Kraków zakończył kluczowy etap przygotowań do wprowadzenia Strefy Czystego Transportu (SCT). Miasto udostępniło system informatyczny do obsługi strefy, a w połowie grudnia ruszą Punkty Obsługi Mieszkańców. SCT obejmie około 60 procent obszaru Krakowa i zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
System obsługi Strefy Czystego Transportu jest dostępny na stronie sct.zdmk.krakow.pl oraz w aplikacji mKraków. Użytkownicy mogą w nim sprawdzić, czy ich pojazd spełnia wymogi emisyjne, złożyć wniosek o nadanie uprawnień do wjazdu oraz korzystać z innych usług powiązanych ze strefą. Do 11 grudnia funkcję weryfikacji pojazdu wykorzystało ponad 175 tysięcy osób, a ponad 6 tysięcy złożyło wniosek o nadanie uprawnień.
Start SCT: zasady od 1 stycznia 2026 roku
Strefa Czystego Transportu zacznie obowiązywać od początku 2026 roku, kiedy w mieście pojawi się odpowiednie oznakowanie. Wszystkie regulacje wynikające z uchwały Rady Miasta Krakowa zaczną obowiązywać na terenie obejmującym około 60 procent obszaru miasta, mieszczącego się w granicach IV obwodnicy.
Wymogi dla pojazdów
- Samochody osobowe
Samochody benzynowe muszą spełniać co najmniej normę emisji Euro 4 lub być wyprodukowane w 2005 roku lub później. Samochody z silnikiem Diesla muszą spełniać normę Euro 6 lub być wyprodukowane nie wcześniej niż w 2014 roku.
- Pojazdy powyżej 3,5 tony
Pojazdy benzynowe powyżej 3,5 tony muszą spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowane od 2005 roku. Pojazdy z silnikiem Diesla w tej kategorii muszą spełniać normę Euro 6 lub pochodzić z 2012 roku lub później.
Pojazdy zarejestrowane w Polsce, które spełniają powyższe wymogi, zostaną automatycznie uznane za uprawnione do wjazdu do strefy.
Zwolnienia dla mieszkańców i wybranych grup
- Bezterminowe zwolnienia dla krakowian
Mieszkańcy Krakowa, którzy płacą tu podatki i posiadali samochód przed 26 czerwca 2025 roku, otrzymali bezterminowe zwolnienie z wymogów emisyjnych, niezależnie od wieku pojazdu. W przypadku samochodów niespełniających norm właściciele będą musieli zgłaszać je w systemie raz w roku.
- Zwolnienia dla osób spoza Krakowa
Zwolnienia obejmują również osoby spoza miasta, jeśli spełniają określone kryteria. Prawo do wjazdu przysługuje m.in. posiadaczom ważnej europejskiej karty parkingowej osoby z niepełnosprawnością, pacjentom regularnie korzystającym ze specjalistycznych świadczeń medycznych finansowanych ze środków publicznych, właścicielom pojazdów zabytkowych oraz właścicielom pojazdów specjalnych, takich jak kampery czy food trucki. W każdym przypadku konieczne jest zgłoszenie pojazdu w systemie SCT.
Opłaty dla osób spoza Krakowa
Miasto wprowadza trzyletni okres przejściowy dla osób spoza Krakowa, które poruszają się pojazdami niespełniającymi wymogów i nie przysługują im zwolnienia. W tym czasie będzie możliwy wjazd do strefy po wniesieniu odpowiedniej opłaty. Opłata godzinowa wyniesie 2,50 zł.
W 2026 roku wniesienie opłaty za dwie kolejne godziny umożliwi korzystanie ze strefy do końca dnia, natomiast w 2027 roku opłata dzienna będzie wynosiła 15 zł. Abonament miesięczny będzie kosztował 100 zł w 2026 roku, 250 zł w 2027 roku oraz 500 zł w 2028 roku. Po 31 grudnia 2028 roku wjazd dla pojazdów niespełniających norm nie będzie już dopuszczalny.
— Oczywiście wiemy, że mogą się pojawić osoby, które z różnych powodów tych informacji nie otrzymało, miały jakieś problemy z zarejestrowaniem się, z niesieniem opłaty. W związku z tym my w pierwszych miesiącach z pomocą służb mundurowych, które będą dokonywać kontroli, będziemy się starali skupić na informowaniu i pouczaniu mieszkańców, czy osób objeżdżających samochodami, które nie spełniły norm. Podobnie z mieszkańcami, którzy nie dokonali zgłoszenia, a mają auta, które tych norm nie spełniły i tłumaczyć im na czym ta strefa polega, co powinni zrobić.
— powiedział w rozmowie z nami wiceprezydent Łukasz Sęk.
Punkty Obsługi Mieszkańców
Miasto otworzy Punkty Obsługi Mieszkańców 15 grudnia w kilku lokalizacjach, w tym w siedzibie ZDMK przy ul. Centralnej 53, biurze Strefy Płatnego Parkowania przy ul. Reymonta 20, trzech budynkach Urzędu Miasta Krakowa oraz w punktach zlokalizowanych w Galerii Bronowice, Galerii Serenada i terminalu Górka Narodowa P+R.
W punktach będzie można uzyskać pomoc w obsłudze systemu i potwierdzić dokumenty. Wniesienie opłat za wjazd oraz za nalepkę potwierdzającą uprawnienia będzie możliwe w siedzibie ZDMK oraz w biurze SPP.
Kolejne etapy wdrażania SCT
Przed końcem 2025 roku miasto udostępni kolejne funkcje systemu, w tym możliwość wnoszenia opłat za wjazd pojazdów niespełniających norm oraz zgłaszania przejazdu na wizytę medyczną objętą zwolnieniem.
Zainstalowane zostaną również specjalne automaty, czyli tzw. strefomaty. Jednocześnie prowadzone będą spotkania informacyjne dla mieszkańców i rad dzielnic, a do mieszkańców trafi list prezydenta dotyczący funkcjonowania strefy.
Działania na rzecz poprawy jakości powietrza
Wprowadzenie SCT stanowi element długofalowej polityki miasta dotyczącej jakości powietrza. Kraków zlikwidował około 45 tysięcy pieców na węgiel i drewno, dzięki czemu niemal wszystkie budynki ogrzewane są obecnie w sposób ekologiczny.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Miasto inwestuje również w rozwój transportu publicznego, infrastruktury rowerowej, terenów zielonych oraz projektów zmniejszających nadmierne betonowanie przestrzeni miejskiej. Strefa Czystego Transportu ma uzupełniać te działania, odpowiadając na potrzeby mieszkańców wskazane w badaniu „Barometr Krakowski 2024”.
Fot: Krystian Kwiecień / Mateusz Łysik / Głos24
