Każdy marzy o swoich czterech kątach. Jedni potrzebują dużej przestrzeni, inni decydują się na minimalistyczną kawalerkę. A co jeśli zdecydujemy się na budowę domu? Mnóstwo zadań - dopinanie formalności, poszukiwania odpowiedniego miejsca oraz odpowiedniej ekipy budowlanej - brzmi poważnie i bardzo odpowiedzialnie. Jak więc zabrać się do tego w odpowiedni sposób? Przedstawiamy mini przewodnik, który z pewnością ułatwi zaplanowanie budowy wymarzonego domu.
Bez projektu ani rusz
Każdy, kto ogląda programy o remontach, wie, że najważniejszy jest projekt. Gdy nasz dom jest już w stanie surowym, pod dachem, to właśnie ostatni moment, aby zadecydować o ostatecznym przeznaczeniu pomieszczeń. Zanim zaczniemy montaż instalacji potrzebny jest projekt, który wskaże, gdzie muszą zostać podłączone rury czy przewody elektryczne. Jaki wariant ogrzewania wybierzemy, czy potrzebny nam większy czy mniejszy pobór prądu. Gdy kupujemy na przykład dom w stanie surowym, musimy raz jeszcze to wszystko przemyśleć i naradzić się z projektantem, który pomoże nam to wszystko zaplanować i optymalnie wykorzystać przestrzeń.
Kupujemy okna i drzwi
Gdy budujemy dom murowany, powinniśmy odczekać przynajmniej kilka tygodni przed wstawieniem okien i drzwi zewnętrznych, co ma związek z procesem osiadania budynku. Jednak warto już wcześniej zamówić stolarkę okienną i drzwiową, tym bardziej że na realizację czasem trzeba sporo poczekać. Oczywiście niezbędne jest wcześniej dokładne wykonanie pomiarów przez ekipę montażową.
W przypadku zakupu okien musimy podjąć sporo ważnych decyzji. I nie chodzi tylko o kolor! Ważne jest, jakie w ogóle chcemy okna? Z jakiego materiału? Ile szyb? Jaki rodzaj klamek? Czy mają otwierać się na prawo czy na lewo? Czy może mają być tylko uchylne? A może na taras chcemy mieć okno przesuwne?
Podobnie jest z drzwiami wejściowymi do domu. Z czego mają być wykonane? Jakie mają mieć zabezpieczenia antywłamaniowe? Czy ma to być skrzydło pełne czy z szybą? A może z doświetleniem obok? Prawdą jest, że drzwi wejściowe spełniają wiele funkcji. A jedną z nich będzie też fakt, że w pewnym sensie stanowią „wizytówkę domu”. To przecież na nie w pierwszej kolejności natrafi każdy, kto zechce nas odwiedzić.
Instalacje gminne czy własne?
Jeśli w pobliżu naszej inwestycji lub wręcz na naszej działce są instalacja gazowa, CO czy wodno-kanalizacyjna, warto wykorzystać je i ułatwić sobie codzienne funkcjonowanie. Nawet jeśli na działce jest studnia, coraz częściej zdarza się, że woda może nie spełniać standardów wody pitnej. Konieczne są badania, utrzymanie takiej studni w odpowiednim stanie, aby można było korzystać z wody. Poza tym, gdy jest susza, poziom wody może się w niej obniżyć, dlatego jeśli mamy w pobliżu wodociąg, w którym woda ma dobrą opinię, warto z niej skorzystać. Jeśli jednak nie mamy takiej możliwości, pozostaje nam wykonać własne ujęcie wody.
Oczywiste jest też, że lepsza jest kanalizacja niż szambo. Jeśli jednak musimy je wybudować, warto pomyśleć o przydomowej oczyszczalni ścieków. Rodzajów jest kilka – od najprostszych drenażowych, po bardziej skomplikowane z osadem czynnym. Różnią się sposobem oczyszczania ścieków, ale i ceną. Wybór będzie zależał przede wszystkim od indywidualnych warunków. Chodzi głównie o zachowanie odpowiednich odległości od granicy działki czy od ujęcia wody, a także o warunki wodno-gruntowe. Jeśli natomiast okaże się, że nie mamy możliwości wybudowania przydomowej oczyszczalni, a do tego w pobliżu nie ma kanalizacji publicznej, pozostaje nam szambo, czyli bezodpływowy zbiornik na ścieki.
Instalacja elektryczna
Wykonanie instalacji elektrycznej wymaga dokładnego rozplanowania, jakie urządzenia elektryczne będą używane w domu. Gdzie mniej więcej będą stały poszczególne sprzęty, ile gniazdek potrzebujemy, jakie mają być włączniki, a nawet na jakiej umieścić je wysokości (to ważne, gdy w domu mamy dzieci lub osoby na wózku), czy na zewnątrz chcemy mieć tylko oświetlenie czy może też gniazdka, monitoring, domofon itd. Mnóstwo urządzeń wykorzystywanych dziś w domu potrzebuje zasilania, dlatego warto poświęcić więcej czasu, by na spokojnie zastanowić się, czego będziemy używać. Na pewno nie oszczędzajmy na gniazdkach w kuchni – im ich więcej, tym lepiej.
Warto też jak najwcześniej przemyśleć, gdzie postawimy telewizor czy komputer. Już na etapie wykonywania instalacji warto odpowiednio rozplanować kable antenowe i do Internetu.
W każdym domu bardzo ważne są zabezpieczenia przeciwprzepięciowe. Będą chronić nasz sprzęt elektroniczny przed napięciem o parametrach znacznie przekraczających dopuszczalne, które może być spowodowane na przykład uderzeniem pioruna.
A skoro już mówimy o ochronie przed burzą, to budując dom, warto też rozważyć wykonanie instalacji odgromowej, zwłaszcza jeśli budynek znajduje się na wzgórzu i wykonany jest z materiałów łatwopalnych.
Alarm
Dobrym rozwiązaniem jest także inwestycja w instalację alarmową. Czasem wystarczy kilka czujników ruchu, włączających światło albo syrena alarmowa, aby poczuć się bezpieczniej. Oczywiście, jeśli zależy nam na bardziej zaawansowanej instalacji, możemy zainwestować także w kamery i mieć wokół domu monitoring.
Instalacja centralnego ogrzewania i wybór kotła
Wybór sposobu ogrzewania budynku często może być narzucony odgórnie przez lokalne przepisy (np. zakaz ogrzewania węglem w niektórych miejscowościach), albo brak odpowiedniej infrastruktury (np. brak dostępu do sieci gazowej).
W związku z koniecznością ograniczenia niskiej emisji, wybrany przez nas kocioł musi być przyjazny dla środowiska i nie przyczyniać się do zwiększenia zanieczyszczeń powietrza i powstawania smogu.
Na etapie wyboru kotła, od razu zastanówmy się, jak chcemy podgrzewać wodę. Wybrać możemy np. kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem i pętlą cyrkulacyjną, albo dwufunkcyjny, a nawet dwufunkcyjny z zasobnikiem c.w.u. Oczywiście możemy też zdecydować się np. na elektryczne lub gazowe bojlery.
Kolejna ważna decyzja – czy montujemy grzejniki, czy decydujemy się na ogrzewanie podłogowe? A może w niektórych pomieszczeniach jedno, a w innych drugie rozwiązanie? Też jest taka możliwość.
Odnawialne źródła energii
Na etapie wykonywania instalacji warto też rozważyć wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Przykładowo energii słonecznej możemy użyć do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, montując kolektory słoneczne. Możemy też pójść krok dalej i zainwestować w panele fotowoltaiczne, dzięki którym zaoszczędzimy na rachunkach za prąd. Z kolei do ogrzewania domu można wykorzystać energię cieplną pochodzącą ze środowiska naturalnego (np. gruntu, wody, powietrza) i zamontować pompę ciepła.
Jak zbudować dom ekologiczny?
Dziś, zwłaszcza w Małopolsce, olbrzymią wagę przywiązuje się do ekologii. Gdy chcemy być nowocześni musimy zrobić wszystko, aby nasz nowy dom był jak najbardziej ekologiczny, a przy okazji tańszy w utrzymaniu. To kolektory solarne na dachu, pozyskiwanie energii z ziemi czyli tzw. pompy ciepła, zagospodarowanie deszczówki.
Co ważne, budując dom ekologiczny na część poniesionych kosztów, możemy uzyskać refinansować za pomocą rządowych i samorządowych programów wsparcia. Część dostępnych dotacji ma charakter ogólnopolski, inne dotyczą tylko i wyłącznie mieszkańców określonych gmin. Aby być na bieżąco ze wszystkimi zmianami, najlepiej monitorować stronę internetową gminy, na terenie której planujemy budowę oraz stronę Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, lub po prostu udać się do gminy, do doradcy energetycznego i o to zapytać.
Dofinansowanie przewiduje Program „Czyste Powietrze”, dzięki któremu otrzymamy wsparcie w zakupie urządzeń grzewczych oraz materiałów izolacyjnych, stolarki okiennej, drzwi zewnętrznych i garażowych.
2023 rok to nowe, korzystniejsze dotacje m.in. do instalacji fotowoltaicznej i pompy ciepła. W 5. wersji Programu Mój Prąd możemy skorzystać z pomocy finansowej wynoszącej do 58 tysięcy złotych. W ramach programu, można ubiegać się o dotację w wysokości 50 proc. Warto zapytać też o lokalny program „Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków” Informacje na ten temat dostępne są zazwyczaj w miejscowym wydziale ochrony środowiska lub na stronie internetowej gminy.
Poza dopłatami do inwestycji ekologicznych, warto zainteresować się możliwością uzyskania kredytu hipotecznego na dom energooszczędny w bankach, które mają specjalne oferty dla osób budujących takie domy. W końcu warto też pamiętać, że zastosowanie nowoczesnych proekologicznych technologii pozwoli zaoszczędzić na codziennej eksploatacji budynku.
Tynki i wylewki
Nawet przy tynkach trzeba podjąć kilka ważnych decyzji. Przede wszystkim: suche czy mokre? Oczywiście możemy też łączyć obie techniki, np. zdecydować się na tynki maszynowe (gipsowe lub cementowo-wapienne) na ścianach, a na sufitach przykręcić płyty kartonowo-gipsowe, jednocześnie wykonując w niektórych miejscach obniżenia sufitu i montując nastrojowe oświetlenie.
A podłogi? Po wcześniejszym ułożeniu warstwy izolacyjnej i ocieplenia (folia i styropian) trzeba wykonać wylewki. Z reguły są to wylewki cementowe, jednak w przypadku gdy zdecydowaliśmy się na ogrzewanie podłogowe w domu, nie może być ona zbyt gruba, ale musi zakryć instalację i zapewnić odpowiedni przepływ ciepła. Warto wtedy zastanowić się nad wyborem wylewki anhydrytowej, choć oczywiście wylewka cementowa w wielu przypadkach również sprawdzi się bardzo dobrze.
Wykończenie ścian i podłóg
A jak pomalować ściany? A może lepiej zdecydować się na tapety? Albo wykończyć ściany kamieniem, cegłą lub drewnem? Pomysłów jest wiele.
Warto też zwrócić uwagę na kolory, które mają wpływ nie tylko na ogólny odbiór pomieszczenia, ale i nasze samopoczucie. Jasne wnętrza wydają się większe, ciemne – mniejsze niż są w rzeczywistości. Z kolei jeśli innym kolorem zaakcentujemy dwie przeciwległe ściany – pomieszczenie wizualnie wyglądać będzie na węższe. Poza tym kolory albo uspokajają i relaksują (barwy zielone i niebieskie), dają poczucie ciepła (beże), albo pobudzają do działania (żółty).
Natomiast to, co umieścimy na podłodze, powinno zależeć przede wszystkim od przeznaczenia danego pomieszczenia. Tam, gdzie podłoga będzie narażona na wilgoć czy uderzenia (kuchnia, łazienka, przedpokój), sprawdzą się płytki ceramiczne, gres czy żywica epoksydowa. W pokojach najczęściej pojawia się drewno (parkiet czy panele drewniane) lub panele laminowane. Mamy też alternatywę w postaci wykładzin PCV czy dywanowych.
