W Wieliczce regionaliści i pasjonaci lokalnej historii rozmawiali o kolejnym tomie rocznika „Małopolska-regiony-regionalizmy-małe ojczyzny”.
25 stycznia Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”(KPW) zorganizowało w Wieliczce w sali „Magistrat” 35 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! (265 „Wieliczka-Wieliczanie”) pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka i Marszałka Województwa Małopolskiego przy współpracy z Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Krakowie, Małopolskim Związkiem Regionalnych Towarzystw Kultury w Krakowie, Urzędem Miasta i Gminy Wieliczka. Tematem spotkania była prezentacja rocznika „Małopolska-regiony-regionalizmy-małe ojczyzny” tomy: 23 (2021) i 24 (2022) a w nim m.in. „Działalność Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW) w latach 2017-2022”.
Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, organizatorka spotkania, przywitała zebranych i przedstawiła temat spotkania. Wśród gości powitała Jerzego Woźniakiewicza, dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie, Iwonę Górny, redaktor wydawniczy rocznika „Małopolska: regiony-regionalizmy-małe ojczyzny” i Joannę Grzeszczuk, Barbarę Miszczyk, prezes Towarzystwa Przyjaciół Bronowic i Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury w Krakowie, księdza dr Piotra Maroszka, dr hab. Józefa Dudę, prof. AGH, burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w latach 1992-2006, Honorowego Członka KPW, Piotra Sionko, dyrektora Mediateki - Biblioteki Miejskiej w Wieliczce z Anną Kaczor, kierownik działu regionalnego oraz licznie przybyłą młodzież z Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce z Dariuszem Tańculą, nauczycielem historii. Zaprosiła na estradę grupę dziecięcą Zespołu Pieśni i Tańca „Pogórze Wielickie” z Raciborska z kierownikiem muzycznym Maciejem Ziobro, akompaniatorem i szefem kapeli oraz muzykiem Andrzejem Balickim. Choreografem zespołu jest Janusz Przepióra. Zespół powstał w 2014 r. i działa pod opieką Stowarzyszenia Zespołu Pieśni i Tańca „Pogórze Wielickie”, które współpracuje z Wielickim Centrum Kultury. Liczy 70 tancerek i tancerzy, z czego ponad połowa to dzieci i młodzież. Członkowie Zespołu: Milena Cygan, Magdalena Dębowska, Magdalena Dudzik, Mateusz Dudzik, Łucja Dziewońska, Emilia Godzik, Antonina Kazaniecka, Dobrawa Kazaniecka, Anna Kilma, Julia Knapik, Jagoda Kuna, Tomasz Szwagrzyk, Jakub Wandas, Franciszek Wandas, Kacper Wypychowski przedstawili program pt. „Obrazek Krakowski z kolędami”. Dzieci wykonały tańce: krakowiak, polka, walczyk oraz zaśpiewały piosenki: „Dzisiaj zatańczymy i piosenką zabawimy”, „Przyleciał ptaszek z Łobzowa”, „Zachodźże słoneczko”, „Idzie chmura, będzie deszcz”, a także utwory o Krakowie: „Któż wypowie twoje piękno?”, „Hej, na krakowskim rynku” i na zakończenie kolędy: „Skrzypi wóz”, „Chojka” (czyli choinka). Opiekę nad Zespołem sprawowały członkinie Stowarzyszenia: Maria Kmiecik i Malwina Dziewońska. Publiczność występ dzieci nagrodziła gromkimi brawami. Prowadząca spotkanie z członkami KPW: Stanisławą Cygankiewicz i Krystyną Wróbel wręczyły artystom i opiekunkom Zespołu upominki i słodycze od Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka.
Maria Kmiecik zabrała głos: „Dziękujemy za tak miłe przyjęcie dzieci. Serdecznie zapraszamy wszystkie chętne dzieci, młodzież i dorosłych z rejonu całego Pogórza Wielickiego do naszego Zespołu jeżeli tylko mają ochotę kultywować tradycje tańca, przyśpiewek Krakowiaków Wschodnich i Zachodnich ale również innych ościennych regionów.
Organizatorka spotkania zaprosiła za stół prezydialny: Jerzego Woźniakiewicza, Iwonę Górny, Joannę Grzeszczuk, Barbara Miszczyk. Następnie przedstawiła nowości wydawnicze: książkę pt. „Kulinarne bogactwo regionów Mazowsze Małopolska” wydaną m.in. przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Powiatu Wielickiego, w której na stronie 70. jest przepis na „Leśne sakiewki z grzybami z Czarnego Las” autorstwa Koła Gospodyń Wiejskich z Koźmic Wielkich, do którego należy i skąd ma strój krakowski na dzisiejsze spotkanie. Kolejno zaprezentowała książkę pt. „Profesor Janusz Kowal Profesor Honorowy Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica W Krakowie” wydaną przez AGH z okazji nadania tytułu Profesora Honorowego prof. Januszowi Kowalowi z Wieliczki i członkowi Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wielicki”, która odbyła się 13.01.b.r. w Krakowie na AGH. Wspomniała, że członek KPW Bogumił Tryjański, prezes Fundacji im. Jana Czerneckiego wydał książkę Jana Czerneckiego pt. „ Włodzimierz Przerwa-Tetmajer przyjaciel Jana Czerneckiego” (1953 r.). To bardzo cenna pozycja ponieważ w tym 2023 roku przypada 100. rocznica śmierci Włodzimierza Tetmajera. Senat RP ogłosił rok 2023 - Rokiem Włodzimierza Tetmajera. W Wieliczce mamy zabytkowy kościół pw. św. Sebastiana, który polichromią ozdobił w 1906 r. Włodzimierz Tetmajer. Na 25.10.br. planuje 44 spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! o związkach Wieliczki z Włodzimierzem Tetmajerem. Pokazała miesięcznik „Głos Wielicki” ze stycznia b.r., w którym znajduje się Jadwigi Dudy artykuł pt. „Wielickie rodziny…We dwoje 50 lat i więcej - 34 spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! w dniu 28.12.2022 r. z prelekcjami: Wiesława Jasińskiego, Jana Matzke, Anny i Władysława Grubeckich. Dalsze prelekcje z tego spotkania będą drukowane w numerze lutowym i marcowy „Głosu…” Przy wyjściu z sali były egzemplarze tego miesięcznika do zabrania. Głos zabrali kolejno:
Jerzy Woźniakiewicz: „Dziękuje Pani Prezes za zaproszenie, bo jest nam niezwykle miło, że możemy dzisiaj uczestniczyć w tym spotkaniu. Ogromnie cieszę się, że tematyka regionalistyczna zgromadziła taki tłum gości. Bardzo dziękuję Państwu za przybycie, to utwierdza nas w przekonaniu, że to, co robimy wydając rocznik „Małopolska-regiony-regionalizmy-małe ojczyzny” jest dla wielu osób ważne.
Szanowni Państwo „Małopolska…”, to bardzo specyficzne czasopismo, nie tylko dlatego, że wygląda jak książka, a jednak jest czasopismem wydawanym co prawda rzadko, bo raz w roku, ale jednak tak. Jest czasopismem pielęgnującym tradycje i kulturę naszego regionu Małopolski, opisującym zwyczaje, zabytki. Jest pozycją niewątpliwie unikatową dlatego, że mało jest wydawnictw, i osób, które chcą publikować na te tematy, a tylko dzięki temu ta tematyka może dalej być przekazywana kolejnemu pokoleniu, które cieszę się - jest obecne na tej sali. Oglądają wspaniałe występy Zespołu i słuchają tego, co chcieliśmy dzisiaj przekazać. Ja zwrócę uwagę jeszcze na jedną rzecz. Praca przy „Małopolsce…”, jeśli chodzi o zaangażowanie autorów, jest zupełne społeczna. Autorzy nie mają za to żadnego wynagrodzenia i tym bardziej chcę im podziękować tutaj za to. Tu na sali są niektórzy z nich i oni podzielą się z Państwem swoimi przemyśleniami w swoich wystąpieniach. Dziękuję wszystkim autorom, również tym nieobecnym, tylko dzięki Państwu ten rocznik może być już jako tom 24 i możemy w nim czytać bardzo interesujące teksty. Dziękuję także grupie współpracowników - redaktorowi naczelnemu Grzegorzowi Nieciowi, którego z nami dzisiaj nie ma, bo inne obowiązki wezwały go do stolicy. Dziękuję również całemu zespołowi wydawniczemu „Małopolski…” Pani Iwonie Górny, Pani Joannie Grzeszczuk i wszystkim innym osobom z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie, m.in. paniom, które tu na sali zajmują się kolportażem rocznika. Serdecznie za to dziękuję. Dzięki nim wszystkim rocznik mógł się po raz 24 ukazać i może nas cieszyć.”
Iwona Górny: „Jesteśmy dumni z naszego rocznika. Dzisiaj promujemy tomy 23 i 24. Jest to już ponad dwadzieścia lat wydawania tego czasopisma regionalistycznego. Wydajemy go razem z Małopolskim Związkiem Regionalnych Towarzystw Kultury przy współpracy z Polskim Towarzystwem Historycznym. Pierwszy numer ukazał się w 1999 r. Tutaj chciałabym zaznaczyć, że nie mieliśmy nigdy spóźnienia. Zawsze w danym roku udaje się nam ten rocznik wydać. W tym roku będziemy obchodzić 25. lecie jego wydawania. Inicjatorem rocznika był ksiądz Władysław Pilarczyk, społecznik, regionalista z Orawy, który miał taki pomysł, ale też pierwszy numer sfinansował, a później udało mu się zainteresować tym pomysłem środowisko akademickie, wykładowców: doktorów, profesorów z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Przy tej okazji warto wspomnieć, że w 2019 r. rocznik otrzymał Nagrodę Specjalną imieniem Anatola Omelaniuka za 20. tomów propagowania regionalizmu w Polsce. Nagroda została przyznana we Wrocławiu przez Radę Krajową Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej. Zostaliśmy zauważeni na takim forum ogólnopolskim. Rocznik popularyzuje małopolskie dziedzictwo historyczne i kulturowe, omawia osiągnięcia twórców, badaczy i główną ideą czyli integrowanie środowiska akademickiego z regionalistami, z ludźmi dla których, ich mała ojczyzna jest bardzo ważna. Obejmuje swoim zasięgiem region Małopolski, ale w takim historycznym zasięgu - Galicję, czyli obecne województwo podkarpackie, część śląskiego, część świętokrzyskiego. Propaguje zagadnienia regionalizmu w kontekście wszechstronnym, interdyscyplinarnym, czyli znajdziemy tu artykuły i z historii, literatury, sztuki, architektury, ale też są omawiane sprawy mniejszości narodowych, etnicznych czy materiały archiwalne. Jest skierowany do wąskiego grona odbiorców - ludzi, którzy interesują się historią, tradycją, kulturą i naszymi jakby korzeniami, i to jest bardzo ważne. My staramy się to rozpropagować i ten rocznik. Dzisiaj możecie zobaczyć te nasze dwa ostanie tomy, ale też przywieźliśmy ze sobą jeszcze poprzednie. Zachęcam do zaglądnięcia do nich. W Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie przy ul. Rajskiej 1- można zajrzeć do wszystkich tomów i można je zakupić. Dziś dla tomu 24 rocznika jest cena promocyjna 20 zł. Dziękuję bardzo.”
Barbara Miszczyk: „Szanowni Państwo, chciałam jeszcze dodać kilka słów do rocznika „Małopolska- regiony - regionalizmy- małe ojczyzny”. Było tu wspomniane, że inicjatorem powstania tego rocznika był ksiądz Władysław Pilarczyk (1931-2015). Była to bardzo piękna postać regionalizmu małopolskiego. Kiedy przyszło mu być już księdzem emerytem, rozwinął swoją działalność. Był założycielem i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Orawy. W 1999 r. powstał Małopolski Związek Regionalnych Towarzystw Kultury, którego był przewodniczącym oraz inicjatorem publikacji rocznika „Małopolska - regiony - regionalizmy - małe ojczyzny” i jego wieloletnim redaktorem. W skład Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury na początku wchodziły: Towarzystwo Przyjaciół Kalwarii Zebrzydowskiej, Towarzystwo Przyjaciół Skawiny, Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej, Stowarzyszenie „Nasz Radziszów”, Racławickie Towarzystwo Kulturalne, Towarzystwo Miłośników Ziemi Jadownickiej, Towarzystwo Miłośników Starego Sącza, Towarzystwo Miłośników Ziemi Zatorskiej, Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Trzebińskiej „COR”, w 2005 r. dołączyło Towarzystwo Przyjaciół Bronowic, a w 2007 r. Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”. Obecnie Małopolski Związek… ma 20 swoich członków. Są to stowarzyszenia regionalne, które wchodzą w skład stowarzyszenia zamierzenie. Twórcy naszego Związku, księdzu Władysławowi Pilarczykowi chodziło o zjednoczenie ludzi, którzy interesują się ruchem regionalnym, którzy pracują w tym właśnie temacie. Związek jest forum, w którym członkowie danych stowarzyszeń mogą rozmawiać, spotykać się i poznawać się nawzajem. Rocznik „Małopolska…” wydają i redagują: Małopolski Związek Regionalnych Towarzystw Kultury, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie przy współpracy z Polskim Towarzystwem Historycznym. Obok regionalizmu są też w nim tematy historyczne poświęcone Małopolsce i Krakowowi. Tutaj chciałam podziękować dyrektorowi Jerzemu Woźniakiewiczowi i paniom, które tutaj są z nim. Myślę, że Wojewódzka Biblioteka trochę jest skazana na rocznik, a rocznik jest skazany na bibliotekę, ale jest to współpraca bardzo owocna i taka przyszłościowa, w tym sensie, że jednak pojawiają się nowe tematy, nowi współpracownicy, nowi redaktorzy, którzy też wnoszą jakąś swoją wizję, swoje przemyślenia i jakieś działania. Jestem dobrej myśli i zachęcam też do zakupu rocznika, do przeczytania, do zapoznania się z rocznikiem, bo w każdym numerze można coś znaleźć dla siebie, niekoniecznie do swojego miasta, do swojego regionu. Wiele różnych ciekawych informacji znajduje się w naszym roczniku i jest on godny polecenia.”
Jadwiga Duda: „Bardzo serdecznie dziękujemy. Drodzy Państwo dodam, że patronat nad tym spotkaniem i nad rocznikiem sprawuje Marszałek Województwa Małopolskiego. Stamtąd płyną fundusze na wydanie rocznika. To jest bardzo istotne, bo bez funduszy niestety książki by nie było, chociaż nie wiem jakbyśmy się starali. Także bardzo dziękuję Panie Dyrektorze, że są dobre relacje z Marszałkiem, stąd rocznik żyje i będzie żył dalej.”
Piotr Sienko zaprosił zebranych do Mediateki w Wieliczce w dniu 1.02. (piątek) b.r. na godz.17.00 na spotkanie pt. „Sztuka Jana Bukowskiego” z prezentacją książki pod tym tytułem i redakcją Piotra de Bończy Bukowskiego i Artura Juszczyszyna oraz otwarcie wystawy fotografii ilustrujących polichromię Jana Bukowskiego wykonaną w kościele pw. Stygmatów Św. Franciszka z Asyżu w Wieliczce w 1928 r.
Kolejno prelekcje wygłaszali autorzy artykułów z tomu 24 rocznika „Małopolska-regiony-regionalizmy-małe ojczyzny”(2022): Teresa Ortyl z Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Piwnicznej-Zdroju - „Od typografii - nad obłoki. Witolda Chomicza związki z Ziemią Sadecką i jej folklorem”, Tatiana Midura, studentka polonistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie - „Pamięć o mogiłach epidemicznych - przykład Parafii Zagórsko” (rejon Mielca), Mateusz Radomski z Muzeum Regionalnego PTTK im. Antoniego Minkiewicza w Olkuszu - „Powrót po latach” (recenzja. „Partyzanckie wspomnienia”, Tom 3, redakcja: Konrad Kulig, Mateusz Radomski, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Koło Olkusz, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze im. Aleksandra Janowskiego Oddział w Olkuszu, 2021), Dorota Strojnowska z Krzeszowic - „Projekt Dobry Sąsiad - dobra pamięć”, Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”. - „Działalność Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” w latach 2017-2022.”. W dyskusji Barbara Miszczyk skierowała pytania do Teresy Ortyl i Tatiany Midury. Wieliczanka, poetka Krystyna Kaczyńska-Ślusarczyk uczestnikom spotkania przeczytała swój wiersz pt. „Zimowa Wieliczka”. Dziękujemy.
Jadwiga Duda podziękowała wszystkim za udział w spotkaniu i zaprosiła na kolejne 36 spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! 22. 02. (środa) godz. 16.00 w Wieliczce w sali „Magistrat“ UMiG ul. Powstania Warszawskiego 1 pt. „Mikołaj Kopernik (1473-1543), wielki polski uczony, astronom, lekarz, prawnik, matematyk, ekonomista, twórca teorii heliocentrycznej i autor dzieła „De revolutionibus…”. Wieliczka Kopernikowi - Pamiętamy w 550. rocznicę Jego urodzin i 480. rocznicę śmierci”. Zaprosiła zainteresowanych wstąpieniem w szeregi KPW - 8.02. (środa) godz. 9.30 - na 56 spotkanie Zarządu KPW XVII kadencji władz w Wielickim Centrum Kultury - Wieliczka, Rynek Górny 6 oraz do udziału w wycieczkach KPW z przewodnikiem: 31.01.(wtorek) godz.11.15 - wejście na wystawę Szopki Krakowskie w Muzeum Krakowa-Krzysztofory z 80.go konkursu w 2021 r., a następnie do pracowni Tadeusza Kantora przy ul. Siennej 7, 9. 02. (czwartek) godz.10.30 - wejście do Bazyliki Ojców Dominików w Krakowie przy ul. Stolarskiej 12 oraz nowego muzeum, 16. 02. (czwartek) godz.10.00 - do Muzeum Narodowego ul.3 Maja na wystawę malarstwa Tamary Łempickiej. Starosta Powiatu Wielickiego zaprasza: 3.02. (piątek) godz.12.00 - parking przy Starostwie Powiatowym w Wieliczce ul. M. Kopernika na obchody 152. rocznica urodzin komandora Bogumiła Nowotnego (3.02.1871-3.02.2023) oraz 24.02.(piątek) o godz.8.45 przed budynek Starostwa, od strony Rynku i tablicę upamiętniającą ogłoszenie przez Edwarda Dembowskiego 24.02.1846 r. „Manifestu” wzywającego wieliczan do udziału w Powstaniu Krakowskim przeciw zaborcy austriackiemu- w 177. rocznicę tych wydarzeń (1846-2013).
Prowadząca spotkanie podziękowała prelegentom za wystąpienia i wręczyła im upominki książkowe od Burmistrza Wieliczki przygotowane przez Justynę Kozioł z Wydziału Kultury Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka. Wykonano wspólne zdjęcie tych uczestników spotkania, którzy dotrwali do końca.
W 35 spotkaniu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! brało udział 100 osób w tym: 28 uczniów z Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce z klasy 1T (Technikum Organizacji Turystyki) oraz Michał Morawski z 4TG, 25 członków KPW. Przebieg spotkania fotografowali: Tomasz Adamek z UMiG Wieliczka i Krzysztof Kasprzyk z KPW. Zapraszam do pożyczenia w Bibliotece Miejskiej w Wieliczce rocznika „Małopolska-regiony-regionalizmy-małe ojczyzny” tom 24 (2022) i zapoznania się z jego treścią.
fot. Jadwiga Duda
