Barlinek ma drewno, Bielsko-Biała tekstylia, a Brzesko – piwo. I to nie byle jakie. W 2025 roku mija dokładnie 180 lat od założenia jednego z najważniejszych browarów w Polsce – Browaru Okocim. Rocznica to okazja nie tylko do świętowania, ale także do refleksji nad niezwykłą historią, jaką przeszło to miejsce.
Z Tyrolu do okocimskich wzgórz
Wszystko zaczęło się jesienią 1845 roku, gdy do maleńkiej galicyjskiej wsi przyjechał pewien Tyrolczyk z wielką wizją. Zakochał się w tej ziemi i postanowił w niej zainwestować – nie tylko pieniądze, ale i serce. Jan Ewangelista Goetz niemiecki przemysłowiec pochodził z Wirtembergii, miał doświadczenie w branży piwowarskiej i jasno określony cel: stworzyć browar na europejskim poziomie, zdolny produkować piwo najwyższej jakości. Osiedlił się w majątku Okocim i właśnie tam, przy wsparciu wspólnika, Józefa Neumanna, w miejscu, gdzie pasły się owce i rozciągały pola pszenicy, powstał browar. Nikt nie przypuszczał, że oto rodzi się marka, która przetrwa pokolenia. Pierwsza warka piwa została uwarzona w lutym 1846 roku. Wkrótce z warzelni wyjechały pierwsze beczki złotego trunku. Goetz wprowadził nowoczesne jak na owe czasy metody warzenia piwa dolnej fermentacji, adaptując bawarskie wzorce. Warzono je wtedy ręcznie, przy pomocy pary wodnej i ludzkiej siły. Transportowano beczki furmankami do Krakowa, a z czasem – i dalej. Z roku na rok zakład rósł, a wokół niego zaczęła tętnić życie mała, browarnicza osada. Szybko zdobył uznanie lokalnej społeczności i odbiorców z całej Galicji. Wkrótce Okocimskie stało się synonimem jakości, a dla wielu mieszkańców Brzeska i okolic browar stawał się miejscem pracy, dumy i wspólnoty.
Dziedzictwo Goetzów – piwo i filantropia
Browar przetrwał burzliwe dzieje – zabory, wojny, kryzysy gospodarcze. Jego rozwój to także zasługa potomków założyciela. Po śmierci Jana Ewangelisty, stery przejął jego syn – Jan Albin Goetz, który nie tylko rozwijał zakład, ale wzorem ojca, który wybudował i utrzymywał w Okocimiu pierwszą szkołę dla lokalnej społeczności, stał się też lokalnym dobrodziejem. W 1886 roku został posłem do Rady Państwa w Wiedniu, a później – baronem. To z jego inicjatywy powstała m.in. słynna willa Goetza – pałac z początku XX wieku, który do dziś budzi zachwyt i jest jednym z symboli Brzeska. Goetzowie dbali o pracowników browaru, oferując im mieszkania, opiekę zdrowotną i edukacyjną. Tak powstała cała „kolonia okocimska” – swoista społeczność oparta na wartościach pracy i wzajemnego szacunku. Wlatach 1884–1885 wybudował w Okocimiu według projektu architekta Maxa Schwedo neogotycki kościół pw. Trójcy Świętej, konsekrowany 27 lipca 1891, który istnieje do dziś.
Pod kierownictwem Jana Albina Goetza Okocimskiego browar w Okocimiu wszedł w złoty wiek. Już na początku XX wieku produkcja przekraczała 100 tysięcy hektolitrów rocznie.
Browar miał własną bocznicę kolejową, słodownię, lodownię, elektrownię, a nawet – co dziś brzmi niemal baśniowo – własny wodociąg. Piwa z Okocimia były eksportowane aż do Wiednia, Pragi czy Budapesztu. A piwnice pełne porteru i jasnego pełnego były dumą zakładu.
Od PRL do XXI wieku
Po II wojnie światowej Goetzowie stracili majątek, a browar przeszedł pod zarząd państwowy. Mimo to, produkcja trwała. Władze PRL przemianowały zakład na „Browary Okocimskie”, a produkcja trafiła do centralnego planu. Mimo ograniczeń, Okocim wciąż cieszył się renomą, a piwo z Brzeska pozostawało jednym z najlepiej rozpoznawalnych w kraju. Okocimskie, Okocim Porter czy piwo Kmicic miały swoich wiernych fanów, także poza granicami Polski. Okocim przetrwał i PRL, i transformację lat 90., nie tracąc swojej tożsamości.
W 1990 roku browar odzyskał samodzielność, a cztery lata później zadebiutował na Giełdzie Papierów Wartościowych. W 1996 roku zakład trafił pod skrzydła Carlsberg Group – jednego z największych producentów piwa na świecie, co zapoczątkowało nowy rozdział – inwestycje, modernizacje, wejście na rynek międzynarodowy.
Dziś browar to nowoczesny zakład, który łączy ponad 1,5 miliona hektolitrów rocznej produkcji z historią, która nadal żyje w murach starych piwnic, w Izbie Tradycji i na ustach mieszkańców Brzeska.
Ale historia Browaru Okocim to nie tylko liczby i daty. To też smak – wyjątkowy, głęboki, tworzony z pasją. To ludzie – piwowarzy, którzy przekazują sobie tajemnice rzemiosła z pokolenia na pokolenie. To także wspomnienia – świąt spędzanych przy butelce Okocimia, spacerów po Brzesku pachnącym słodem, rodzinnych opowieści o „pracach w browarze”.
I są też ciekawostki, które zbudowały legendę tego miejsca:
Już w 1900 roku browar miał elektryczne oświetlenie – na długo przed tym, zanim pojawiło się ono w domach mieszkańców.
W międzywojniu działała tu orkiestra dęta i klub sportowy dla pracowników – Okocim był nie tylko pracodawcą, ale i mecenasem życia społecznego.
W archiwach zachowały się XIX-wieczne receptury, ręcznie pisane księgi i pierwsze etykiety – dziś można je oglądać w Izbie Tradycji.
Browar Okocim to nie tylko zakład produkcyjny. To serce Brzeska – bijące od 180 lat, z pasją, z charakterem i z głębokim poszanowaniem dla tego, co minione, ale i z odwagą patrzące w przyszłość.
Tradycja w służbie nowoczesności
Dziś Browar Okocim to jedna z najnowocześniejszych warzelni w Polsce. Zatrudnia około 350 osób i pozostaje jednym z największych pracodawców regionu. Jego roczna produkcja sięga 2,2 miliona hektolitrów piwa. Zakład specjalizuje się w warzeniu zarówno klasycznych marek, jak i piw specjalnych oraz eksportowych. W ofercie znajdują się m.in. Okocim Jasne Okocimskie, Mocne, Radlery, a także produkty z linii Carlsberg, Somersby czy piwa kraftowe z linii Okocim Browar Mistrzów.
Browar współpracuje z lokalnymi dostawcami jęczmienia i chmielu, dbając o jakość surowców i zrównoważony rozwój. Zakład prowadzi własną oczyszczalnię ścieków, inwestuje w zieloną energię, ogranicza emisję CO₂ i gospodarkę wodną. To ważny pracodawca i motor gospodarczy regionu – nie tylko poprzez zatrudnienie, ale też przez zamówienia dla lokalnych firm, wsparcie dla szkół, wydarzeń sportowych i kulturalnych.
Zakład posiada jedną z najnowocześniejszych linii rozlewniczych w Polsce, a także systemy automatyzacji i kontroli jakości, które pozwalają na zachowanie wysokiego standardu produkcji. Od kilku lat prowadzony jest też program szkoleń dla młodych piwowarów, a Browar Okocim jest miejscem praktyk zawodowych i studenckich.
Lider zrównoważonego rozwoju
Na czele zakładu stoi obecnie Marcin Będlin, dyrektor Browaru Okocim. Pod jego kierownictwem browar nie tylko utrzymuje wysokie standardy jakościowe, ale też rozwija się dbając o ekologię. – Ambicją Carlsberg Polska jest bycie liderem zrównoważonego rozwoju, a Browar Okocim ma do odegrania ważną rolę w tym zakresie. Już teraz możemy pochwalić się nowoczesną oczyszczalnią ścieków, która służy nie tylko browarowi, ale także mieszkańcom Brzeska i okolicznemu środowisku. Rocznie zakład oczyszcza 900 basenów olimpijskich ścieków, a powstający w wyniku oczyszczania ścieków biogaz wykorzystywany jest jako odnawialne i czyste źródło energii cieplnej oraz eklektycznej – powiedział w styczniu ubiegłego roku Marcin Będlin podczas zorganizowanego przez Carlsberg Polska pierwszego dialogu społecznego.
Program jubileuszu – 180 lat tradycji i świętowania
Obchody jubileuszu 180-lecia zaplanowano z wielką pompą. Obchody 180-lecia Browaru Okocim, zaplanowane na 24 kwietnia 2025 roku, odbędą się w wyjątkowym miejscu – zabytkowym Pałacu Goetzów w Brzesku, dawnej rezydencji rodziny założyciela browaru. Wydarzenie, odbywające się pod hasłem „Tradycja, Pasja, Przyszłość”, zgromadzi przedstawicieli świata biznesu, kultury, mediów oraz pracowników browaru i mieszkańców regionu.
Goście jubileuszu będą mieli okazję zwiedzić sam browar, w tym warzelnię i linię rozlewniczą, a także uczestniczyć w pokazie warzenia piwa oraz panelu sensorycznym, prezentującym poszczególne etapy produkcji i smaki charakterystyczne dla marki Okocim. Ważnym punktem programu będzie zwiedzanie izby tradycji, przygotowanej przez Stowarzyszenie Miłośników Browaru Okocim, w której zebrano archiwalia, zdjęcia i pamiątki dokumentujące 180 lat historii zakładu.
Podczas części oficjalnej głos zabiorą m.in. Mieszko Musiał, prezes Carlsberg Polska, oraz Piotr Chęcielewski, wiceprezes zarządu, który zaprezentuje nową, jubileuszową odsłonę marki Okocim – odświeżoną identyfikację wizualną, nową platformę komunikacyjną oraz specjalnie przygotowane na tę okazję limitowane piwa. Z kolei Marcin Będlin, dyrektor Browaru Okocim, przypomni rys historyczny zakładu – od jego założenia przez Jana Goetza w 1845 roku, przez przetrwanie trudnych czasów wojny i PRL-u, aż po dzisiejszą przynależność do międzynarodowej grupy Carlsberg.
Wydarzenie uświetni również premiera jubileuszowego filmu dokumentalnego, przygotowanego specjalnie z okazji 180-lecia browaru. Film przybliży zarówno dzieje Okocimia, jak i codzienną pracę jego pracowników oraz rolę zakładu w lokalnej społeczności.
Gościom towarzyszyć będzie Michał Rusinek, który w swoim autorskim wystąpieniu pt. „Dum bibo piwo, czyli o piwie w języku” w humorystyczny i refleksyjny sposób opowie o miejscu piwa w kulturze i języku. Zaplanowano również panel dyskusyjny o przyszłości piwowarstwa i znaczeniu rzemiosła w nowoczesnym świecie.
Jednym z najważniejszych momentów gali będzie zapowiedź budowy muzeum Browaru Okocim, które ma stać się miejscem żywej historii i edukacji piwowarskiej, otwartym zarówno dla mieszkańców Brzeska, jak i turystów z całej Polski.
Obchody zakończy symboliczny toast piwny (przy piwie 0%)oraz tort jubileuszowy. W części nieformalnej goście zostaną zaproszeni na koncert jazzowy w wykonaniu zespołu Markowska Quartet oraz na zwiedzanie izb pamięci, przygotowanych specjalnie na tę okazję w zabytkowych wnętrzach Pałacu Goetzów, gdzie będzie można zanurzyć się w atmosferze dawnej świetności browaru i jego założycieli.
Serce Brzeska bije w rytmie browaru
Nie ma przesady w stwierdzeniu, że Browar Okocim jest dla Brzeska tym, czym Kopalnia Soli dla Wieliczki czy Wawel dla Krakowa. Przez 180 lat był fundamentem gospodarczym, społecznym i kulturowym miasta. Dostarczał miejsc pracy, inspirował twórców, kształtował przestrzeń i budował lokalną tożsamość.
Dziś Okocim to również ważny punkt na piwnej mapie Polski, odwiedzany przez miłośników piwa, historyków, turystów i inwestorów. Co ważne – wciąż rozwijany z poszanowaniem tradycji i z myślą o przyszłości. Właśnie taka jest siła tego miejsca – łączy pokolenia i smaki, będąc jednym z najcenniejszych dziedzictw Małopolski.
fot. Wikimedia Commons
![[FOTO] Legenda wraca na krakowskie tory. Historyczny skład N-ek na linii nr 8](https://cdn.glos24.pl/2025/03/20--17-_w300.webp)
