Kiedyś zniszczona chałupa młynarzy. Teraz będzie muzeum i kawiarnia!

Jesienią ubiegłego roku dobiegła końca renowacja zabytkowego Domu Młynarza w podkrakowskiej Mogile, w którym mieszkały przez lata pokolenia młynarzy. Po renowacji wartej ponad milion euro, zabytek wygląda, jakby przeniósł się do 1870 roku! Zyskał też nową funkcję: muzealną i kawiarnianą. Budynek jest przykładem zanikającej architektury drewnianej w dawnej podkrakowskiej wsi.

Dom wielu pokoleń młynarzy

Budynek wzniesiono w 1870 roku nieopodal klasztoru Cystersów w Mogile (dzielnica Nowa Huta) jako część mieszkalną młyna wodnego. Dom należał do wielu pokoleń młynarzy. Ostatni z nich pracował tam do 1955 roku. Niedługo potem budynek zaczął niszczeć, dlatego, w okresie PRL, podjęto decyzję o rozbiórce części drewnianej.  

Na najstarszych, wykonanych jeszcze w XIX wieku zdjęciach widać, że mogilski młyn przyciągał klientów przymiotnikiem „polski” w nazwie. Przetrwały z niego fundamenty, umocnienia młynówki, resztki żelaznych wałów i przekładni oraz porozrzucane tu i ówdzie koła żaren. Przetrwała także wpisana do rejestru zabytków, wykonana w technice zrębowej chałupa młynarza. Strop jej głównej izby zdobi belka z datą 1870. Młynówkę zasypano w latach 1948–1952. Na fundamentach młyna znajdujemy wyrytą przez kogoś w mokrym betonie datę „1947”. Być może wykonywano tu wówczas ostatnie naprawy, nie przeczuwając, że już niedługo historia młynarstwa w tym miejscu dobiegnie kresu - czytamy na profilu facebookowym Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.

Wieloletnia renowacja

Dom Młynarza był poważnie zagrożony całkowitym zniszczeniem, dlatego w 2019 roku odkupiło budynek Muzeum Kultury i Duchowości Cystersów. W 2021 r. podjęto decyzję o rozbiórce budynku. Elementy konstrukcyjne poddano dezynfekcji i dezynsekcji. Następnie obiekt złożono z powrotem. W efekcie udało się uratować ok. 90 proc. zabytkowych elementów. Pozostałe zrekonstruowano tradycyjnymi metodami.

Muzeum i kawiarnia w Domu Młynarza

Po renowacji Dom Młynarza ma być miejscem poświęconym historii Mogiły, jak również przestrzenią w której można spędzić czas przy kawie i herbacie. Remont XIX-wiecznego budynku w Mogile otrzymał dofinansowanie od Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Cała inwestycja jest warta ponad milion euro. Za projekt renowacji odpowiedzialna jest pracownia Leonowicz Architekci Sp. ogród zoologiczny. Z kolei wykonawcą była firma Wojciech Pawlikowski Tatrzańska „Junior”.

W związku z rewaloryzacją Domu Młynarza Chwostka przy ul. Klasztornej 11a w latach 2020–2023 Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa przyznał Opactwu Cystersów w Mogile dofinansowania z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (NFRZK) o łącznej wartości 994.736,45 zł do prac o łącznej wartości 1.364.006,52 zł. Zadania dofinansowane w latach 2020–2023 obejmowały sporządzenie projektu kompleksowego remontu Domu Młynarza (2020 rok), a następnie przeprowadzenie jego remontu w zakresie fundamentów, drewnianej konstrukcji ścian i dachu oraz koniecznych prac instalacyjnych (lata 2021–2023) - czytamy w informacji od Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.

Aktualnie budynek jest po pracach budowlanych, jednak nie jest zaaranżowany w środku. Opactwo informuje, że potrzeba jeszcze środków finansowych, aby muzeum i kawiarnia zaczęły działać.

Jeśli chodzi o aranżację wnętrza, to mamy ją zaprojektowaną, jednak ze względów finansowych ten etap musi poczekać. W związku z tym działalność Domu Młynarza jako obiektu muzealno-kawiarnianego jeszcze się nie rozpoczęła - czytamy w informacji.