Zatrucie tlenkiem węgla częstą przyczyną zgonów nie tylko zimą

Zatrucie tlenkiem węgla to poważne zagrożenie o każdej porze roku. Toksyczny gaz może doprowadzić do zgonu, a nawet śmierci całej rodziny.  
Niebezpieczeństwo zatrucia czadem, inaczej zwane jako intoksykacja tlenkiem węgla jest znaczenie nasilone w zimowym okresie grzewczym. Dzieje się tak, ponieważ znaczna część mieszkańców wsi i miasteczek ogrzewa domy, biura i inne pomieszczenia mieszkalne za pomocą przenośnych piecyków gazowych, ale i tych stacjonarnych.

Rzecz jasna samo używanie piecyków zasilanych gazem nie jest równoznaczne z pojawieniem się ryzyka ulotnienia się tlenku węgla - na skutek nieszczelności lub wad instalacji gazowej. Statystyki wyraźni pokazują, że z powodu zatrucia tą czadem co rocznie w Polsce wciąż umiera kilkadziesiąt osób, a wiele z nich odnosi poważne obrażenia na zdrowiu. Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę, iż wbrew powszechnie panującej opinii, do zatrucia czadem, tlenkiem węgla- CO, może również dojść w sezonie letnim. Zatrucia tą śmiertelną substancją zdarzają się nawet pomiędzy czerwcem a wrześniem, czyli w miesiącach, kiedy teoretycznie nie ma okresu grzewczego. Dlaczego tak się dzieje?

Dość częstą przyczyną zatruć w okresie zimy jest niewłaściwe użytkowanie pieców gazowych, brak regularnych przeglądów, nieuwaga i błędy podczas serwisu, oraz wady instalacji grzewczej urządzeń. W sezonie wakacyjnym w ciepłych miesiącach np. lipcu czy sierpniu za tragedię odpowiada duża  temperatura, jaka jest na zewnątrz naszego domu oraz w jego kominach spalinowych. Wsteczny ciąg kominowy to zjawisko, które może pojawić się w najmniej spodziewanym momencie. Śmiertelnie groźny zabójca, który potrafi odebrać niejedno życie w czasie snu. Ciąg wsteczny czasami występuje, gdyż w mieszkaniu nastąpiło zatkanie kratek wentylacyjnych, czego z oczywistych powodów robić nie wolno.  Na szczęście zatruciom czadem dość łatwo zapobiec, o czym przeczytacie w poniższym artykule.

Tlenek węgla – cichy zabójca

Zatrucie tlenkiem węgla potocznie nazywamy zaczadzeniem. Czad to substancja niezwykle toksyczna bardzo niebezpieczna dla zdrowia człowieka, to nieorganiczny związek chemiczny, który wykazuje silne właściwości trujące. Jest to związek chemiczny z grupy tlenków węgla (carbon monoxide), o oznaczony również jako "CO".

Pojawienie się tlenku węgla w naszym środowisku można podzielić wg. następującego schematu.  Po pierwsze, powinniśmy sobie uświadomić, iż  występuje on naturalnie w przyrodzie, ale również pojawia się na skutek działalności człowieka. Zaczadzenia wynikają wyłącznie przez tę drugą przyczynę - funkcjonowanie człowieka i najczęściej dochodzi do nich podczas spalania się różnych paliw. Tlenek węgla powstaje, gdy z powodu braku tlenu nie dochodzi do pełnego spalania, a skutkuje to jego ulotnienie się. Problem pojawia się, gdy w zamkniętym pomieszczeniu, najczęściej o niezbyt dużej kubaturze osiągniemy duże stężenie czadu, które może spowodować śmierć wszystkich istot żywych. Na rynku dostępnych jest wiele różnych modeli czujników czadu np. Orno lub Kidde, a ich cen kształtują się w okolicy 34,99 zł do 75,99 zł.  

Jak wynika z doniesień prasowych, bardzo często słyszy się, że czad jest określany cichym zabójcą. Nazwa ta idealnie oddaje jego naturę. Czad to substancja bardzo trudna do zidentyfikowania, gdyż jest całkowicie bezbarwna, bezwonna, a skutki jej działania są natychmiastowe. Nawet w bardzo wysokich stężeniach tlenek węgla nie daje mieszkańcom żadnych sygnałów ostrzegawczych o zagrożeniu. Podczas uwolnienia dużej ilości czadu w zamkniętej przestrzeni np. łazienka w domu z piecykiem gazowym, utrata całkowitej przytomności może nastąpić w czasie dwóch minut, a zgon w ciągu kolejny 5 minut.  Jeżeli rodzina ma szczęście, może dojść do częściowego zatrucia tlenkiem węgla i wtedy jest szansa na wezwanie pomocy medycznej. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że toksyczny czad może także pojawić się w trakcie pożaru. W takim przypadku mamy do czynienia nie tylko z utratą lub zagrożeniem utraty zdrowia, ale również domu i innego mienia ruchomego. Niezwykle często po opuszczeniu placówki medycznej (szpitala) jesteśmy zmuszeni do przeprowadzenia gruntownego remontu spalonego domu, wykonania czyszczenia po pożarze, w jednej z firm oferujących sprzątanie po pożarze.

Objawy zatrucia czadem – jak udzielać pierwszej pomocy?

Czad atakuje bardzo szybko, najczęściej w porze wieczorowej lub w nocy. Jednak nie jesteśmy wobec niego całkowicie bezbronni. Przy znajomości podstawowych zasad bezpieczeństwa możemy w porę rozpoznać oznaki zatrucia nie tylko u siebie, ale i u osób z najbliższego otoczenia np. u naszych dzieci. Już pierwsze symptomy zaczadzenia to  nic innego jak poczucie nagłego i silnego osłabienia i mocne zaburzenia koncentracji. Przy zatruciu czadem pojawiają się też silne bóle głowy, mdłości, następnie wymioty, drgawki i zaburzenia tętna. Objawy te pojawiają się w jednej chwili i nie ma, na co czekać - należy natychmiast dzwonić na bezpłatny i dostępny w całej Unii Europejskiej  numer alarmowy 112. Gdy tylko zauważymy u siebie lub bliskich tego typu objaw, bezwzględnie należy wezwać pogotowie ratunkowe, a wcześniej opuścić  mieszkanie będące źródłem zagrożenia utraty życia. Czasami, zaleca się też, otwarcie okien w pomieszczeniu i szybki wietrzenie.

Sposoby na uniknięcie zatrucia tlenkiem węgla

Jak mówi stare polskie przysłowie "mądry Polak po szkodzie", oczywiste jest, iż lepiej uniknąć zagrożenia utraty życia, niż leczyć rany i niwelować skutki zatrucia czadem.  Istnieje wiele sposobów, dzięki którym możemy zapewnić sobie i najbliższym ochronę przed zatruciem tlenkiem węgla. Najważniejszym, a przy tym najprostszym krokiem jest dbanie o drożność przewodów wentylacyjnych w naszym mieszkaniu. Nigdy, pod żadnym pozorem, nie wolno zasłaniać kratek wentylacyjnych folią, gazetą ani też innymi  materiałami. Dobrym zwyczajem jest wietrzenie domu nie tylko latem, ale również w okresie zimowym - od grudnia do lutego.  Poza zmniejszeniem ryzyka zaczadzenia odświeżymy także powietrze w naszym mieszkaniu. Co więcej, kanały i kratki wentylacyjne, a także przewody kominowe powinny być regularnie sprawdzane  przez specjalistów tzw. kontrolerów przewodów kominowych. W każdym mieście jest dość spora baza firmy oferująca usługi kominiarskie. I na koniec najważniejszą poradą są regularne przeglądy instalacji gazowej, a także pieca gazowego. Należy o tym pamiętać, szczególnie jeśli mamy piec gazowy starej generacji - to te wyprodukowane przed rokiem 1999. Zmniejszenie potencjalnego zagrożenia zaczadzeniem następuje również, kiedy zainwestujemy w urządzenie takiej jak detektor tlenku węgla - popularny czujnik czadu. Tak jak wspomnieliśmy, już w niniejszym artykule, to urządzenie jest stosunkowo tanie, ale przy tym niezwykle skuteczne. Zazwyczaj posiada głośną sygnalizację alarmową oraz sygnalizuje stopień rozładowania baterii, tak by czujnik nie przestał działać w najmniej odpowiednim momencie. Nawet podstawowe urządzenia, będą alarmować nas o każdym wycieku i emisji  tlenku węgla. Dzięki certyfikowanym detektorom, które spełniają warunki polskiej normy PN EN 50291-1: 2010, możliwa jest błyskawiczna reakcja osób zagrożonych, która znacznie zwiększy szanse na uniknięcie tragedii.