Żywiecczyzna żegna swoją legendę. „Był prawdziwym mistrzem”

Z ogromnym smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci pana Stanisława Piwowarczyka – wybitnego twórcy instrumentów ludowych, pasjonata folkloru beskidzkiego, znakomitego artysty i niezwykle serdecznego człowieka. Odszedł ktoś, kto całym swoim życiem i twórczością pokazywał, jak ważne jest pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego naszej małej ojczyzny.

- Zapamiętamy go jako człowieka życzliwego, uśmiechniętego, pełnego pasji i oddania. Odszedł od nas ktoś, kto nie tylko kochał folklor, ale również całym swoim życiem pokazywał, jak ważne jest pielęgnowanie kulturowych korzeni. Panie Stanisławie, na zawsze ma Pan miejsce w naszych sercach. Niech Pan spoczywa w pokoju - podkreśla OPG Węgierska Górka.

Zainspirowany do działania

Urodzony w 1952 roku w Żabnicy, pan Stanisław od najmłodszych lat związany był z tradycją i kulturą Żywiecczyzny. Swoją artystyczną drogę rozpoczął jako tancerz w zespołach folklorystycznych, m.in. ZPiT „Beskidy”, ZPiT „Jodły”, ZPiT „Pilsko” oraz ZPiT „Ziemia Żywiecka”. To właśnie tam narodziła się jego fascynacja muzyką ludową i potrzeba odtworzenia unikalnych brzmień, które zaczęły znikać z repertuaru scenicznego.

Brak tradycyjnych instrumentów w zespołach, z którymi współpracował, skłonił go do samodzielnych prób ich budowy. Z czasem z pasjonata-amatora stał się mistrzem w dziedzinie wytwarzania trombit, rogów pasterskich i innych instrumentów ludowych. Jego prace powstawały niemal w całości ręcznie, głównie z drewna świerkowego, jaworowego i bukowego. Tworzył z ogromną precyzją, sercem i szacunkiem dla dawnych technik.

Swój warsztat twórcy instrumentów doskonalił metodą prób i błędów, jak również przypatrując się pracy Jana Kawuloka i Józefa Maślanki. Instrumenty pasterskie wykonywał z kilku rodzajów drewna: świerku, jawora, buka i brzozy. W swojej pracy używał narzędzi mechanicznych jedynie do przecięcia gałęzi na pół, a następnie obróbkę i żłobienie wykonywał za pomocą narzędzi ręcznych: dłut o różnym kształcie, ośnika, struga.

Wyjątkowa twórczość

Za swoją działalność artystyczną był wielokrotnie nagradzany, m.in. w Ogólnopolskich Konkursach na Budowę Instrumentów Muzycznych organizowanych przez Muzeum Ludowych Instrumentów w Szydłowcu, a także w konkursach organizowanych przez Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej.

Instrumenty jego autorstwa znajdują się dziś w zbiorach muzealnych, m.in. w Muzeum Miejskim w Żywcu oraz Muzeum Ludowych Instrumentów w Szydłowcu, a także w kolekcjach wielu zespołów folklorystycznych w Polsce i za granicą – w USA, Francji, Belgii i Indonezji. Grali na nich znani muzycy, tacy jak Łukasz i Paweł Golec oraz Krzysztof Trebunia-Tutka.

Folklor wsi żywieckich

Góralszczyzna żywiecka to nie tylko pejzaż gór, drewniane chałupy i charakterystyczne stroje – to przede wszystkim kultura żywa, przekazywana z pokolenia na pokolenie, która skupia się wokół rytmu przyrody, pracy pasterskiej oraz kalendarza liturgicznego. Jej bogactwo przejawia się w zwyczajach, tańcach, muzyce, obrzędach oraz wierzeniach – tych chrześcijańskich, jak i tych sięgających dawnych, przedchrześcijańskich czasów.

Dzięki takim postaciom jak Andrzej Komoniecki, słynny wójt i kronikarz żywiecki, udało się utrwalić wiele tych zwyczajów na piśmie – co dziś stanowi bezcenne źródło wiedzy dla miłośników folkloru, historyków i regionalistów.

Najważniejsze momenty w życiu wspólnoty góralskiej to święta kościelne – szczególnie Boże Narodzenie i Nowy Rok, wokół których skupiają się liczne obrzędy, kolędy i widowiska ludowe. Na Żywiecczyźnie do dziś żywa jest tradycja kolędowania – po wsiach wędrują grupy kolędnicze z postaciami śmierci, diabła, turonia, pastuszków i trzech króli, ale też bardziej współczesnymi, jak bałwan śniegowy. Zwyczaj ten to nie tylko zabawa – to forma opowieści o świecie, który trwa w rytmie wspólnoty i tradycji.

Foto: Powiat Żywiecki