70. lat wielickiego PTTK

27 listopada 58. spotkanie Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” poświęcono wielickiemu oddziałowi PTTK, który w tym roku obchodzi jubileusz 70-lecia.

Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Wieliczce powstał 13 stycznia 1954 r.  uchwałą Zarządu Okręgu PTTK w Krakowie.  Jego  pierwszym przewodniczącym był Ferdynand Pietsch. W 2001 r. Oddziałowi Miejskiemu PTTK w Wieliczce nadano imię Franka Kasprzyckiego. W ciągu 70. lat działalności OM PTTK krzewił turystykę, organizował wycieczki, zloty, rajdy, uroczystości okolicznościowe dla lokalnej społeczności.

Warto przypomnieć, że rok 2014 przebiegał pod hasłem „Turystyka łączy pokolenia”, a z okazji 60-lecia, działalności OM PTTK w Wieliczce  organizował  wycieczki  pod hasłem „Korona Polskich Beskidów”. Ich uczestnicy zdobyli 10  najwyższych szczytów w polskich Beskidach, pozyskując punkty do Górskiej Odznaki Turystycznej. Z kolei w 2024 r. na 70.lecie OM PTTK członkowie zdobywali  Odznakę Małego Szlaku Beskidzkiego.

Na wstępie  58. spotkania „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! Jadwiga Duda, prezes KPW przywitała przybyłych, a szczególnie prelegentów:  Jerzego Kapłona, prezesa Zarządu Głównego PTTK, dyrektora Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK,  Jacka Kasprzyckiego i Bohdana Śmigielskiego,  prezesa i wiceprezesa Oddziału Miejskiego PTTK w Wieliczce,  Tadeusza Sikorę,  członka OM PTTK w Wieliczce.

Wspomniała że w minionym miesiącu zmarli prelegenci spotkań „Wieliczka-Wieliczanie”:  10 listopada br. Piotr Gaweł (lat 96) z Brzegów, ostatni żołnierz Batalionów Chłopskich, który spoczął na cmentarzu w Grabiu, i 17 listopada br.  Tadeusz Jakubowicz (lat 85), przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie spoczął na kirkucie w Krakowie przy ul. Miodowej.

Podczas spotkania Jerzy Kapłon wygłosił prelekcję na temat: „150 lat działalności  Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego”.

Wspomniał w niej, że wiek dziewiętnasty to okres rozwoju różnych form turystyki powstałych na bazie idei romantyzmu i pozytywizmu. Również i społeczeństwo polskie, podzielone zaborami, coraz większe zainteresowanie okazywało przyrodzie ojczystej widząc w tym dużą rolę wychowawczą i patriotyczną. Podatny grunt do działań o charakterze organizacyjnym uzyskano w Galicji (to jest tej części Polski, która po rozbiorach znalazła się pod panowaniem Austrii). W drugiej połowie XIX w. tu właśnie zaistniały warunki umożliwiające rozwój aktywności obywatelskiej. W wyniku starań podjętych przez przedstawicieli arystokracji, ziemiaństwa i inteligencji polskiej 31 grudnia 1873 r. w Nowym Targu podpisano statut, powołując Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie. Zadania stawiane stowarzyszeniu to propagowanie turystyki górskiej i ułatwianie turystycznego i naukowego poznawania gór. W 1874 r., uchwalono nowy statut zmieniający nazwę na Towarzystwo Tatrzańskie, umożliwiający tworzenie oddziałów, a także wzbogacający cele stowarzyszenia o ochronę przyrody i zainteresowanie się folklorem górali. W roku 1920, po uzyskaniu niepodległości  zmieniono nazwę na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. W początkowym okresie funkcjonowania TT rozpoczęto działania mające na celu rozwój jego działalności na całym obszarze Karpat. W tym celu w 1876 r. powołano Oddział TT w Stanisławowie a w 1877 r. w Kołomyi. W 1883 r. powstał Oddział TT we Lwowie, a w 1893 − Pieniński w Szczawnicy. Przed I wojną światową powstały: Oddział Babiogórski (1905), Oddział „Beskid” w Nowym Sączu (jako odrębne stowarzyszenie, które w 1907 r. wstąpiło do TT). Znaczący rozwój działalności oddziałów nastąpił po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W sumie, w okresie od 1876 do 1950 r. funkcjonowały 42 oddziały Towarzystwa, które znakując szlaki oraz budując schroniska, położyły podwaliny pod rozwój polskiej turystyki górskiej.  Tuż po powstaniu TT rozpoczęto budowę schronisk: w 1874 r. wybudowano schronisko nad Morskim Okiem, nazwane imieniem Stanisława Staszica, w 1876 r. w Roztoce schronisko im. Wincentego Pola, a w 1878 r. pierwsze poza Tatrami – na połoninie Gadży na w Czarnohorze. Na koniec okresu międzywojennego PTT posiadało 54 schroniska, 81 stacje turystyczne i 10 schronisk niezagospodarowanych. Utrata Kresów Wschodnich, to także utrata zbudowanych tam schronisk. Po wojnie przejęto pozostałe po organizacjach niemieckich schroniska w Sudetach. W roku 1950 PTT posiadało 48 schronisk i 21 stacji turystycznych.

Warto przypomnieć, że Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wraz z powstałym w 1906 r. w Warszawie Polskim Towarzystwem Krajoznawczym (PTK) dały początek Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu. Już w 1934 r., w Warszawie podczas walnego zjazdu delegatów PTT podjęto uchwałę rozpoczynającą proces łączenia z PTK. W tymże 1934 r. takie działania podjęło PTK, czasowo zmieniając nazwę na: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Po II wojnie światowej rządzący polską komuniści dążyli do całkowitego podporządkowania działalności stowarzyszeń turystycznych i chcieli stworzyć jedno całkowicie od nich uzależnione. Chcąc uniknąć likwidacji, a co za tym idzie utraty spuścizny materialnej i ideowej wielu lat działalności PTT i PTK powróciły do przedwojennej koncepcji połączenia. 16 grudnia 1950 r. w Warszawie odbyły się zjazdy delegatów obu Towarzystw, podczas których rozwiązały się celem stworzenia wspólnej organizacji. 17 grudnia 1950 r. powstało Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.”

Jako przerwa w wykładach członkowie dwóch wielickich chórów przypomnieli popularne piosenki o tematyce turystycznej: „Mój świat” czyli „Kiedy w piątek słońce świeci” - hymn młodego turysty; „Chodzą ulicami ludzie”;  „Lato z ptakami odchodzi”; I „Babka w klapkach”.

Historię  Oddziału Miejskiego PTTK w Wieliczce przybliżył prezes stowarzyszenia, Jacek Kasprzycki. Pierwsze lata działalności Oddziału Miejskiego PTTK w Wieliczce to okres od 1953 do 1964 r. Wówczas za zgodą Prezydium Miejskiej Rady Narodowej wyremontowano lokal na siedzibę PTTK w Wieliczce w przy ul. Moniuszki. Mieściła się tam biblioteka turystyczna oraz wypożyczania sprzętu turystycznego. Członkowie Oddziału współpracowali z Kopalnią Soli „Wieliczka”, organizowali kursy dla przewodników po Trasie Turystycznej w kopalni. Na terenie miasta zamontowano trójjęzyczne drogowskazy kierujące turystów do kopalni. Członkowie i Koła OM PTTK w Wieliczce uczestniczyli w  zlotach  i rajdach.

W 1985 roku została ustanowiona dwustopniowa Odznaka  Krajoznawcza „Miłośnik Wieliczki”. Jej pomysłodawcą był Wiesław Srokosz. W 2014 r. oddział otrzymał nagrodę kulturalną Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka za 2013 r.  W 2024 roku OM PTTK w Wieliczce  zorganizował 19 wycieczek, w których udział wzięło 777 osób, głównie ludzie starsi. Aktualnie oddział liczy 149 członków. Na 14 grudnia w sali „Magistrat” UM w Wieliczce zaplanowane jest spotkanie opłatkowe OM PTTK.

Następnie prelekcje wygłosili: Bogdan Śmigielski - „Z biegiem lat, z biegiem dni. Z archiwum Bogdana Śmigielskiego” i Tadeusz Sikora   – „Wspomnienia z pieszych wędrówek do miejsc świętych”. Dla uczestników spotkania przygotowano tort z okazji 70-lecia OM PTTK.  Oprawę plastyczną spotkania tworzyły  wystawy planszowe pt. „Polskie Towarzystwo Tatrzańskie  - Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze”;„70 lat działalności OM PTTK w Wieliczce”, kronik OM PTTK, akwarel Magdaleny Okońskiej-Dudy.W spotkaniu uczestniczyło 108 osób wpisanych do Kroniki spotkań „Wieliczka-Wieliczanie” Bis!, byli to głównie członkowie OM PTTK w tym byli prezesi Małgorzata Bernard,  Wiesław Srokosz, Marta Kasprzycka, która przez wiele lat prowadziła biuro PTTK w Wieliczce oraz 33 członków KPW i czterech uczniów Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce. Przebieg spotkania fotografowała m.in. Justyna Twardosz z KPW. Jadwiga Duda podziękowała prelegentom za wygłoszone prelekcje.

Zaprosiła zebranych na kolejne 59 spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis!, a 17-te z serii: „Wielickie rodziny: Krysowie, Piotrowscy,  Sosinowie, Turkowie, We dwoje 50 lat i więcej…Irena i Andrzej Cieślikowie, Maria i Józef Janusowie”, które odbędzie się 18.12. (środa) o godz.16.00-tej - UWAGA! w Wielickim Centrum Kultury przy Rynku Górnym  6. Spotkanie jest otwarte i może w nim uczestniczyć każdy zainteresowany. Zapraszamy…