Co się kryje pod krakowskim Rynkiem?

Pięć metrów pod płytą Rynku Głównego w Krakowie znajduje się wyjątkowe muzeum, które łączy w sobie pozostałości średniowiecznego miasta z nowoczesnymi, multimedialnymi technologiami przekazu wiedzy.

Spacerując po płycie Rynku Głównego w Krakowie, zwrócimy uwagę na powszechnie znane budowle, trwale związane z tym miejscem. Nad całą tą przestrzenią góruje gotycka bryła kościoła Mariackiego. Co godzinę przypomina o niej hejnał, grany na cztery strony świata. Kierując się stąd ku ulicy Brackiej, na której, jak śpiewa poeta, nieustająco „pada deszcz”, mijając pomnik narodowego wieszcza Adama Mickiewicza, dotrzemy do niewielkiego kościółka św. Wojciecha. Wrasta on w to miejsce już ponad 1000 lat. Kilka razy w swoich dziejach zmieniał wygląd, próbując dopasować kształt do aktualnej architektonicznej mody. Pierwotnie wybudowany w stylu romańskim, dotrwał do naszych czasów w stylu barokowym, choć swojego romańskiego pochodzenia nigdy się nie wyrzekł. Po drugiej stronie Rynku najbardziej rozpoznawalnym budynkiem jest WIEŻA RATUSZOWA. Dawnej była integralną częścią dziś już nieistniejącego ratusza, a obecnie pełni rolę oddziału Muzeum Krakowa poświęconego miejskiemu samorządowi. Dopełnieniem wystawy w Wieży jest możliwość zobaczenia Starego Miasta z punktu widokowego, który znajduje się na wysokości ponad 60 metrów. Na środku Rynku mamy wreszcie monumentalnie posadowione Sukiennice. One również na przestrzeni wieków zmieniały swój wygląd, by ostatecznie przyjąć architektoniczne formy przyniesione przez renesans.

To wszystko widać gołym okiem. A czego nie widać? Jak często, spacerując po płycie Rynku, spoglądamy pod własne nogi i zastanawiamy się, co też znajduje się pod brukową kostką tego głównego placu miasta? Warto uzmysłowić sobie, że gdybyśmy dysponowali archeologicznym świdrem, wiercąc nim, przebilibyśmy się przez kilka metrów warstw ziemi, w których nadal czeka na odkrycie dawno miniony świat. Świat zaklęty w przedmiotach, w śladach wydarzeń, czasem gwałtownych - jak najazd Mongołów w roku 1241 czy liczne niegdyś pożary i inne klęski żywiołowe.

Wyobraźni może pomóc wizyta w oddziale Muzeum Krakowa RYNEK PODZIEMNY. W latach 2005–2010 archeolodzy przebadali sporą część krakowskiego Rynku Głównego, drążąc kilka metrów w głąb, a zwieńczeniem tych prac było powstanie nowoczesnej wystawy muzealnej, opowiadającej o średniowiecznym Krakowie. Sama ekspozycja rozciąga się na powierzchni około 3400 metrów kwadratowych. Aby ją zwiedzić, należy zejść 5 metrów pod rynkową płytę i poświęcić na wizytę trochę czasu (standardowo około 90 minut). Wejście do Muzeum wyznacza linia prosta łącząca kościół Mariacki, fontannę Kryształ i budynek Sukiennic. Na wystawie, przy pomocy 37 ekranów dotykowych, 27 projektorów, 38 ekranów plazmowych i LCD, 98 głośników, 5 hologramów i 104 playerów, opowiadamy niezwykłą historię.

Oczywiście MULTIMEDIA to tylko nowoczesny sposób przekazania wiedzy. Najcenniejsze zaś są ZABYTKI: oryginalne średniowieczne przedmioty użytku codziennego, trakty drożne, dawna kamienna i drewniana zabudowa, a wszystko to w specjalnie zaprojektowanej aranżacji plastycznej.

Pierwsza część podziemnej wystawy została poświęcona działalności handlowej. Towarami, na których średniowieczny Kraków budował swoje bogactwo, były miedź, sól i ołów. Na ekspozycji można zobaczyć bochen ołowiu – bryłę metalu o wadze prawie 700 kg. Kolejna część wystawy opowiada o dawnej krakowskiej osadzie, która została zniszczona przez Mongołów w roku 1241. Zamieszkiwali ją rzemieślnicy produkujący na potrzeby miejscowej ludności. Wyeksponowane zostały oryginalne zgliszcza kilku budowli, a w gablotach znalazły się przedmioty tam odkryte. Całość dopełniają rekonstrukcje dwóch warsztatów rzemieślniczych: złotnika i kowala. Mijając osadę, wkraczamy na wczesnośredniowieczny cmentarz, który służył mieszkańcom Krakowa od X i poprzez XI wiek. Co ciekawe, archeolodzy odkryli tam między innymi pochówki antywampiryczne, a jeden z nich został zrekonstruowany. Zwiedzając Kramy Bogate, poznamy dobrze średniowieczne życie codzienne. W prezentowanych tutaj zabytkach odbijają się praca, zabawa, upodobania, moda. Na szczególne wyróżnienie zasługuje gablota z dziecięcymi zabawkami oraz przedmiotami służącymi do różnego rodzaju gier.

Muzeum pod Rynkiem Głównym w Krakowie to propozycja wartościowego i przyjemnego spędzenia czasu w otoczeniu średniowiecznych zabytków, z możliwością pozyskania wiedzy poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii. Wystawa w podziemiach to filmy, dźwięki i odgłosy miasta, teksty i ikonografia, to wrażeniowe prezentacje, opowiadające w nieco inny sposób o przeszłości Krakowa. Ekspozycji towarzyszy przewodnik w formie książkowej, można także skorzystać z usług oprowadzania. Od niedawna można połączyć zwiedzanie Rynku Podziemnego i Wieży Ratuszowej poprzez zakup wspólnego biletu do obu tych miejsc. Przed wizytą najlepiej odwiedzić naszą stronę internetową www.muzeumkrakowa.pl i zarezerwować termin zwiedzania.

Łukasz Walas Muzeum Krakowa