„Świat zatrzymany" - niezwykła wystawa w Nowym Sączu

Już 5 sierpnia w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu odbędzie się wernisaż wystawy  „Świat zatrzymany – Martwa natura na przestrzeni wieków”. Na wystawie goście będą mieli okazję zobaczyć aż 54 prace obejmujące ten jeden z piękniejszych w dziejach sztuki gatunków malarskich.

Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą z Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Muzeum Lubelskiego w Lublinie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Muzeum Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie oraz Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

- Martwa natura to jeden z piękniejszych gatunków malarskich w dziejach sztuki. Artyści, od czasów baroku do współczesności, tworząc różnorodne przedstawienia martwej natury,  starali się przedstawić piękno przedmiotów i elementów przyrody, równocześnie dając popis swoich umiejętności warsztatowych. Ten niezwykły gatunek funkcjonuje w malarstwie jako samodzielny temat od  XVII wieku. W sztuce martwa natura obecna była już od czasów starożytnych, początkowo stanowiąc dopełnienie większych kompozycji religijnych, rodzajowych czy historycznych, choć już wtedy nie brakowało samodzielnych kompozycji złożonych z różnych przedmiotów (szczególnie w malarstwie rzymskim, pompejańskim oraz na mozaikach) - mówi kurator wystawy Barbara Szafran, historyk sztuki z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

Podobnie było w średniowieczu i renesansie, gdzie martwa natura towarzyszyła scenom figuralnym i często miała znaczenie symboliczne lub pojawiała się jako element dekoracyjny. Za jeden z pierwszych nowożytnych obrazów w typie martwej natury uważane jest dzieło Caravaggia Kosz z owocami  z około 1596 r. Rozkwit tego gatunku nastąpił w epoce baroku. Największymi osiągnięciami - obok mistrzów włoskich - wykazali się w tej dziedzinie malarze holenderscy i flamandzcy, którzy spopularyzowali tę atrakcyjną i efektowną tematykę w całej Europie Zachodniej. Kompozycje tych mistrzów odznaczają się bogactwem inwencji i różnorodnością. Znajdujemy na nich naczynia, bukiety kwiatów, warzywa, owoce, zwierzęta, owady i instrumenty muzyczne. Pojawiają się również motywy morskie oraz wanitatywne związane z marnością świata oraz przemijaniem życia. Artyści w sposób wnikliwy analizowali malowane przedmioty, ukazując ich materialność poprzez oddanie różnych faktur obiektów. Mistrzowsko operowali kolorem i światłem stwarzając iluzję rzeczywistości.

- Wystawa Świat zatrzymany - Martwa natura na przestrzeni wieków w zamyśle organizatorów ma ukazać ten niezwykle ważny w dziejach sztuki temat malarski w przekrojowym ujęciu. Widz, oglądając zgromadzone na ekspozycji wspaniałe dzieła, może prześledzić, jak zmieniały się koncepcje artystyczne w podejściu do tego gatunku pod względem treści, formy oraz zagadnień formalnych. Wybór różnorodnych prac daje możliwość obcowania z artystami należącymi do uznanych twórców sztuki polskiej i europejskiej – mówi Barbara Szafran.

foto główne: Bogdan Teodor Lubieniecki, Martwa natura ze świnkami morskimi, Holandia, 2 poł. XVII w - Muzeum Narodowe w Krakowie