Miasto Tarnów przekazało część kamienicy przy ul. Urszulańskiej 18 Muzeum Ziemi Tarnowskiej – powstanie tam miejsce pamięci po dawnej siedzibie Gestapo. Decyzję ogłoszono podczas konferencji 12 września. Darowizna obejmuje ponad 200 m² (parter i piwnice). W 2026 roku ma powstać dokumentacja projektowa, a w 2027 r. rozpoczną się prace adaptacyjne.
W spotkaniu informacyjnym uczestniczyli przedstawiciele samorządu województwa i miasta oraz dyrekcja Muzeum Ziemi Tarnowskiej. Podkreślano, że nowe założenie ekspozycyjne połączy nowoczesne formy opowiadania o historii z należną powagą miejsca, a sale edukacyjne pozwolą prowadzić lekcje muzealne dla szkół. Funkcje muzealne zaprojektowane zostaną tak, by nie zakłócać życia lokatorów kamienicy.
Kamienice przy ul. Urszulańskiej 18 i 20 należą do najbardziej tragicznych adresów w wojennej historii Tarnowa. Od 7 listopada 1939 r. do 16 stycznia 1945 r. działała tu placówka Gestapo – w piwnicach urządzono cele, niżej sale przesłuchań, wyżej biura i mieszkania funkcjonariuszy. Przez te mury przeszły co najmniej tysiące osób, w tym więźniowie tarnowskiego zakładu karnego; wielu zginęło w wyniku tortur.
„Dochodziły słuchy o strasznych badaniach przy ul. Urszulańskiej. Wiadomości były niesamowite. Mówiono o śledztwach więziennych, o strasznych badaniach, w czasie których torturowano, zabijano… o celach śmierci… o przebywaniu o głodzie i chłodzie”
– zapisał ks. dr Jan Bochenek w pracy o okupacyjnych dziejach Kościoła tarnowskiego.
Formalny krok, który otwiera drogę do stworzenia stałej ekspozycji, wykonano 29 sierpnia br.: aktem notarialnym miasto przekazało muzeum parter oraz kilkanaście piwnic w kamienicy. To efekt długoletnich starań. W 2017 r. Tarnów nabył część pomieszczeń, w 2021 r. – przy wsparciu ministerialnym – powstała koncepcja ekspozycji i dokumentacja funkcjonalno-programowa, a w grudniu 2024 r. rada miejska zgodziła się na darowiznę na rzecz Muzeum Ziemi Tarnowskiej. Teraz instytucja przygotuje projekt architektoniczny (2026), a rok później planowane jest rozpoczęcie robót. Środki na realizację mają zostać ujęte w budżecie województwa.
Nowa placówka ma przywrócić pamięć o ofiarach, ale też opowiadać o okupacyjnym losie miasta za pomocą współczesnych narzędzi muzealnych: kameralnych przestrzeni narracyjnych, zabezpieczonych i udostępnionych piwnic, materiałów archiwalnych i relacji świadków.
Fot. Materiały prasowe Muzeum Ziemi Tarnowskiej
