Obowiązujący w naszym kraju system stypendialny dla studentów pełni funkcję zarówno pomocową, jak i jest nagrodą za wyniki w nauce. Dzięki środkom przyznawanym w ramach stypendiów naukowych i socjalnych studenci mają wielokrotnie ułatwione warunki bytowe i mogą skupić się na nauce, zamiast pracować. Nie oznacza to jednak, że ten system jest idealny. Wręcz przeciwnie – ma swoje wady, nad których usunięciem trwa obecnie debata.
Pomoc uboższym...
Stypendia socjalne zostały wprowadzone z myślą o osobach z rodzin uboższych, które nie mogą pozwolić sobie na samodzielne poniesienie kosztów studiowania, nieraz przecież wieloletniego i wymagającego skoncentrowania się na nauce. Taka pomoc zmniejsza zjawisko wykluczenia i sprawia, że wyższe wykształcenie nie jest domeną jedynie zamożnych. Dzięki stypendiom socjalnym rośnie także całkowita liczba studentów, a to przekłada się na więcej wykształconych lekarzy, inżynierów, naukowców. Umożliwia też rozwój osobisty, realizację pasji, samodoskonalenie, którego życzyć można wszystkim młodym ludziom, bez względu na zamożność ich rodziców.
Niestety, jak przekonują nas twórcy pomysłu reformy systemu pomocy materialnej dla studentów, choć sama idea jest słuszna, to wykonanie nie do końca przystaje do obecnych czasów.
Badania poprzedzające ideę reformy zostały przeprowadzone przez ekspertów z Ministerstwa Edukacji i Nauki, Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu – od lat mającą wgląd na problemy studentów niejako „od wewnątrz.
Gdzie znajduje się największy rozdźwięk, między oczekiwaniami studentów i rzeczywistością? Otóż chodzi o to, że stypendia socjalne dla studentów są... dla studentów. Dopiero po dostaniu się na studia można złożyć wniosek o stypendium socjalne i po jego rozpatrzeniu dowiedzieć się, czy i w jakiej wysokości pomocy można oczekiwać. Przy czym badacze zwracają uwagę, że około 1/4 studentów, którym stypendia przysługują z uwagi na niski dochód, i tak ich nie dostają. Nie są też rzadkością opóźnienia w wypłacie stypendiów, sięgające 2- 3 miesięcy.
Wyobraźmy sobie więc sytuację, że niezamożny młody człowiek wyjeżdża na studia, ale nie wie, jak będzie wyglądała jego sytuacja finansowa. Czy dostanie pomoc, czy też może będzie musiał pracować? O ile oczywiście znajdzie pracę, którą da się pogodzić ze studiami, nauką, rozwojem własnym.
Wiele osób, postawionych przed takim dylematem, wybiera jeszcze inne wyjście – po prostu nie idzie na wymarzone studia, bojąc się, że nie poradzi sobie finansowo lub będzie to stanowić zbyt duże obciążenie dla rodziny.
… wymaga zmian...
Jakie zmiany proponują pomysłodawcy reformy stypendiów dla studentów?
Jak się okazuje, są one zaskakująco proste i wcale nie trudne do wdrożenia. Chodzi o to, by to nie student starał się o stypendium, ale już kandydat mógł uzyskać informację o tym, czy będzie mu się ono należało. Oraz oczywiście w jakiej wysokości – która ma być taka sama w całym kraju dla danego dochodu. Dzięki temu maturzysta jeszcze przed złożeniem dokumentów na studia będzie wiedział, jakimi środkami może dysponować i jak zaplanować utrzymanie i życie na studiach. Wystarczy wniosek, złożony oczywiście on-line, by mieć jasną informację...
To rozwiązanie dla osób nieborykających się z problemami finansowymi może wydawać się nieistotne. Jednak dla tych, którzy są mało zamożni, świadomość pewnej pomocy finansowej będzie po prostu czynnikiem, który pchnie ich na studia i pozwoli kształcić się i rozwijać. Nie jest to oczywiście jedyna proponowana zmiana – szerszy opis reformy znajduje się na stronie LepszeStypendia.pl, do której odwiedzin zachęcamy.
… a wyniki wypada nagradzać.
Stypendia socjalne stanowią sposób na wyrównywanie szans osób mniej zamożnych, ale przecież nie jest to jedyna pomoc materialna, jaką mogą dostać studenci. W grę wchodzą jeszcze stypendia wypłacane przez władze uczelni. Jak dostać stypendium rektora? Są one przeznaczone dla osób, które wyróżniają się wynikami w nauce, czyli osiągają wysoką średnią. Jednak nie tylko, bo może to być też np. udział w projektach, zawodach, olimpiadach i inne sposoby reprezentowania uczelni. Jest to więc swego rodzaju nagroda za wyniki, która motywuje do nauki, kształcenia się i zdobywania wiedzy. Tym ważniejsza, że przecież te wyniki nie przychodzą same – wielokrotnie wymagają wyrzeczeń, pełnej koncentracji na nauce czy niemożliwości podjęcia pracy dodatkowej.
