Wysychające rzeki, ginące zwierzęta, wściekli lokalni mieszkańcy i aktywiści. Sprawa rzeki Sztoły Baby i Białej Przemszy elektryzuje lokalne społeczności. – Teren tętniący jeszcze niedawno życiem na długie lata stanie się pustynią – ostrzegają aktywiści z kolektywu Sióstr Rzeki.
W sobotę (29 stycznia) w dolinie Sztoły w Bukownie, kolektyw "Siostry Rzeki" zorganizował happening "Oddajcie wodę Sztole!" Protest dotyczył niszczenia rzek: Sztoły, Białej i Baby oraz zasilanej przez nie Białej Przemszy. Na początku były przemówienia mieszkańców, aktywistów, którzy od miesięcy walczą o uratowanie ekosystemu przed likwidacją. Następnie odbył się happening w zakolu rzeki Sztoły, a zwieńczeniem wydarzenia był spacer przyrodniczy z prof. Mariuszem Czopem do źródeł Sztoły, który również wypowiedział się o obecnej sytuacji rzek. – Likwidacja kopalni "Olkusz - Pomorzany", bez należytych działań o charakterze kompensacji środowiskowej, doprowadzi nieuchronnie do likwidacji rzek, Sztoły, Baby i Białej, oraz istotne ograniczenie przepływu w Białej Przemszy, a także do skażenia strategicznych ujęć wody i potężnych szkód w środowisku – ostrzega hydrogeolog prof. Mariusz Czop. W wydarzeniu udział wzięła także posłanka partii Razem, Daria Gosek-Popiołek.
O samym problemie informowaliśmy niedawno. Wraz z zamknięciem kopalni Olkusz-Pomorzany, woda przestała uzupełniać okoliczne rzeki, co w konsekwencji naraziło lokalny ekosystem na zagładę.
- Więcej zobacz tutaj - Małopolska. Koniec pewnego rozdziału. Zagłada ekosystemu dzieje się na naszych oczach
Podczas sobotniego wydarzenia protestujący domagali się, aby spółka zarządzająca likwidowaną kopalnią, ZGH "Bolesław" S.A. w Bukownie przywróciła przepływ wody w Sztole, który jest niezbędny do utrzymania życia biologicznego na tym terenie i przyrodniczych oraz społecznych funkcji rzeki. Kolejne żądanie to opracowanie i wdrożenie długofalowego programu naprawczego dla terenów dotkniętych lejem depresyjnym wynikającym z działalności kopalni i odwadnianiu przez nią szybów kopalnianych.
Uczestnicy podkreślali fakt, że bezmyślne zamknięcie kopalni, bez długofalowego planu rewitalizacji rzek czy prawidłowo terenów ich zlewni, doprowadzi do jeszcze większej dewastacji środowiska wodnego. Odbudowa stosunków wodnych będzie bardzo długa, i przez kilkadziesiąt lat rzeki Baba i Biała, ale przede wszystkim Sztoła pozostaną suche. Teren tętniący jeszcze niedawno życiem na długie lata stanie się pustynią. Dodatkowo, po wyłączeniu pomp odwadniających i podniesieniu poziomu wód podziemnych, metale ciężkie znajdujące się w skałach triasowych, przenikną do wód, powodując ich trwałe i ciężkie zanieczyszczenie groźne dla człowieka i zwierząt.
Podczas wydarzenia wybrzmiał również głos skierowany do zwolenników całkowitego zamknięcia kopalni, którzy nie wierzą w zagładę lokalnego ekosystemu. – Na likwidacji kopalni już ucierpiały zwierzęta: bobry, ryby i płazy. Na dnie rzek które wyschły, umierają tysiące zwierząt w tym wiele gatunków chronionych oraz rośliny wodne i wodolubne. Rzeka Sztoła, zasilana wodami kopalnianymi, cechowała się unikatową czystością, zazwyczaj prowadziła wody pierwszej lub drugiej klasy jakości. Występowały w niej liczne ryby, w tym pstrągi, ale też rzadkie i chronione gatunki, takie jak: śliz pospolity, koza pospolita, głowacz pręgopłetwy i minóg strumieniowy. Podobny los, czyli wysuszenie albo istotne ograniczenie przepływu, poza Sztołą czeka także dwie inne rzeki: Białą i Białą Przemszę, która była zasilana w 80 proc. wodami z kopalni. Jak obawiają się aktywiści, zatrute zostaną również ujęcia wody pitnej dla mieszkańców Dąbrowy Górniczej, Olkusza, Sławkowa, a z czasem także Jaworzna i Sosnowca.
Lokalni mieszkańcy są mocno podzieleni w tej sprawie. Jedni uważają, że decyzja o całkowitym zamknięciu kopalni była słuszna, a rzeka zasilana wodą z kopalni nie jest naturalnym ekosystemem. Z kolei drudzy uważają, że ta decyzja jest właśnie zagładą dla wcześniej wspomnianego ekosystemu i spowoduje olbrzymie straty w lokalnej faunie i florze. Wygląda na to, że na finał tej sprawy przyjdzie nam jeszcze poczekać.
fot: Albin Talik
