczność i procesy emocjonalne, jednak substancja ta pozostaje nielegalna w większości krajów.

Mykoterapia, czyli stosowanie wybranych grzybów w celach zdrowotnych, budzi zainteresowanie naukowców, ale wiele zagadnień wymaga dalszych badań klinicznych. Niektóre związki bioaktywne wykazują obiecujące właściwości przeciwzapalne, neuroprotekcyjne i adaptogenne, lecz ich skuteczność w leczeniu konkretnych schorzeń nie została jeszcze jednoznacznie potwierdzona.

foto: Pixabay