Wiśniowa. Obserwatorium na Lubomirze dostanie nowy teleskop

Obserwatorium Astronomiczne na Lubomirze w gminie Wiśniowa dostało wsparcie na zakup teleskopu. 70 tys. zł przekaże na ten cel Małopolska. O zakup profesjonalnego sprzętu placówka zabiegała od dawna.

70 tysięcy złotych - taką kwotą samorząd województwa postanowił wesprzeć Gminę Wiśniowa w zakupie nowoczesnego teleskopu dla Obserwatorium Astronomicznego im. Tadeusza Banachiewicza w Węglówce.

Inicjatorem budowy obserwatorium był przedwojenny dyrektor Obserwatorium Krakowskiego profesor Tadeusz Banachiewicz. Na lokalizację obiektu wybrano szczyt Lubomir (wtedy – do 1932 – zwanego Łysiną), w okolicy wsi Węglówka, w gminie Wiśniowa, w Beskidzie Wyspowym.

Budowę zakończono w 1922 i szybko przyszły pierwsze sukcesy. W położonej na wysokości 904 m n.p.m. stacji w 1925r. dr Lucjan Orkisz odkrył pierwszą polską kometę (C/1925 G1, Orkisz), natomiast w 1936r. kolejnego odkrycia komety C/1936 O1 (Kaho-Kozik-Lis) dokonał mieszkaniec Węglówki, Władysław Lis - pracownik stacji, który zaobserwował kometę równocześnie z dwoma pozostałymi astronomami z Uzbekistanu i Japonii. Niestety, podczas II wojny światowej placówka została zniszczona. 15 września 1944 obserwatorium z biblioteką zostało spalone przez Niemców. Sprzęt został przez nich skonfiskowany. Pozostały jedynie fundamenty, które z czasem porósł las.

Z inicjatywy ówczesnego wójta Wiśniowej, Juliana Murzyna w 2003 roku powstał Komitet Odbudowy Obserwatorium Astronomicznego na Lubomirze. Inwestycję dofinansowało Województwo Małopolskie, a w październiku 2006 oficjalnie otwarto odbudowane obserwatorium, które otrzymało imię Tadeusza Banachiewicza. Od 2007 roku placówka jest otwarta także dla turystów. Nowe obserwatorium posiada 2 kopuły o średnicy 3 m i 5 m wyposażone w teleskopy. Prowadzone są tu też zajęcia edukacyjne i obserwacje nieba dla młodzieży.

O dotację na zakup nowego teleskopu wnioskowała Gmina Wiśniowa. Jak argumentowali we wniosku przedstawiciele gminy Wiśniowa, zakup nowego teleskopu do obserwacji Słońca, dokonany w 100-lecie założenia obserwatorium, "znacząco zwiększy atrakcyjność tej placówki pod względem dydaktycznym oraz turystycznym, jak również umożliwi prowadzenie prac badawczych".

Zakup teleskopu planowano już w 2019 roku. Wtedy wójt Wiśniowej, Bogumił Pawlak, zaproponował radnym, aby na ten cel przeznaczyć kwotę 30 tys. złotych, jakie pojawiły się z oszczędności z remontu jednej z dróg. Jak argumentował na sesji opiekun placówki, dr Marcin Cikała obserwatorium chciało zakupić teleskop automatyczny. Wyspecjalizowany sprzęt profesjonalny to koszt rzędu 150-200 tys. zł. Wcześniej przez 6 lat placówka korzystała z wypożyczonego teleskopu. Niestety, do podjęcia uchwały zabrakło wtedy dosłownie jednego głosu.

Na przeznaczenie na ten cel 70 tys. zł zgodzili się radni sejmiku. Uchwałę w tej sprawie podjęli na ostatniej sesji, 29 sierpnia. Zakup teleskopu dla Obserwatorium Astronomicznego im. Tadeusza Banachiewicza z pewnością przyczyni się do poszerzenia obserwacji wielu niesamowitych zjawisk, co znacząco zwiększy atrakcyjność obserwatorium pod względem dydaktycznym oraz turystycznym.

fot. arch. UMWM