Miód to wyjątkowy owoc wspólnej pracy pszczół i pszczelarzy. Aby powstał, owady muszą włożyć wiele wysiłku w znalezienie roślin pożytkowych, zebranie nektaru i jego odpowiednią obróbkę. Równie istotne jest właściwe pozyskanie i przygotowanie miodu przez pszczelarza. Przedstawiamy fascynujący proces powstawania miodu krok po kroku.
Poszukiwanie roślin pożytkowych
Produkcja miodu rozpoczyna się tuż po tym, gdy zaczynają kwitnąć rośliny. W tym czasie pszczoły zwiadowczynie lokalizują rośliny pożytkowe. Po powrocie do ula, za pomocą specjalnego tańca, przekazują innym owadom informacje o położeniu pożytków. Dzięki temu pszczoły zbieraczki z łatwością odnajdują drogę do roślin i nie muszą już tracić energii na poszukiwanie źródeł pożywienia.
Zbieranie pożytku
Kolejnym krokiem w produkcji miodu jest zbieranie pożytków przez pszczoły. Zadanie to spoczywa na pszczołach zbieraczkach, które udają się w miejsca wcześniej wskazane przez zwiadowczynie. Następnie owady, za pomocą wyspecjalizowanego narządu gębowego, pobierają nektar lub spadź i gromadzą je w wolu miodowym. Na etapie zbierania pożytku dochodzi także do przenoszenia pyłku i zapylania roślin.
Powrót do ula i przekazanie pożytku
Po zebraniu nektaru pszczoły powracają do ula. Następnie nektar trafia do robotnic ulowych. Dzieje się to na zasadzie trofalaksji, czyli przekazania nektaru z wola do wola. Podczas przekazywania nektaru ma miejsce także wstępna obróbka surowca — z udziałem enzymów znajdujących w ślinie owadów. Dzięki temu cukry złożone rozkładane są na proste — lepiej przyswajalne. Obróbka miodu prowadzi również do jego wstępnego zagęszczenia.
Odparowywanie wody
Świeży nektar zawiera nawet 80% wody. Aby zyskał odpowiednią konsystencję, jego wilgotność musi zostać znacząco zmniejszona. Także ten etap wymaga od pszczół wiele pracy. By nektar zgęstniał, robotnice rozprowadzają go na powierzchni plastrów, a następnie intensywnie wachlują skrzydłami. Dzięki temu dochodzi do odparowania wody.
Zasklepianie plastrów
Gdy miód zgromadzony w plastrach już dojrzeje, pszczoły pokrywają go cienką warstwą wosku. W ten sposób zabezpieczają go przed wilgocią i zanieczyszczeniami. W takiej formie miód może być przechowywany przez wiele miesięcy.
Miodobranie
Gdy pszczoły zakończą już produkcję miodu, pszczelarz może rozpocząć miodobranie. W tym celu musi najpierw sprawdzić, czy miód jest już dojrzały i gotowy do zbioru. Jeśli tak, pszczelarz wyjmuje ramki wypełnione zasklepionym miodem.
Odsklepianie plastrów
Do wydobycia miodu z plastrów konieczne jest jego odsklepienie. Do usunięcia zasklepu pszczelarz może użyć noża do odsklepiania lub odsklepiacza widelcowego. Takie narzędzia pozwalają w sposób mechaniczny ściągnąć warstwę wosku.
Wirowanie miodu
Po odsklepieniu plastrów pszczelarz umieszcza ramki z miodem w miodarce. W urządzeniu tym ramki są wirowane, co prowadzi do wypływania miodu z komórek plastrów na skutek działania siły odśrodkowej. Miód spływa po ściankach urządzenia na dno — do specjalnego zbiornika.
Filtrowanie i klarowanie miodu
Istotnym etapem wytwarzania miodu jest jego filtrowanie i klarowanie. Miód po odwirowaniu zawiera drobne zanieczyszczenia (np. drobinki wosku i pyłku), które muszą zostać usunięte. W tym celu najpierw poddawany jest cedzeniu przez specjalne sita. Na tym etapie usuwane są z niego większe zanieczyszczenia. Po przecedzeniu miód zostaje poddany klarowaniu. Wykorzystuje się do tego odstojniki do miodu. Miód zazwyczaj pozostaje w nich przez kilka dni, dzięki czemu resztki zanieczyszczeń wypływają na jego powierzchnię.
Rozlewanie miodu do słoików
W końcu nadchodzi ta długo wyczekiwana chwila — pszczelarz może cieszyć się efektem pracy swojej i swoich podopiecznych. Gotowy, klarowny miód jest rozlewany do słoików i szczelnie zamykany. W takiej postaci jest gotowy do sprzedaży lub dłuższego przechowywania.
