Zmiany w programie "Czyste Powietrze". Ekodoradca: Ponad trzykrotnie więcej odwiedzin i telefonów

Od stycznia 2023 weszły w życie nowe zasady w programie „Czyste Powietrze”. Sprawdziliśmy jak wygląda zainteresowanie ekologicznymi źródłami energii w Myślenicach.

Wysokie ceny energii wymuszają wprowadzanie rozwiązań ekologicznych i bardziej ekonomicznych. Tak dziej się też w Myślenicach. Mieszkańcy zamontowali 1822 ekologiczne źródła ogrzewania, w ostatnim roku w ramach „Myślenickiego Programu Wymiany Pieców” wymienili 144 „kopciuchy”. - Jako Gmina pracujemy nad kolejną, trzecią edycją „Myślenickiego Programu Wymiany Pieców” – mówi Dariusz Zborowski, ekodoradca i pracownik Wydziału Rozwoju i Funduszy Zewnętrznych w Urzędzie Miasta Myślenice. Z ekspertem rozmawiamy też o zmianach w programie „Czyste Powietrze”, w którym wprowadzono nowe możliwości uzyskania dofinansowania.

Panie Dariuszu, jak wypadł 2022 rok jeśli chodzi o wymianę pieców, termomodernizacje, podpisane umowy na wymianę urządzeń i realizacje w Myślenicach? Czy wzrost kosztów energii stał się zachętą do wymiany starych, nieekologicznych i drogich w eksploatacji urządzeń grzewczych?

– Według danych zawartych w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków w zakresie deklaracji wprowadzonych w 2022 r. z zaznaczoną pozycją „Źródła ciepła/spalania paliw uruchomione po 1 lipca 2021 r.” mieszkańcy Gminy Myślenice zainstalowali 1822 ekologiczne źródła ogrzewania. Najwięcej było kotłów gazowych, ale widać rosnącą tendencję w zakresie montażu pomp ciepła wraz rekomendowanymi do ich zasilania instalacjami fotowoltaicznymi oraz kotłów na biomasę (pellet, zgazowujące drewno).

Każda osoba, która ma kontakt z ekodoradcami jest przez nas uświadamiana w zakresie wagi termomodernizacji w finalnym rachunku. Najtańsza jest bowiem ta energia, której nie trzeba zużyć lub po prostu wyprodukować. Poza tym nierozsądne byłoby nieskorzystanie z dofinansowań, skoro są i to konkretne, a ponadto jest jeszcze odliczenie w ramach termomodernizacyjnej ulgi podatkowej.

Ilość wniosków do programu „Czyste Powietrze” trochę spadła w porównaniu do rekordowego 2021 r., ale wcześniej nie mieliśmy wojny tuż za naszą granicą, realnego zagrożenia dla naszej ojczyzny i szantażu energetycznego, który spowodował dodatkowe zamieszanie. Łącznie od początku programu WFOŚiGW wypłacił mieszkańcom Gminy Myślenice 7 094 948 zł. W ramach „Myślenickiego Programu Wymiany Pieców” wymieniono 144 nieekologiczne źródła ogrzewania. Część mieszkańców nie zdążyła jednak na czas zakupić lub zainstalować urządzenia i skorzystać z dofinansowania.

W 2022 roku sejmik małopolski podjął decyzję o odłożeniu w czasie obostrzeń związanych z małopolską uchwałą antysmogową. Można powiedzieć, że kryzys energetyczny i wojna odbiły się na ekologii, ale czy jest mniej umów i czy ta zmiana była potrzebna? Jakie są pana doświadczenia w tej dziedzinie jako lokalnego eksperta?

– Sytuacja geopolityczna, z którą wszystkim przyszło się zmierzyć w ubiegłym roku, była bezprecedensowa. Wywołała duże zamieszanie i niepewność, również w kwestii przyszłej dostępności poszczególnych nośników energii. Należało więc przedsięwziąć adekwatne do sytuacji środki, mając na uwadze głosy ludzi i potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w domach. Cała sytuacja ma jednak plusy, a najważniejszym jest szybsze odchodzenie od paliw, których jako kraj nie posiadamy w ilościach zapewniających samowystarczalność i koncentracja na OZE co jest mocno zauważalne. Ilość wniosków do programu „Czyste Powietrze” nieznacznie spadła w ujęciu rocznym.

Wspomniał pan, że nie wszyscy zdążyli  skorzystać z dofinansowania. Jednak od 1 stycznia weszły w życie zmiany w programie „Czyste powietrze”. Czy mieszkańcy to zauważyli? Jakie programy wymiany kotłów na 2023 rok przygotowują same Myślenice?  Ile pieców chcecie wymienić w nowym roku?

– Odnosimy wrażenie, że sytuacja się stabilizuje. Pojawiły się bardzo konkretne zachęty  w ramach programu „Czyste Powietrze”. Po wejściu 3 stycznia w życie nowych zasad programu obserwujemy ponad trzykrotnie większą ilość odwiedzin, telefonów. Planujemy powrócić do organizacji dużych spotkań z mieszkańcami. Pierwsze odbędzie się w czwartek, 26 stycznia o godz. 17:30 w Muzeum Niepodległości.

Nie zakładamy ilości, ani konkretnych rodzajów źródeł ciepła. Każda sytuacja jest inna i rozwiązanie idealne niekoniecznie sprawdzi się w drugiej. Staramy się dotrzeć z edukacją ekologiczną i informacją na temat możliwości dofinansowań do wszystkich i doprowadzić do wymiany wszystkich „kopciuchów”. Niestety nie mam zbyt dużo czasu. W związku z destabilizowaną globalną sytuacją gospodarczą najpierw przez pandemię a później wojnę na Ukrainie, zdarza się, że na nowe urządzenie trzeba bardzo długo czekać, co przeciąga finalną wymianę urządzenia. Jako Gmina pracujemy również aktualnie nad kolejną, trzecią edycją „Myślenickiego Programu Wymiany Pieców”.

Jakie zmiany w programie Czyste Powietrze weszły od stycznia. Kto może skorzystać? Dla kogo będą dodatkowe ułatwienia?

Najważniejsze zmiany to obniżony do 135 tys. zł próg dochodowy uprawniający do dofinansowania, dzięki czemu więcej osób będzie mogło skorzystać z programu i więcej osób będzie mogło zakwalifikować się do podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania. Będzie można uzyskać większe dofinansowania, dostosowane do realiów. Dużo wyższe dofinansowania będzie można otrzymać na realizację kompleksowej termomodernizacji. To dobra inwestycja, bo po jej zrealizowaniu będą zdecydowanie mniejsze koszty ogrzewania. Ważną zmianą jest też umożliwienie ponownego zawnioskowania dla beneficjentów, którzy we wcześniejszym wniosku „zapomnieli” o termomodernizacji, a wnioskowali na przykład tylko o dofinansowanie wymiany kotłów. Ułatwieniem będzie dofinansowanie do kotłów na biomasę, również w przypadku posiadania przez nas przyłącza gazowego.

Zmieniły się zarówno progi dochodowe jak i maksymalne kwoty dotacji. Pierwszy poziom podstawowy obecnie to maksymalna kwota dotacji 66 tys. zł – poprzednio było 30 tys. zł.  Drugi poziom również został podwyższony. To możliwość uzyskania nawet 99 tys. zł dotacji. To olbrzymi wzrost, bo poprzednio było to 37 tys. zł. Trzeci poziom – dla osób w najgorszej sytuacji finansowej – to aż do 135 tys. zł dotacji. Poprzednio można było uzyskać na ten cel 69 tys. zł.

Zmiany w programie „Czyste Powietrze” są odpowiedzią na potrzeby beneficjentów jak również sytuacją gospodarczą. W nowej odsłonie programu szczególnie promowane jest wykonanie kompleksowej termomodernizacji, która służy bezpieczeństwu cieplnemu gospodarstw domowych. Efektywne energetycznie domy to mniejsze koszty ogrzewania i lepsza jakość powietrza.

fot. Pixabay.com i arch. Dariusz Zborowski