Już za kilka miesięcy, w listopadzie, ukaże się C po śląsku. Autorem tłumaczenia jest dr Gabriel Tobor, Burmistrz Radzionkowa. Jako Ślązak, od pokoleń związany ze Śląskiem, nie mógł pogodzić się z faktem, że dotychczas, poza niewielkimi fragmentami, nie ukazało się żadne tłumaczenie po śląsku. Przekład, który jesienią pojawi się w sprzedaży, został dokonany w oparciu o Biblię ks. Jakuba Wujka.
Skąd pomysł, by przetłumaczyć Nowy Testament na śląski?
– W mojej kolekcji w ostatnich latach pojawiło się wiele egzemplarzy w dialektach i gwarach, głównie z Europy. Moje zainteresowanie tymi właśnie językami powodowało ogromny niedosyt brakiem tłumaczenia na język śląski. Początkowo miało to być tylko uzupełnienie mojej kolekcji, ale za namową rodziny i przyjaciół zdecydowałem się na wydanie.
Przekładu na śląski dokonał pan w oparciu o Biblię ks. Jakuba Wujka. Dlaczego wybrał pan akurat to tłumaczenie, a nie np. Biblię Tysiąclecia?
– Biblia ks. Jakuba Wujka w kontekście języka śląskiego, w porównaniu z Biblią Tysiąclecia, jest o wiele lepszym tekstem, bliższym językowi śląskiemu. Jest to język staropolski, który w wielu aspektach jest zbliżony do współczesnego śląskiego. Dla mnie osobiście Biblia Tysiąclecia razi sztucznością, w wielu miejscach i jej język nie jest tak dostojny jak w starszych przekładach. Ale to tylko moje osobiste odczucia.
Od ponad 35 lat kolekcjonuje pan biblie w obcych językach. Jak rozpoczęła się pana pasja kolekcjonerska? Jaki egzemplarz zapoczątkował kolekcję?
– Kolekcja w zasadzie rozpoczęła się w czasie, gdy działałem w Oazie, czyli Ruchu Światło- Życie. Pierwsze egzemplarze to rosyjski Nowy Testament, w tamtych czasach szmuglowany do ZSRR oraz kieszonkowe wydane po angielsku, które dostałem od przyjaciół z ruchu Agape. Był to taki „odpowiednik” Oazy w Anglii. Jak miałem już w biblioteczce kilka sztuk, głównie z Europy, wpadła w moje ręce książeczka, w której wydrukowano fragment ewangelii Św. Jana w 875 językach. Od tego czasu zaczęło się kolekcjonowanie. Dzisiaj kolekcja liczy 93 języki ze wszystkich kontynentów.
Przedsprzedaż śląskiego tłumaczenia Nowego Testamentu ma rozpocząć się we wrześniu. Gdzie będzie można je kupić?
– Wydanie realizowane jest w systemie self publishing. Przedsprzedaż umożliwi dostosowanie nakładu do zapotrzebowania. Sklep zostanie uruchomiony od początku września na stronie www.bibliaposlasku.pl.
2% ze sprzedaży zostanie przeznaczone na dom księży emerytów w Katowicach. Dom spełnia standardy domu całodobowej opieki dla osób starszych. Wspiera pomocą księży emerytów z terenu archidiecezji katowickiej organizując spotkania okolicznościowe, dni skupienia i turnusy rehabilitacyjne.
A planuje pan przetłumaczyć również Stary Testament?
– W najbliższych dziesięcioleciu na pewno nie ;-)
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała
Anna Piątkowska-Borek
Fot. Gabriel Tobor – archiwum prywatne
***
Czy wiesz, że...
Biblia, w całości lub niektóre z jej ksiąg, została już przetłumaczona na ponad 2500 języków. W Afryce, Azji, Indonezji wydawane są tłumaczenia na języki, którymi posługuje się zaledwie kilka tysięcy osób. W Europie również wydano wiele tłumaczeń fragmentów Pisma Świętego na gwary i lokalne dialekty. W Polsce wydano Nowy Testament m.in. po kaszubsku i góralsku. Patrząc na śląską tradycję, wielopokoleniowy dorobek kulturowy i przonie do naszy - Ślonzakow - godki, należało wypełnić obecną lukę, tak, aby ta najważniejsza Księga Świata zabrzmiała również po śląsku.
Tłumaczenie zostało dokonane, zachowując ugruntowaną strukturę rozdziałów i wersów. Zastosowano styl tradycyjny, określany, jako „styl religijny” (nieco podniosły). Najważniejszym założeniem jest zachowanie wierności przekładu z utrwalonego wielowiekową tradycją polskiego tłumaczenia. W pisowni nie zastosowano kodyfikacji, opierając się na pisowni fonetycznej, co często jest stosowane w realizacji tłumaczeń na gwary i dialekty mówione. Tłumaczenie oparte jest o podejście komunikacyjne, w którym dosłowność tłumaczenia nie jest bezwzględnie konieczna, ważniejsze jest przekazanie zrozumiałego i wiernego znaczeniowo komunikatu.
Ze względu na zróżnicowanie języka śląskiego, tekst jest napisany w jednej z jego odmian występującej m.in. w północnych dzielnicach Bytomia, w Radzionkowie, w Piekarach Śląskich. Jest to specyficzna odmiana, charakteryzująca się „mazurzeniem”, jednak bardzo zbieżna z innymi odmianami śląskiego języka.
