Uczczono ofiary niemieckiej egzekucji

W Wieliczce pamiętano o  81. rocznicy zamordowania 4 grudnia 1943 r. przez Niemców 10 Polaków z więzienia w Krakowie przy ul. Montelupich.

2 grudnia w Wieliczce w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Matejki i przy symbolicznym grobie - pomniku przy E. Dembowskiego oddano hołd 10 Polakom, ofiarom publicznej egzekucji dokonanej tu przez Niemców 4 grudnia 1943 r.

W 1943 roku partyzanci z Armii Krajowej dokonali w Wieliczce zamachu  na Emanuela Kesslera, komendanta straży kopalnianej, zwanego „Bubką”. W wyniku zamachu Kessler zmarł. W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej ziem polskich obowiązywała zasada niemiecka, że  za jednego zamordowanego Niemca ma zginąć 10 Polaków. Dlatego z więzienia w Krakowie przy ul. Montelupich Niemcy przywieźli do Wieliczki 10 mężczyzn, których zastrzelono przed nasypem kolejowym (obecnie nieistniejącym) naprzeciw warzelni. Świadkami egzekucji byli pracownicy zatrudnieni na warzelni kopalnianej. Po egzekucji Niemcy zabrali ciała zamordowanych na samochód i wywieźli w niewiadomym kierunku.

Obchody upamiętniające ofiary niemieckiej zbrodni z inicjatywy prezes KPW Jadwigi Dudy odbyły się 2 grudnia w auli Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Matejki LO w Wieliczce. Podczas okolicznościowej akademii z programem artystycznym wystąpili z uczniowie przygotowani przez nauczycielkę historii Bożenę Petryszak.

W uroczystości uczestniczyli: Ewa Ptasznik, wicestarosta Powiatu Wielickiego, Rafał Ślęczka, burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka, delegacja Kopalni Soli „Wieliczka” na czele z Adamem Gawlikiem, przewodniczącym, NSZZ „Solidarność”,  Agnieszka Perdyk i Jakub Strynowicz z Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, Stanisław Dziedzic, prezes Koła Wieliczka ŚZŻAK,  Dorota Stec-Fus, Maria Nawrot z Rady Osiedla H. Sienkiewicza - W. Pola - A. Asnyka, członkowie KPW:  Jadwiga Duda, prezes Zarządu, Małgorzata Adaszyńska, Anna Kisiel, skarbnik, Elżbieta Kawecka-Cebula, członek Zarządu, Ewa Lelek, Jan Matzke, Zofia Prochwicz, Marian Sipióra oraz Hubert Cora - starszy chorąży Jednostki 2077 Związku Strzeleckiego w Krakowie, także członek KPW.

Jadwiga Duda przypomniała, że w książce Stanisława Dąbrowy-Kostki pt. „Hitlerowskie afisze  śmierci”(KAW w Krakowie, 1983 r.) został opublikowany Afisz Śmierci z 30 imionami i nazwiskami ofiar zamordowanych w Wieliczce, oraz powodem ich skazania na śmierć. W sumie wymieniono 73 osoby zamieszkałe na terenie dzisiejszego powiatu wielickiego. Autor publikacji, poszukując danych o osobach z afiszu, odnalazł kontakt z siedmioma rodzinami z listy rozstrzelanych. To numer 2. Waś Stanisław, 4. Serkowski Tadeusz, 5. Rozpądek Józef, 8. Plata Adam, 12.Wojtyga Bolesław, 19. Szeląg Józef, 22. Jędras Julian. Od ich rodzin otrzymał ich fotografie i opublikował w albumie. O egzekucji napisali: Stanisław Gawęda w monografii „Wieliczka Dzieje Miasta do roku 1980” (1990 r.), Władysław Dudek ps. „Lenard” we „Wspomnieniach okupacyjnych” (1992 r.), Kazimierz Guzikowski w książce „Armia Krajowa na terenie powiatu wielickiego” (2000 r.).

W poprzednich latach w akademiach w LO w Wieliczce obecne były rodziny zamordowanych: Floriana Daniela, Józefa Rozpądka i Stanisława Wasia.

Po akademii hołd ofiarom egzekucji oddano przy pomniku - symbolicznym grobie zamordowanych, przy ul. E. Dembowskiego, który postawiła Kopalnia Soli „Wieliczka”.

fot. KPW