W Staniątkach pamiętają o żołnierzach AK aresztowanych przez Niemców w maju i listopadzie 1943 r. i 50 Polakach zastrzelonych w Podłężu 2.02.1944 r.
2 lutego w Domu Pełnym Kultury w Staniątkach (znajdującym się w centrum wsi − naprzeciwko Szkoły Podstawowej, kapliczki i obok remizy OSP) Stowarzyszenie Pomoc Bliźniemu zorganizowało II Spotkanie z Historią. Okazją do Spotkania z Historią była 76. rocznica rozstrzelania przez Niemców 2 lutego 1944 r. w Staniątkach 50. Polaków za nieudany zamach na Hansa Franka, gubernatora Generalnej Guberni. Egzekucja była odwetem hitlerowców na zamach dokonany przez partyzantów Armii Krajowej w nocy z 29/30 stycznia 1944 r. na pociąg jadący m.in. z H. Frankiem z Krakowa do Lwowa. Akowcy podłożyli ładunki wybuchowe pod tory kolejowe na odcinku Grodkowice − Podłęże.
Na II Spotkanie z Historią licznie mieszkańcy Staniątek i zaproszeni goście zgromadzili się w sali widowiskowej. Urządzono w niej wystawę fotografii po Stanisławie Wasiu (1919-1943) i pamiątek z okresu II wojny światowej. Spotkanie prowadziła Agnieszka Waś-Turecka. Na wstępie wiersz: „Testament” Juliusza Słowackiego i hymn Narodowej Organizacji Wojskowej recytował uczeń Jakub Gaczoł. Tematem spotkania były wydarzenia z okresu od 3 września 1939 r. do 2 lutego 1944 r. Na estradzie zasiedli prelegenci: Maria Kleszcz, emerytowana nauczycielka historii w Szkole Podstawowej w Staniątkach i Wojciech Wójcik, emerytowany policjant, pasjonat historii lokalnej, którzy przedstawili historię wydarzeń na terenie gminy Targowisko w powiecie bocheńskim: niemiecki nalot bombowy 3 września 1939 r. i jego ofiary wśród mieszkańców, prowokację Gestapo i aresztowania w maju 1943 r. w Szarowie. W listopadzie 1943 r. w Podłężu aresztowano z AK: Józefa Bednarczyka, Józefa Ciastonia, Karola Łapaja, Antoniego Pilcha, Antoniego Rokitę, Józefa Rożkiewicza, Władysława Rożkiewicza, Stanisława Rysa, Wojciecha Smolarczyka, Józefa Szeląga, Stanisława Szeląga, Franciszka Wołowicza; zamach na pociąg wiozący Generalnego Gubernatora Hansa Franka 29 stycznia 1944 r. pomiędzy Staniątkami i Grodkowicami oraz egzekucję 50 zakładników 2 lutego 1944 r. przy wiadukcie kolejowym w Staniątkach. Prelekcje ubogacone fotografiami ofiar aresztowań z 1943 r. uzupełnili wspomnieniami świadkowie wydarzeń: Melania Latawiec, Zbigniew Szybiński i Józef Śledziowski. Wspominano aresztowanych i pomordowanych 23 listopada 1943 r przez Gestapo mieszkańców Staniątek z Narodowej Organizacji Wojskowej (Placówki „20”) Armii Krajowej „Węgorz”: Józefa Adamskiego, lat 21, Czesława Cebulę lat 39, Bolesława Chytrosia lat 19, Antoniego Ciastonia lat 23, Józefa Fiołka lat 29, Stanisława Kapałę lat 33, Tadeusza Kawalerskiego lat 23, Jerzego Kozanckiego lat 23, Władysława Łapaja lat 23, Władysława Rożkiewicza lat 20, Stanisława Wasia lat 24. Zamordowanych uczczono minutą ciszy. Magdalena Porąbka, kierownik Domu Pełnego Kultury w Staniątkach z prowadzącą spotkanie podziękowały prelegentom i świadkom za referaty i wypowiedzi wręczając im róże. Pracownicy tej instytucji zatroszczyli się o gorący i słodki poczęstunek dla gości.
Po spotkaniu udano się pod Pomnik w Staniątkach, gdzie znajduje się figura Matki Bożej pod krzyżem, na cokole której widnieje napis: „W TYM MIEJSCU 2 LUTEGO 1944 HTLEROWSCY OPRAWCY ZAMORDOWALI 50-CIU POLAKÓW Z TYCH STRON”, poniżej symbol Polski Walczącej i napis: „AK SPOŁECZEŃSTWO MIASTA I GMINY NIEPOŁOMICE, GMINY KŁAJ I GDÓW 2 LUTEGO 1998 R.” oraz symboliczne groby, na których upamiętniono z imiona i nazwiska ofiar II wojny światowej obok wyżej wymienionych: Floriana Daniela, Franciszka Derengowskiego, Michała Duszyńskiego, Juliana Gałata, Franciszka Godynia, Krystiana Jakuba, Juliana Jędrasa, Bronisława Kaczmarczyka, Karola Kaputę, Kazimierza Kępę, Stefana Kołosa, Stanisława Książka, Władysława Kościółka, Wojciecha Kowala, Kazimierza Pieprzyka, Jana Rożkiewicza, Władysława Rybkę, Józefa Samka, Eugeniusza Szostaka, Bolesława Uchacza, Kazimierza Wajdę, Tadeusza Wajdę, Edwarda Węglarza, Mieczysława Włodka, Władysława Wojasa, Jana Wojtasa. Modlono się w ich intencji, zapalono znicze i złożono kwiaty.
W uroczystości uczestniczyli m.in. Stanisław Dziedzic, prezes Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Jadwiga Duda (zabrali głos w dyskusji) Ewa Nowosielska, Tomasz Pieprzyca ze Stowarzyszenia „Klubu Przyjaciół Wieliczki”, Joanna Lebiest, dyrektor Biblioteki Publicznej w Niepołomicach, Mieczysław Janusz Jagła, prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Niepołomickiej. Do udziału w spotkaniu niżej podpisaną zaprosiła Teresa Waś ze Staniątek, krewna Stanisława Wasia, lat 24, który został zastrzelony 4 grudnia 1943 r. w Wieliczce, podczas egzekucji dokonanej przez Niemców na 10. Polakach, więźniach przywiezionych z krakowskiego więzienia przy ul. Montelupich. – Za zaproszenie, Spotkanie z Historią” i gościnność - Dziękujemy.
Opracowała Jadwiga Duda
