Pasterze, Szczodroki i Kozy. Dwie grupy z Lipnicką Gwiazdą

Grupa Kolędnicza „Z turoniem” z Połomia Dużego zdobyła Lipnicką Gwiazdę na organizowanym co roku Małopolskim Przeglądzie Grup Kolędniczych w Lipnicy Murowanej. W kategorii młodzieżowej nagroda trafiła do Grupy Kolędniczej „Z turoniem” z Uszwi.

Wieloletnia historia

Małopolski Przegląd Grup Kolędniczych „O Lipnicką Gwiazdę” to coroczne wydarzenie odbywające się w Lipnicy Murowanej, mające na celu prezentację i kultywowanie tradycyjnych zwyczajów oraz obrzędów bożonarodzeniowych i noworocznych. Jego historia sięga 1983 roku, kiedy to pierwszy przegląd odbył się w Gromniku pod nazwą I Wojewódzki Przegląd Zespołów Kolędniczych. W kolejnych latach wydarzenie gościło w Pilźnie, Lipnicy Murowanej i Pleśnej, by od 1987 roku na stałe zagościć w Lipnicy Murowanej. Przegląd „O Lipnicką Gwiazdę” odgrywa kluczową rolę w podtrzymywaniu i promowaniu lokalnych tradycji kolędniczych, zwłaszcza w obliczu ich stopniowego zanikania w codziennym życiu. Dzięki niemu młodsze pokolenia mają okazję poznać i kontynuować dawne obyczaje, takie jak kolędowanie czy używanie gwary regionalnej.

Wielkie kolędowanie w Lipnicy

Organizatorami przeglądu są Gminny Dom Kultury w Lipnicy Murowanej oraz Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu. Wydarzenie odbywa się zazwyczaj w styczniu; przykładowo, 42. edycja miała miejsce w dniach 13–14 stycznia 2024 roku, a 43. edycja odbyła się 11–12 stycznia 2025 roku.

Przegląd skupia grupy kolędnicze z różnych regionów Małopolski, które prezentują tradycyjne formy kolędowania, takie jak występy z turoniem, gwiazdą czy szopką. W 43. edycji wzięło udział 27 grup: 14 dziecięcych, 5 młodzieżowych i 8 dorosłych, pochodzących z powiatów tarnowskiego, brzeskiego i dąbrowskiego. Konkursowe przesłuchania i występy odbywały się w dniach 11-12 stycznia w sali widowiskowej Gminnego Domu Kultury w Lipnicy Murowanej. Oceniała je komisja artystyczna w składzie: Małgorzata Oleszkiewicz (etnograf, przewodnicząca), Monika Dudek (etnolog) oraz Aleksander Smaga (muzyk), wyłaniając zwycięzców w poszczególnych kategoriach.

W 43. edycji nagrodę główną „Lipnicką Gwiazdę” w kategorii dorosłych zdobyła Grupa Kolędnicza „Z turoniem” z Połomia Dużego, a w kategorii młodzieżowej – Grupa Kolędnicza „Z turoniem” z Uszwi.

Kategoria dziecięcych grup kolędniczych

Nagroda główna – Lipnicka Gwiazda: nie przyznano.

I miejsce: Pasterze z Gwiazdą (Uszew).

II miejsca: Szczodroki (Iwkowa), Szczodroki (Uszew).

III miejsca: Z Gwiazdą (Stary Wiśnicz), Z Gwiazdą (SP Rozdziele).

Wyróżnienie: Z Szopką (Gwoździec).

Nagrody za udział: Pastuszki z Gwiazdą (Lipnica Dolna), Pastuszki (Lipnica Górna), Pastuszki z Gwiazdą (Rajbrot), Z Kozo (Maszkienice), Herody (Rzepiennik Suchy), Z Turoniem (Połom Duży), Z Konikiem (Iwkowa), Pastuszki (Rajbrot).

Nagroda indywidualna: Postać Szczodroczka (Szczodroki, Iwkowa).

Kategoria młodzieżowych grup kolędniczych

Nagroda główna – Lipnicka Gwiazda: Z Turoniem (Uszew).

I miejsce: Droby (Rzepiennik Suchy).

III miejsca: Z Szopką (Połom Duży), Z Turoniem (Rzepiennik Suchy).

Wyróżnienie: Trzej Królowie (Rajbrot).

Nagroda indywidualna: Postać Turonia (Z Turoniem, Uszew).

Zakwalifikowani do „Pastuszkowego Kolędowania” w Podegrodziu:

Młodzieżowe grupy: Z Turoniem (Uszew), Droby (Rzepiennik Suchy).

Dziecięca grupa: Pasterze z Gwiazdą (Uszew).

Kategoria dorosłych grup kolędniczych

Nagroda główna – Lipnicka Gwiazda: Z Turoniem (Połom Duży).

I miejsca: Kolędnicy znad Uszwicy (Uszew), Pleśnioki (Pleśna, „Z Gwiazdą”).

II miejsce: Herody (Nieczajna Górna).

III miejsce: Śmignianie (Śmigno, „Herody”).

Wyróżnienia: Z Turoniem (Gwoździec), Z Turoniem (Rozdziele), Droby (Lubcza).

Nagrody indywidualne: Postacie Żyda (Śmignianie, Śmigno; Z Turoniem, Połom Duży), Heroda (Nieczajna Górna), Konika (Kolędnicy znad Uszwicy, Uszew).

Zakwalifikowani do „Góralskiego Karnawału” w Bukowinie Tatrzańskiej:

• Z Turoniem (Połom Duży).
• Kolędnicy znad Uszwicy (Uszew).
• Pleśnioki (Pleśna, „Z Gwiazdą”).

Fundatorami nagród finansowych byli GDK w Lipnicy Murowanej, Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ, Starostwo Powiatowe w Brzesku. Nagrody rzeczowe ufundowały starostwa powiatowe w Bochni i Brzesku. Organizatorem wydarzenia są Gminny Dom Kultury w Lipnicy Murowanej oraz Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ.

fot. Fb. GDK Lipnica Murowana