Pamiętają o Powstaniu Krakowskim w 1846 r.

24 i 26  lutego w Krakowie-Podgórzu i Gdowie odbyły się obchody 174 rocznicy Powstania Krakowskiego.

Powstanie Krakowskie wybuchło z 20 na 21 lutego 1846 r. w Rzeczypospolitej Krakowskiej. Z 22 na 23 lutego w Krakowie ujawnił się Rząd Narodowy, który ogłosił  „Manifest do Narodu Polskiego”,  wzywający cały naród do powstania w celu wywalczenia niepodległej Polski.

Austriacy, nie chcąc dopuścić do wybuchu powstania narodowego w Galicji, wezwali chłopów do stawiania oporu powstańcom. W następstwie tego chłopi przystąpili do rozbrajania powstańców i ataku na dwory (rabacja).

Na wieść o wybuchu powstania załoga austriacka wycofała się z Wieliczki. Na czele górników i mieszczan stanął Dyzma Chromy. Przybyły do Wieliczki Edward Dembowski, 24 lutego odczytał zebranym „Manifest...”, zachęcając mieszkańców do powstania. Wydarzenie to upamiętnia w Wieliczce tablica na frontonie Pałacu Przychockich – siedzibie Starostwa oraz ulica Edwarda Dembowskiego.

Miasto znalazło się w rękach powstańców, którzy 26 lutego starli się z wojskiem austriackim pod Gdowem, ponosząc klęskę. W tej walce zginęło 154 ochotników, a wśród nich wieliczanie. Wszyscy spoczywają w zbiorowej mogile na cmentarzu w Gdowie. Powstanie po 9 dniach zakończyło się klęską, a jego konsekwencją była likwidacja autonomii Wolnego Miasta Krakowa i wcielenie go do Austrii.

24 lutego b.r.  w Krakowie na Starym Cmentarzu Podgórskim przy grobie Edwarda Dembowskiego  (1822-1846) i 28 powstańców zastrzelonych 27 lutego przez wojsko austriackie spotkali się przedstawiciele władz Krakowa i Wieliczki, środowisk kombatanckich, Muzeum AK, delegacje szkół z Gdowa, Krakowa i Wieliczki noszących imię Edwarda Dembowskiego ze sztandarami.

Przy grobie wartę pełniło dwóch żołnierzy. Uroczystość rozpoczął Marcin Tatara, pełnomocnik Wojewody Małopolskiego do Spraw Kombatanckich i Osób Represjonowanych, przedstawiając historię Powstania Krakowskiego. Kapelan środowisk kombatanckich ojciec kapucyn Jerzy Pająk odmówił modlitwę za Edwarda Dembowskiego i powstańców, spoczywających na cmentarzu. Następnie delegacje złożyły kwiaty, zapaliły znicze. Wspólnie zaśpiewano hymn narodowy.

W uroczystościach wzięła udział również delegacja Wieliczki: Henryk Gawor, wicestarosta Powiatu Wielickiego, Agnieszka Szczepaniak, zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka do spaw społecznych, delegacja ze sztandarem Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z przewodniczącym Stanisławem Dziedzicem i asystą: Marią Nawrot i Marianem Sipiórą, delegacje:  Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, którą tworzyły: Jadwiga Duda, Grażyna Kowal i Anna Kisiel, delegacja Zarządu i Rady Osiedla H. Sienkiewicza-A. Asnyka-W. Pola z przewodniczącym Piotrem Marcem, Dorotą Stec-Fus, Józefem Wróblem, przedstawiciele Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce im. Edwarda Dembowskiego ze sztandarem.

26 lutego okolicznościowa akademia dla uczczenia 174 rocznicy jedynej bitwy Powstania Krakowskiego, bitwy pod Gdowem 26.02. 1846 r.  odbyła się w Gdowie, w Gminnym Centrum Kultury, którą przygotowali uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Zręczycach pod dyrekcją Grzegorza Piętaka. Zaprezentowali program artystyczny ze slajdami obrazującymi historię powstania i jego liderów, z  wierszami i śpiewem „Chorału” K. Ujejskiego i J. Nikorowicza. Program przypomniał wydarzenia sprzed ponad 174 lat, które miały miejsce podczas powstania krakowskiego.

Do zebranych ze słowem wystąpili: Henryk Gawor, Bożenia Malarczyk, sekretarz Gminy Gdów oraz Jadwiga Duda.

W akademii uczestniczyli: Wioletta Chmiela, dyrektor GCK w Gdowie, członkowie Koła Gminnego Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP w Gdowie, słuchacze Gdowskiego Uniwersytetu III Wieku, członkowie Stowarzyszenia Historia i Tradycja z prezes Teresą Kaczmarczyk, Franciszek Daniel, młodzież szkolna z nauczycielami i zainteresowani mieszkańcy.

Po akademii udano się na miejscowy cmentarzu parafialnym, na którym znajduje się kopiec -  zbiorowa mogiła 154 powstańców, poległych w bitwie pod Gdowem 26.02.1846 r, przy którym delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze.

Uroczystość prowadziła Edyta Trojańska-Urbaniak, kierownik Referatu Współpracy, Komunikacji społecznej i Promocji Gminy Gdów. Na zaproszenie Zbigniewa Wojasa, Wójta Gminy Gdów, uczestniczyła w niej delegacja z Wieliczki ze sztandarem Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i jego przewodniczącym Stanisławem Dziedzicem, Jadwiga Duda, Grażyna Kowal z mężem Jackiem, Janina Tańcula, Marian Sipióra, Antonim Obrzutem  ze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”.

Opracowała Jadwiga Duda