Atopowe zapalenie skóry (AZS, z łac. atopic dermatitis), zwane inaczej egzemą, to coraz częściej diagnozowana dermatoza o podłożu alergicznym, która ma przewlekły charakter, objawia się m.in. uporczywym świądem, zaczerwienieniem i przesuszeniem skóry. Jak leczyć atopowe zapalenie skóry? Co warto wprowadzić do diety, a jakich produktów unikać, chorując na AZS? Jak powinny odżywiać się dzieci i dorośli, u których zdiagnozowano atopowe zapalenie skóry?
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry to dermatoza zapalna skóry, która zazwyczaj ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie (u 85% pacjentów AZS uaktywnia się do 5. roku życia). Egzema dotyczy 4,7–9,2% dzieci i 0,9–1,4% dorosłych. Choroba polega na patologicznej reakcji układu odpornościowego na dany czynnik, taki jak:
- roztocza kurzu domowego,
- pyłki traw i drzew,
- wybrane produkty żywnościowe.
Tak więc osoba z atopowym zapaleniem skóry nadmiernie reaguje na obecne w otoczeniu alergeny. Do typowych objawów klinicznych AZS zalicza się:
- nasilony świąd,
- rogowacenie mieszkowe,
- suchość skóry,
- typowe zmiany skórne na zgięciach kończyn,
- dodatni wywiad w kierunku rodzinnej atopii,
- przewlekły i nawrotowy przebieg zapalenia skóry.
Nieznana jest dokładna przyczyna tej przypadłości, jednak bez wątpienia dużą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne (jeśli jeden z rodziców cierpi na egzemę, prawdopodobieństwo, że potomstwo również będzie zmagało się z tą chorobą jest dosyć wysokie). U pacjentów z AZS, zauważalne są okresy remisji i zaostrzeń choroby. Świąd i zmiany skórne nasilają m.in. substancje drażniące, zakażenia, wysokie i niskie temperatury oraz stres, dlatego w jakim stopniu to możliwe, warto unikać sytuacji stresowych, które niekorzystnie wpływają na skórę.
Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?
Ze względu na przewlekły i nawrotowy przebieg przypadłości, walka z egzemą nie jest prosta i szybka. Niestety, nie istnieje jeden konkretny lek na AZS. W przypadku atopowego zapalenia skóry jedyną możliwą terapią jest leczenie objawowe, które pozwala zminimalizować dokuczliwe objawy. W zależności od danego przypadku, lekarz-dermatolog może zalecić miejscowe stosowanie leków przeciwhistaminowych, przeciwinfekcyjnych, immunomodulujących czy fototerapię (wykorzystywana jest jedynie u pacjentów z ciężką postacią AZS). W łagodzeniu symptomów istotna jest także domowa pielęgnacja skóry atopowej - stosowanie preparatów nawilżających i natłuszczających. Pomocna w leczeniu atopowego zapalenia skóry może być też odpowiednia dieta. Co jeść, a co wykluczyć z jadłospisu?
Atopowe zapalenie skóry a dieta
Nieodpowiednia dieta przy AZS to jeden z czynników środowiskowych, który obok zanieczyszczenia środowiska i ekspozycji chorego na kontakt z alergenami, ma spory wpływ na rozwój egzemy. Dobrą metodą jest zastosowanie diety eliminacyjnej, która polega na rezygnacji z produktów, które są potencjalnymi alergenami. W przypadku najmłodszych pacjentów wskazane jest wykluczenie mleka krowiego i koziego pod każdą postacią. U osób ze skłonnością do alergii odradza się też spożywanie ryb, owoców morza, czekolady, alkoholu, mocnej kawy, herbaty, a także żywności wzbogacanej sztucznymi barwnikami i aromatami. Dzieci i dorośli z egzemą nie powinni spożywać wysokoprzetworzonej żywności typu fast food oraz ograniczyć jaja kurze w codziennym menu. Dietetycy zalecają natomiast włączenie do diety oleju z wiesiołka, oliwy z oliwek, kukurydzy, szpinaku i innych produktów, będących źródłem witaminy B i C.
