175. rocznica rzezi galicyjskiej. Dziś symboliczne obchody

Dziś przypada 175. rocznica krwawego stłumienia próby wzniecenia powstania narodowego, co wydarzyło się w ramach równolegle zaplanowanej i zbrodniczo przeprowadzonej tzw. rzezi galicyjskiej. To jedna z najtragiczniejszych kart nie tylko w dziejach regionu tarnowskiego, ale także w historii Polski. Fundacja Pro Patria Semper, jak co roku, zaprasza na spotkanie i modlitwę przy Mogile Rabacyjnej na Cmentarzu Starym w Tarnowie.

Od wielu lat środowiska skupione wokół Festiwalu Niepodległości, a teraz także instytucjonalnie wokół Fundacji Promocji Dziedzictwa Lokalnego PRO PATRIA SEMPER, starają się kultywować pamięć o tych dramatycznych, bratobójczych aktach i ich ofiarach. Do udziału w obchodach zaproszono przedstawicieli samorządów Tarnowa, a także powiatów tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, dębickiego i mieleckiego. Z tych miejsc bowiem pochodziły ofiary rabacji, które pochowane zostały we wspólnej Mogile na Cmentarzu Starym w Tarnowie.

- W tej najsmutniejszej z mogił najstarszej tarnowskiej nekropolii, jak nazywał ją nieodżałowany Ś.P. Antoni Sypek, spoczywają szczątki co najmniej 207 osób – informuje Piotr Dziża z Fundacji Pro Patria Semper.

W tym roku, z powodu panującej wciąż pandemii, obchody rocznicowe będą mieć charakter jedynie symboliczny i co najwyżej kameralny. Uroczystość ku czci ofiar rabacji będzie miała miejsce dzisiaj, 19 lutego, o godzinie 18 przy Mogile Ofiar Rabacji na Cmentarzu Starym w Tarnowie.

- Jesteśmy bowiem przekonani, że zgodzicie się z nami: stale i konsekwentnie musimy Polsce i światu przypominać nie tylko o bolesnej martyrologii, bohaterach i ofiarach dramatycznych doświadczeń historycznych oraz ich krwawym przebiegu, ale także chlubną prawdę o tym, jak z traumą wywołaną tymi tragicznymi doświadczeniami poradziła sobie nasza lokalna wspólnota - mówi Piotr Dziża. - W tym przypadku, prawdę o tym, jak proces zrozumienia przyczyn, ekspiacji oraz zadośćuczynienia za poczynione zło przyczynił się do uzyskania narodowej świadomości przez potomków uczestników rabacji, a następnie przysłużył świętej sprawie niezależnego bytu wolnej Ojczyzny. Owa roztropna reakcja na narodową tragedię, przyczyniła się bowiem także do tego, że to właśnie tutaj, a nie gdzie indziej, realnie zaczęła się w r. 1918 odradzać wolna Polska. Wspólnie dajmy świadectwo pamięci o zbrodni, ale i promujmy przykład do naśladowania, jaki - w reakcji na zbrodnię – dała nasza lokalna wspólnota

Rzeź galicyjska rozpoczęła się 19 lutego, choć do pierwszych napadów na dwory doszło już 18 lutego. Zbrojne gromady chłopów zrabowały i zniszczyły w ciągu kilku dni w drugiej połowie lutego 1846 roku ponad 500 dworów w cyrkułach: tarnowskim (tu zagładzie uległo ponad 90% dworów), bocheńskim, sądeckim, wielickim, jasielskim. Chłopi oblegali również miasta, np. Limanową i Grybów. Zamordowano, często w bardzo okrutny sposób (stąd określanie tych wydarzeń terminem rzeź) od ponad 1200 do 3000 osób, niemal wyłącznie ziemian, urzędników dworskich i rządowych oraz kilkudziesięciu księży.

Ofiary powstania chłopskiego spoczywają głównie na cmentarzu komunalnym przy ul. Orackiej w Bochni, w Rozdziele i na Starym Cmentarzu w Tarnowie. Część ofiar z okolic Tarnowa została pochowana w masowych grobach poza miastem, w miejscu, gdzie później powstał Stary Cmentarz w Tarnowie.

fot. Wikipedia/Jan Lewicki - Praca własna User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk