Kraków jest miastem, w którym miłośnicy architektury sakralnej odnajdą wiele interesujących miejsc. Kościołów, bardziej lub mniej znanych, stolica Małopolski posiada sporo.
Czy wiecie jednak, że nie wszystkie kościoły, które powstały na terenie miasta, dotrwały do dziś? Trawiły je liczne pożary, niszczały, wiele z nich zostało wyburzonych. Poniżej przedstawiamy pięć z nich.
Kościół Ducha Świętego
Kościół, który powstał w średniowieczu, został wyburzony w 1892 r. Znajdował się na terenie dzisiejszego placu św. Ducha. Wchodził w skład kompleksu klasztorno-szpitalnego należącego do „duchaków”, z którego do dziś przetrwały jedynie budynki kościoła św. Krzyża oraz Domu pod Krzyżem. Kościół, podobnie jak szpital i klasztor, został wyburzony po przejęciu budynków przez władze miasta, ze względu na plany budowy Teatru im. Juliusza Słowackiego. Wyburzeniu kościoła sprzeciwiał się m.in. Jan Matejko, który nie tylko zrezygnował z tego powodu z honorowego obywatelstwa miasta Krakowa, ale również groził, że nigdy więcej nie odda miastu swoich prac na wystawę.
Kościół Wszystkich Świętych
Kościół znajdował się na dzisiejszym Placu Wszystkich Świętych, a więc w samym sercu Krakowa. Powstał w średniowieczu. Pod koniec XVI w. do parafii przynależał pobliski Zwierzyniec, a także Stradom. Ze względu na powolne niszczenie, czego skutkiem było przenoszenie mszy do innych kościołów (św. Franciszka, św. Piotra i Pawła) w dbałości o bezpieczeństwo zebranych, kościół rozebrano w latach 1835–1838, a w 1842 r. usunięto pozostałą po budowli wieżę. Materiały pozyskane w wyniku rozbiórki kościoła znalazły nowe zastosowanie – użyto ich do budowy muru otaczającego nową część Cmentarza Rakowickiego.
Kościół św. Szczepana
Budowla wyburzonego średniowiecznego kościoła św. Szczepana znajdowała się na terenie dzisiejszego placu Szczepańskiego. Co ciekawe, to nie jedyny kościół, który zniknął z tego miejsca. Tuż obok znajdował się kościół św. Macieja i Mateusza, powstały w XV w., a wyburzony rok przed rozbiórką kościoła św. Szczepana, w 1801 r. Ten ostatni, rozebrany w 1802 r., został podarowany jezuitom w 1579 r. Z kolei w 1732 r. został im odebrany, po czym oddano go pod patronat Akademii Krakowskiej. Decyzją władz austriackich, parafię św. Szczepana przeniesiono do Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie. Kościół coraz bardziej niszczał, dlatego postanowiono przenieść wyposażenie świątyni do innych kościołów, a ją samą zburzyć.
Kościół św. Walentego
Na powyższym obrazie krakowskiego malarza Teodora Baltazara Stachowicza widoczne są dwa kościoły: po lewej kościół św. Krzyża z XIV w. (inny niż ten, który znajduje się przy pl. św. Ducha), oraz po prawej – kościół św. Walentego z XV w. Żaden z nich się nie zachował do dziś. Znajdowały się na terenie Kleparza, który został włączony administracyjnie do Krakowa w 1792 r. Kościół św. Krzyża przestał istnieć w 1818 r., podobnie jak kościół św. Walentego, obok którego znajdował się szpital dla trędowatych. Szpital również wyburzono i to w tym samym czasie, co budynek kościoła. Podobnie jak inne świątynie, których nie ma już na mapie Krakowa, ten pod wezwaniem św. Walentego niszczał, a wcześniej uległ pożarom i przebudowom.
Kościół św. Filipa i św. Jakuba
Tam, gdzie obecnie znajduje się kościół św. Wincentego – przy Kleparzu, na ul. św. Filipa – do 1801 r. stała inna świątynia, pod wezwaniem św. Filipa i św. Jakuba. Była jednym z dwóch kleparskich domów modlitwy, tuż obok kościoła św. Floriana, który powstał w XIV w. Niewielkich rozmiarów budynek płonął w pożarach, był odbudowywany w stylu barokowym, restaurowany. Finalnie został zburzony, lecz jeszcze przez trzy kolejne lata po jego likwidacji istniał przykościelny cmentarz.
