"Anioł jest figurą idealną, ludzkim odruchem odkupienia, projekcją boskości, której nie ma, ale którą dostrzegamy za każdym razem, kiedy nasze spojrzenie kieruje się w stronę przestrzeni kosmicznej, w stronę nieskończoności." – pisał z okazji odsłonięcia rzeźby "Anioł światła" Enrico Muscetra. Nowe dzieło zawisło przy ulicy Poselskiej w Krakowie.
Rzeźba „Anioł światła” ma blisko metr wysokości i skrzydła o rozpiętości 1,7 m. Jej autorem jest włoski grafik, malarz i rzeźbiarz Enrico Muscetra, związany z Krakowem od blisko dwóch dekad, tutaj tworzący swoje dzieła i współpracujący ze środowiskiem artystycznym miasta i Małopolski. Enrico Muscetra zasłynął w latach 70. ubiegłego wieku, kiedy na przedmieściach Mediolanu pojawiły się oniryczne murale jego autorstwa, które znacznie odbiegały od panującego wówczas nurtu zaangażowanego społecznie. Później przyszedł czas na realizację słynnej rzeźby „Pomnik Jeżowca” w Gallipoli, a także prace „Człowiek z wielkim sercem” w Martano i „Zwiastowanie” w Aradeo.
− „Anioł światła” to dzieło, z którego można wyczytać szereg emocji – od bólu i smutku, przez zaciekawienie, po nadzieję i otuchę. Podobne emocje towarzyszyły krakowianom przez okres pandemii i czas zmagań ze związanymi z nią trudnościami. Takie niełatwe, czasem wręcz traumatyczne momenty czy katastrofy mają swoich „świadków” w historii miasta. To na przykład słynna latarnia umarłych na Plantach u wylotu ul. św. Sebastiana czy krzyż wotywny kościoła św. Mikołaja przy ul. Kopernika. Takim „świadkiem” czasu próby dla naszego miasta będzie także „Anioł światła”. Dziękuję artyście za ten wyjątkowy dar – mówił podczas odsłonięcia dzieła Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa.
Muscetra zrealizował wiele międzynarodowych projektów. Jego dzieła można znaleźć również w Polsce. W 2008 roku na dziedzińcu krakowskiego pałacu Krzysztofory mogliśmy podziwiać wystawę „Romeo i Julia − niespełnione marzenie”. Obrazy i rzeźby Muscetry były wystawiane w galerii autorskiej Bronisława Chromego w parku Decjusza, jego prace można również znaleźć w Wieliczce oraz na lanckorońskim rynku. W przeddzień odsłonięcia rzeźby podarowanej mieszkańcom Krakowa, 11 sierpnia w galerii Włoskiego Instytutu Kultury została otwarta wystawa prac artysty.
– Osobiście, w całym moim życiu, spotkałem tylko dwie takie istoty: jedną był student medycyny, Antonio Palmera, ozłocony anielskim światłem, którego znałem w młodości. Drugą jest osoba, której zadedykowałem tę rzeźbę, Tomasz Merta, wiceminister kultury, który w młodym wieku zginął w katastrofie smoleńskiej. I on oświecony był anielskim światłem. „Umierają młodo osoby, które są bliskie Bogom”, mawiali starożytni Grecy i to prawdopodobnie nadaje sensu zbytniemu ogromowi bólu. - pisał z okazji inauguracji rzeźby Enrico Muscetra.
Propozycja pozostawienia rzeźby Enrico Muscetry w Krakowie pojawiła się w 2019 r. Dziś zarysowana ażurowym konturem postać anioła symbolicznie nawiązuje do zmagań z pandemią. To dar artysty dla mieszkańców miasta. „Anioła światła” mogą zobaczyć wszyscy przechodzący ulicą Poselską − został umieszczony na elewacji budynku magistratu.
Lokalizacja została wybrana razem z twórcą, w uzgodnieniu ze służbami konserwatorskimi. Posąg umiejscowiony na budynku przy ul. Poselskiej wpisuje się w kontekst dawnego więzienia św. Michała (obecnie Muzeum Archeologiczne), unikalnej bryły pałacu Wielopolskich i ciekawej osi widokowej (patrząc od Plant i od zbiegu ul. Senackiej i Poselskiej). To środek miasta, historyczne centrum, a jednocześnie miejsce wyjątkowo dyskretne, pozwalające podkreślić symboliczny charakter pracy.
Aby odpowiednio wyeksponować dzieło, zastosowano odcięcie tła w formie wypukłego ekranu. W porze nocnej figura będzie podświetlana. Dodatkowo sposób jej mocowania pozwala na uzyskanie efektu gry światła i cienia oraz wrażenia, że rzeźba dosłownie „żyje w czasie”. Jej kontur odbija się na ekranie podtrzymującym, co pozwala uzyskać dodatkowe efekty artystyczne i estetyczne.
− Nie istnieją anioły. Anioł jest figurą idealną, ludzkim odruchem odkupienia, projekcją boskości, której nie ma, ale którą dostrzegamy za każdym razem, kiedy nasze spojrzenie kieruje się w stronę nieskończoności. W ten sposób zapominamy, na krótką chwilę, o naszej marnej ziemskiej kondycji. W ludziach istnieje pragnienie, naiwna potrzeba, że mogą istnieć wyobrażenia anielskie, zbawcze, chroniące. I to jest pragnienie, możliwość, która definiuje wcześniej istniejącą koniunkcję z istotami będącymi w rzeczywistości istotami ludzkimi, z istotami, które ze względu na ich rzadkość, określamy właśnie jako anielskie, istotami, które naprawdę istnieją, nawet jeśli na Ziemi są bardzo rzadkie − tłumaczy kulisy powstania dzieła Enrico Muscetra, podkreślając, że osobiście zadedykował tę rzeźbę Tomaszowi Mercie, byłemu wiceministrowi kultury, z którym się przyjaźnił, a który zginął w katastrofie smoleńskiej.
Prace nad rzeźbą zbiegły się z tragiczną śmiercią żony artysty – "Anna Miklusiak, zmarła 30 października 2021 roku w okolicznościach, których do tej pory nie udało się wyjaśnić z powodu niezrozumiałych opóźnień w wykonywaniu badań związanych z sekcją zwłok, zleconych przez Prokuraturę, a koniecznych do wyjaśnienia przyczyn śmierci Anny. W uwagach do sekcji zwłok ze stycznia 2021 roku wyraźnie napisane jest, że „aby sformułować opinię na temat przyczyny śmierci Anny Miklusiak, konieczne jest przeczytanie wszystkich akt. Obecnie akta te wraz z wynikami badań zleconych w wyniku autopsji znajdują się w posiadaniu organów ścigania, które prowadzą śledztwo w sprawie. Jako włoski artysta żyjący od ponad dwudziestu lat w Polsce, gdzie wykonałem wiele prac i przyczyniłem się do kulturowego dialogu między Polską a Włochami, co odbywało się z nieodzowną pomocą mojej żony, proszę władze z całą siłą rozumu, wiary w sprawiedliwość i przede wszystkim z moją miłością do tej cudownej Polski, aby rzuciły światło na śmierć obywatelki Polski" – przybliżał Enrico Muscetra
– "Istnieje raport policji w Gdowie dotyczący wieczoru, kiedy wydarzył się wypadek, są świadkowie – załoga karetki, która przybyła na pomoc mojej żonie, gdy jeszcze żyła i cierpiała. Z tego, co mi wiadomo, wynika, że do dnia dzisiejszego nie została przesłuchana załoga karetki i inni obecni świadkowie, mimo że minęło ponad siedem miesięcy od wypadku, który odebrał mi Annę" – dodawał artysta.
Dzięki rzeźbie zdecydowanie zmienia się ta część ulicy Poselskiej, bo dodatkowo zrewitalizowany został znajdujący się tu niewielki skwer. Powstała estetyczna, zielona przestrzeń wzbogacona o nasadzenia kojarzące się z obszarami miejskimi. Znajdziemy tam krzewy irgi płożącej i hortensji drzewiastej.
Miejsce może stać się teraz nową przestrzenią odpoczynku: w malowniczym zaułku Krakowa, nieopodal bardzo popularnej turystycznie ul. Grodzkiej odnajdziemy spokój w małym, zacisznym zakątku ze zorganizowaną, zadbaną zielenią i symboliczną ozdobą w formie rzeźby, nadającą przestrzeni nowe znaczenie.
− Sytuowanie rzeźb w przestrzeni publicznej to bardzo odpowiedzialne zadanie. Wymaga uważności, odpowiedzialności, świadomości że pozostawiamy świadków naszej wrażliwości, naszego rozumienia miasta, momentu historycznego, gustu, sposobu myślenia. Rzeźba trwale przytwierdzona do znaczących obiektów użyteczności publicznej jest także tym, co po sobie zostawiamy. Pozostawiamy komunikat nie tylko do odbiorców naszego czasu, ale także dla przyszłych odbiorców. Tak, ta rzeźba ma genezę i ma wyraźne przesłanie – podkreśla Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury.
Enrico Muscetra nieodpłatnie przeniósł na Gminę Miejską Kraków prawa autorskie i majątkowe do koncepcji „Anioła światła”. Z budżetu miasta zostały pokryte koszty odlewu rzeźby w brązie, a z budżetu Zarządu Zieleni Miejskiej wykonano prace aranżacji i rewitalizacji skweru.
W uroczystościach z udziałem artysty i władz miasta uczestniczyli przedstawiciele służb dyplomatycznych oraz Instytutu Włoskiego, w którym trwa wspomniana wystawa prac artysty. Ekspozycję obejmującą kilkadziesiąt rzeźb, szkice i studia można oglądać od poniedziałku do piątku w godz. 10.00–16.00. Wystawa prac Enrico Muscetry w galerii Instytutu przy ul. Grodzkiej 49 będzie dostępna do 16 września.
Uroczystość otwarcia skweru i odsłonięcia rzeźby uświetnił występ Cracow Singers.
inf. Kraków.pl
Fot. Jan Graczyński/Kraków.pl
