Kokotów – wieś o ciekawej historii

28 czerwca w Wieliczce w Urzędzie Miasta i Gminy, w sali „Magistrat” i w Kokotowie Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW) we współpracy z Sołectwem Kokotów i Wielickim Centrum Kultury zorganizowało 40 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis!, a 17-te z serii: „Wsie w Gminie Wieliczka”, którego tematem był Kokotów. Spotkanie zostało zorganizowane pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka.

W ramach spotkań z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” - seria: „Wsie w Gminie Wieliczka” została zapoczątkowana w 2003 r. Dotychczas z 29 wsi w Gminie Wieliczka były już zaprezentowane wsie:  Podstolice, Czarnochowice, Mietniów, Byszyce, Grabie, Gorzków, Grajów, Mała Wieś, Janowice, Dobranowice, Śledziejowice, Sygneczów, Węgrzce Wielkie, Jankówka, Koźmice Małe, Chorągwica. Powodem do zorganizowania spotkania o Kokotowie był przypadający w bieżącym roku jubileusz 50-lecia Ludowego Klubu Sportowego Strażak Kokotów.

Kokotów położony jest w północno-wschodniej części Gminy Wieliczka. Graniczy od południa z wsiami: Czarnochowice, Śledziejowice, Strumiany, od wschodu - Węgrzce Wielkie, od północy z Grabiami i Brzegami, od zachodu z miastem Kraków. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają młodszej epoki kamienia - neolitu i tu odnotowano wiele stanowisk archeologicznych z pradziejów i średniowiecza. Niegdyś przez wieś prowadził szlak królewski z Krakowa do Niepołomic. W 1347 r. Kokotów i Śledziejowice nabył Mikołaj Wierzynek, mieszczanin i rajca krakowski, wójt wielicki, stolnik sandomierski. Po jego śmierci majątek podzielono miedzy pięciu synów, stanowił ich własność szlachecką do I połowy XV wieku. W kolejnych wiekach wieś zmieniała właścicieli. Na pocz. XIX w. stała się własnością rodziny Larysz-Niedzielskich. W latach 1856-1861 wybudowano galicyjską linię kolejową im. Arcyksięcia Karola Ludwika, która przecina Kokotów na część południową z zabudową mieszkalną, oraz północną z łąkami i polami uprawnymi. Obecnie znajduje się tutaj przystanek kolejowy, przez który przebiega linia kolejowa 91 Kraków Główny – Medyka. W Kokotowie od 1925 r. działa Ochotnicza Straż Pożarna. Od 1956 r. istnieje  Koło Gospodyń Wiejskich, od 2010 r. Stowarzyszenie Przyjaciół Kokotowa, pod którego patronatem działa Dziecięcy Zespół Folklorystyczny. Od 1973 r. działa LKS „Strażak” - Kokotów, który w 2023 r. obchodzi 50.lecie. W tym samym roku zakończono budowę pierwszego obiektu w Wielickiej Strefie Aktywności Gospodarczej – Parku Logistycznego Kraków- Kokotów. Obecnie park składa się z 4 hal magazynowych i nadal budowane są następne. W 2016 r. na terenie Wielickiej Strefy Aktywności Gospodarczej w Kokotowie na Campusie Misericordiae miały miejsce główne uroczystości Światowych Dni Młodzieży 2016. Na terenie Kokotowa wybudowano bazę Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Na terenie bazy znajduje się lądowisko Kraków-Kokotów, z którego od lipca 2022 r. wykonują loty śmigłowce sanitarne. Od 2015 r. w Kokotowie jest świetlica środowiskowa prowadzona przez Wielickie Centrum Kultury. Na rzecz mieszkańców Kokotowa działają: od 1956 r. Koło Gospodyń Wiejskich i  dwa stowarzyszenia, od 2010 r. - Stowarzyszenie Przyjaciół Kokotowa i od 2023 r. Stowarzyszenie „Nasz Kokotów”.  Kokotów zajmuje powierzchnię 423 ha. W 2022 r. zamieszkiwało go 2630 osób w 980 domach.

Skąd się wzięła nazwa Kokotów? Nazwa wsi po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawia się w 1398 roku, gdy wzmiankowany jest jej właściciel Janusz Wierzynek „De Kocotow„. Kokotów (wraz z sąsiednimi Śledziejowicami) został w XIV wieku (pomiędzy 1343 rokiem a 1360) zakupiony (lub otrzymany jako nadanie królewskie) przez Mikołaja Wierzynka, krakowskiego kupca, a po jego śmierci wieś odziedziczył wspomniany powyżej syn Janusz. Wieś ma domniemany rodowód sięgający co najmniej XIII wieku, a jego nazwa pochodzi od pierwszego właściciela lub zasadźcy o przydomku Kokot* (czyli w staropolskim Kogut), tak jak np. Bieżanów pochodzi od Bieżana, a Bodzanów od Bodzana. W kolejnych latach w źródłach pisanych pojawiają się nazwy: 1399 Kokothow, 1409 Kocotouicze, 1490 Cothochow, 1496 Cocochow, 1497 Cotochow, 1501 Kothkow, 1510 Corotow, 1579 na Koczotowie, a od XVIII wieku już konsekwentnie i poprawnie Kokotów. Zacytuję również inną, żartobliwą wersję pochodzenia nazwy Kokotów, usłyszaną kiedyś w dzieciństwie. Druga połowa XIX wieku, od niedawna wieś przecina kolej galicyjska Kraków – Lwów. Przez wieś idzie sobie zamyślona kura i mruczy po dziobem „ko ko ko”, a linią kolejową jedzie parowóz sapiąc „tuf tuf tuf”. Efektem ich równie przypadkowego, co tragicznego spotkania na rogatce jest zejście nieszczęsnej kury z tego świata. Miejscowi gospodarze na pamiątkę tego wiekopomnego wydarzenia nazywają swoją wieś: Kokotuf, które z czasem przekształca się w bardziej poprawny ortograficznie Kokotów. źródło: wegrzcewielkie.wordpress.com

Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, organizatorka spotkania -  przywitała gości z Kokotowa i Wieliczki  przybyłych do sali „Magistrat” na godz.16.00-tą, a wśród nich  prelegentów: Pawła Gajosa, sołtysa Kokotowa, Renatę Palińską, prezesa Koła Gospodyń Wiejskich (KGW) i Stowarzyszenia Przyjaciół Kokotowa, Jakuba Jakubca, prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w  Kokotowie, Jana Zawiło, prezesa Ludowego Klubu Sportowego (LKS) Strażak Kokotów, Krzysztofa Kociołka, prezesa  Stowarzyszenia „Nasz Kokotów”. Szczególnie przywitała Aleksandrę Nocuń, prezesa Stowarzyszenia Przyjaciół Świątnik Górnych i Henryka Wolaka, byłego radnego Rady Miejskiej w Wieliczce w latach 19094-2006.

Zaprezentowała nowości wydawnicze:  miesięcznik regionalny  „Głos Wielicki’ Nr 6(199) z czerwca 2023 r., w którym jest artykuł pt. „Wielka” poezja i „mała” architektura” jej autorstwa,  będący relacją 39 spotkania „Wieliczka-Wieliczanie” Bis!, które było 31.maja b.r., książki: Artura Kozioła „Brzegi Świata. Od wydarzeń ŚDM Kraków 2016 do strefy rozwoju ekonomicznego i społecznego” (Avalon, 2023) i  Katarzyny Wierzby „Wielicka mozaika. Spacerem po Gminie” (Wieliczka, 2012), w której na str. 20-23, w rozdziale pt. „Zagłębie archeologiczne” przedstawiony jest Kokotów.

Zaprosiła za stół prezydialny Paweł Gajosa, który wygłosił prelekcję pt.  „Historia Kokotowa” opracowaną przez  Renatę Palińską. Następnie Kamil Turchan z Ochotniczej Straży Pożarnej w  Kokotowie  przedstawił „Działalność OSP Kokotów od 1925 r. po dzień dzisiejszy”. Renata Palińska z Koła Gospodyń Wiejskich w Kokotowie - „Prezentacja działalności KGW w Kokotowie w latach  1956 - 2023.”

Do sali „Magistrat” przybyło sześć dziewczynek - staraniem rodziców - ubranych w stroje śląskie z Dziecięcego Zespołu Folklorystycznego działającego pod patronatem Stowarzyszenia Przyjaciół Kokotowa i Wielickiego Centrum Kultury. Dziewczynki pod kierunkiem instruktorki Katarzyny Skoczek przedstawiły program  pt. „Zabawy śląskie":  grozik, mijany, owczarzyczek, koziorajka. Publiczność występ nagrodziła brawami. Prowadząca spotkanie wręczyła artystkom słodycze od Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka.

Następnie prelekcje przedstawili: Jan Zawiła - „Ludowy Klub Sportowy (LKS) Strażak Kokotów  w latach 1973 -2023”, Renata Palińska - „Prezentacja pracy Stowarzyszenia Przyjaciół Kokotowa od 2010 r. po dzień dzisiejszy”, Krzysztof Kociołek - „Praca Stowarzyszenia „Nasz Kokotów” dla Kokotowa od 2023 r. Plany na przyszłość.”

Henryka Lembas, mieszkanka Węgrzc Wielkich, poetka, członek KPW, przeczytała swój wiersz pt. „Co w Kokotowie?”

Bo Kokotów, zawsze gotów

Pracowici są tu ludzie, dobrzy, zżyci i obyci,

Plany mają szczytne, piękne.

Plac zabaw, to ich początek.

Mają także Dom Kultury

Oni patrzą zawsze z góry.

By synowie  i ich córy,

Dokonały cudów natury

Krok do przodu z wielką dumą.

Zaprosili gości  z Gminy

Mają oni tęgie miny.

Dzisiaj w wiosce wielkie święto

Uroczyście  - wielka gala

Goście do nich przyjechali.

Klub Wieliczka-Wieliczanie

Zawsze spełnia swe zadanie.

Wysłuchajmy opowieści, krótkiej treści.

O tych, którzy już odeszli

Zasłużeni z tejże ziemi

Pamiętajmy także o nich.”

Publiczność prelegentów i Henrykę Lembas narodziła brawami. Od członkini KGW Kokotów każdy otrzymał kolorową różyczkę z bibuły oraz ciasteczka. Jadwiga Duda wręczyła prelegentom upominki książkowe od Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka, zaprosiła zebranych na 41 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis!, a drugie z serii: „Młodzi wieliczanie z Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce i ich talenty”,  które odbędzie się 26.07. (środa) b.r. o godz.16.00 w sali „Magistrat” oraz w ramach Dni Św. Kingi w Wieliczce na III Turniej Szachowy o puchar przejściowy „Pierścień św. Kingi” w dniu  22.07. (sobota) b.r. w sali „Magistrat” o godz.10.00-tej. Halina Dylag z KPW przyjmowała zapisy na wycieczki organizowane przez KPW do Krakowa: 20.07. (czwartek) b.r. na Wolę Justowską i szlakiem do Panieńskich Skał oraz 29.07.(sobota) b.r. do magazynu zbiorów i pracowni konserwacji Thesaurus Cracoviensis przy ul. Księcia Józefa 337.

Spotkaniu w sali „Magistrat” towarzyszyła wystawa prac plastycznych dzieci z przedszkola w Kokotowie i Szkoły Podstawowej w Śledziejowicach zgłoszonych na konkurs pt. „Moja wieś Kokotów”. Po spotkaniu prace zostały przewiezione do świetlicy w Kokotowie, gdzie Jadwiga Duda ogłosiła wyniki i wręczyła nagrody. Chetni mogli wziąć udział w wycieczce do Kokotowa, której przewodniczył sołtys tej wioski, Paweł Gajos. Przy świetlicy środowiskowej miejscowi gospodarze ugościli członków PKW domowymi ciastami. Nie zabrakło też kiełbaski z rożna i herbaty, które już zjedzono pod dachem, bo zaczęło padać. O godz.20.00 wieliczanie żegnani w Kokotowie przez sołtysa Pawła Gajosa udali się do autobusu i w drogę powrotną do Wieliczki.