Dziś Kraków będzie biało-niebieski. To ze względu na to święto

19 marca, Kraków obchodzi święto swojego patrona – świętego Józefa. Z tej okazji w mieście odbywają się uroczystości upamiętniające tę ważną dla stolicy Małopolski postać.

Zgodnie z tradycją, krakowskie tramwaje i autobusy ozdobiono biało-niebieskimi chorągiewkami. Po zmroku w tych samych barwach rozbłysną Kładka o. Bernatka, TAURON Arena Kraków oraz wieża telewizyjna na Krzemionkach. Biało-niebieskie flagi pojawiły się także na budynkach urzędu miasta i miejskich jednostek organizacyjnych.

Oficjalne uroczystości

W południe przed magistratem, pod pomnikiem [Józefa Dietla](w), prezydent Krakowa Aleksander Miszalski, przewodniczący Rady Miasta Jakub Kosek oraz uczniowie Szkoły Podstawowej nr 11 złożą kwiaty.

Następnie, o 12:30 w siedzibie Małopolskiego Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców Budowlanych na placu Wolnica 7 wręczone zostaną Medale Św. Józefa. Od 2000 roku nagroda ta honoruje osoby i instytucje zasłużone dla Małopolski.

Święty Józef – patron Krakowa

W 1715 roku krakowscy radni obrali świętego Józefa za głównego patrona miasta, wierząc, że pomoże w odbudowie po wojnach i epidemiach. Rok później decyzję zatwierdził papież Klemens XI. Obraz świętego, niegdyś znajdujący się w kościele Karmelitów Bosych przy ul. Poselskiej, obecnie można zobaczyć w świątyni tego zgromadzenia przy ul. Rakowickiej.

Od połowy XVII wieku w Krakowie funkcjonowały dwa główne ośrodki kultu św. Józefa: Kościół św. Michała Archanioła i św. Józefa – należący do karmelitów bosych, znajdował się przy dzisiejszej ulicy Poselskiej i Kościół św. Józefa sióstr bernardynek – również położony przy tej samej ulicy (nazywanej wówczas „ulicą św. Józefa”).

Po kasacie klasztoru karmelitów bosych w 1798 roku, centrum kultu świętego Józefa skupiło się wokół kościoła bernardynek, gdzie trwa do dziś. Obecnie w mieście znajdują się trzy sanktuaria poświęcone św. Józefowi.

Opiekun Krakowa i jego mieszkańców

Kult świętego Józefa w Krakowie ma wielowiekową tradycję. Mieszkańcy miasta wielokrotnie zwracali się do niego o pomoc, szczególnie w trudnych chwilach. Jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z jego opieką była zaraza w 1678 roku, gdy krakowianie powierzyli się jego wstawiennictwu, składając srebrne wota w podzięce za ocalenie.

W 1715 roku, podczas tajnego głosowania, radni jednogłośnie wybrali św. Józefa na patrona Krakowa, a rok później decyzję zatwierdził papież Klemens XI. Uroczyste ogłoszenie patronatu odbyło się 11 maja 1715 roku i było wielkim świętem – przez Rynek Główny przeszła procesja z obrazem świętego, przy akompaniamencie wystrzałów armatnich i dźwięku dzwonów. Tego samego dnia odnotowano cudowne uzdrowienie radnego Jana Antoniego Słowakiewicza.

Słynny obraz św. Józefa, który obecnie znajduje się w kościele karmelitów bosych przy ul. Rakowickiej, powstał ok. 1668 roku w rzymskim klasztorze Santa Maria Della Scala. Dzieło flamandzkiego artysty, brata Łukasza Charlesa Sibrecque, pierwotnie znajdowało się w nieistniejącym już kościele pw. św. Michała i św. Józefa. Gdy został on zlikwidowany w latach 1835–1872 na polecenie władz austriackich, obraz przeniesiono do klasztoru karmelitanek bosych przy ul. Kopernika.

W lewej nawie bocznej znajduje się barokowy obraz św. Józefa, który namalowano w Rzymie w 2 poł. XVII wieku. Pierwotnie znajdował się w kościele św. Michała przy ulicy Poselskiej 3. Gdy w 1797 roku, kiedy władze austriackie przekształciły klasztor karmelitów w więzienie, a w XIX wieku ich kościół został przebudowany na gmach sądu, cudowny obraz św. Józefa został przeniesiony do klasztoru karmelitanek bosych przy ulicy Kopernika. Był tam przechowywany przez 135 lat. Dopiero w 1932 roku powrócił do karmelitów, a jego kult odżył na nowo po uroczystej intronizacji w 1980 roku, której przewodniczył kardynał Franciszek Macharski. Dziś obraz św. Józefa wciąż przyciąga wiernych, którzy powierzają mu swoje modlitwy, szukając wsparcia i pocieszenia.

Lewa nawa boczna karmelitów bosych przy ul. Rakowickiej, gdzie znajduje się obraz św. Józefa patrona miasta Krakowa/Fot.: Zygmunt Put, wikipedia

Święty Józef z ul. Poselskiej

Przez wieki św. Józef był w Polsce czczony jako „Żywiciel Pana”. Nawet gdy papież Pius V w 1570 roku wprowadził tytuł „Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny”, krakowianie nie porzucili wcześniejszej formy kultu. Szczególnie w trudnych okresach wojen, zaraz i głodu, patronat św. Józefa był dla mieszkańców Krakowa źródłem nadziei i otuchy.

Pod koniec XVII wieku, w obliczu zniszczeń spowodowanych wojnami szwedzkimi, magistrat Krakowa zwrócił się do papieża Klemensa XI z prośbą o ustanowienie świętego Józefa oficjalnym patronem miasta. Prośba ta została przyjęta, a 23 marca 1715 roku papież nadał Krakowowi szczególną opiekę świętego Patriarchy.

Kult świętego Józefa w Krakowie ma długą i bogatą historię, sięgającą początków miasta. Już w XI wieku w katedrze wawelskiej istniały zapisy modlitw skierowanych do tego świętego. W trudnych momentach dziejowych mieszkańcy miasta wielokrotnie powierzali mu swoje losy, szukając wsparcia i pociechy.

Szczególne miejsce w kulcie świętego zajmuje słynący łaskami obraz św. Józefa, który znajduje się w ołtarzu głównym kościoła sióstr bernardynek. Według tradycji, obraz ten w 1627 roku przekazał papież Urban VIII biskupowi Jakubowi Zadzikowi, zobowiązując go do wybudowania w Krakowie świątyni pod wezwaniem świętego Józefa.

Obraz przedstawia świętego Józefa prowadzącego za rękę młodego Jezusa. Młodzieniec trzyma w ręku koszyczek z narzędziami ciesielskimi, a jego twarz kontrastuje z poważnym obliczem św. Józefa, który zatroskanym spojrzeniem wskazuje mu drogę. Dzieło powstało około 1600 roku we Włoszech i ma manierystyczny charakter.

Słynący łaskami obraz św. Józefa z ul. Poselskiej/Fot.: Klasztor Sióstr Bernardynek w Krakowie

Siostry bernardynki od początku istnienia swojego klasztoru w Krakowie otaczały świętego Józefa szczególnym kultem. Już w 1649 roku założycielka zgromadzenia, siostra Teresa Zadzik, wskazała go jako patrona i opiekuna miejsca. Siostry zobowiązały się do odprawiania w każdą środę mszy świętej ku jego czci oraz codziennego odmawiania litanii do świętego Józefa.

Tegoroczne obchody wspomnienia św. Józefa w klasztorze przy ul. Poselskiej zgromadziło tłumy wiernych/Fot.: Klasztor Sióstr Bernardynek w Krakowie

Wiele wydarzeń przypisywanych jest opiece świętego Józefa. W kronikach klasztornych zapisano przypadek Teresy Michałowskiej, która w 1770 roku, cierpiąc na ciężką chorobę, została przyniesiona przed obraz świętego Józefa. Modląc się z ufnością, prosiła go o uzdrowienie. Wkrótce potem poczuła się całkowicie zdrowa i postanowiła wstąpić do zakonu.

Święty Józef wielokrotnie chronił również klasztor przed zagrożeniami, m.in. w czasie II wojny światowej, kiedy siostry uniknęły rozproszenia mimo okupacyjnych represji.

Czytaj także:

Najmłodsze sanktuarium

19 marca 2021 r., w uroczystość Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, ks. arcybiskup Marek Jędraszewski ogłosił podgórski kościół pod wezwaniem św. Józefa sanktuarium. Jego oficjalna nazwa to Sanktuarium świętego Józefa Mężnego Opiekuna Rodzin. Wydarzenie to było dla podgórskiej parafii wyjątkowe i historyczne. Nadanie tytułu sanktuarium tutejszemu kościołowi odbyło się nie tylko w liturgiczną uroczystość Świętego Józefa, ale także w roku mu poświęconym. Miało to związek ze 150. rocznicą ogłoszenia Oblubieńca Maryi patronem Kościoła katolickiego, czego dokonał 8 grudnia 1870 r. błogosławiony Pius IX. W rocznicę wydania dekretu Quemadmodum Deus papież Franciszek ogłosił czas od 8 grudnia 2020 r. do 8 grudnia 2021 r. specjalnym rokiem poświęconym Opiekunowi Jezusa.

Kościół św. Józefa, widok z Rynku Podgórskiego/Fot.: Zygmunt Put, wikipedia — **Kościół św. Józefa, w**idok z Rynku Podgórskiego/Fot.: Zygmunt Put, wikipedia

Dominujący nad Rynkiem Podgórskim kościół należy do najpiękniejszych przykładów neogotyckiej architektury sakralnej w Polsce. To wyjątkowe dzieło w stylu neogotyckim powstało w latach 1905–1909 według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego, profesora Politechniki Lwowskiej. W 1999 roku przeprowadzono gruntowną renowację, która objęła m.in. ołtarz główny i boczne, ambonę, organy oraz przywrócenie pierwotnej biało-szarej kolorystyki. Świątynia ma układ trójnawowy z kaplicami, a jej fasadę zdobią rzeźby oraz trzy wieże – dwie niższe po bokach i centralna, wysoka, zwieńczona hełmem przypominającym ten z wieży kościoła Mariackiego. Wnętrze, utrzymane w stylistyce gotyku nadwiślańskiego, wypełnia drewniane, neogotyckie wyposażenie, w tym siedem ołtarzy z początku XX wieku, ambona, konfesjonały i ławki.

Plebania, wzniesiona na przełomie XVII i XVIII wieku, została usytuowana na terenie dawnego kamieniołomu, którego piwnice wykuto w wapiennych skałach. Obecnie znane są one jako kamieniołom imienia Jana Pawła II. W trakcie budowy kościoła odkryto również jaskinię, która według legendy mogła służyć za warsztat mistrza Twardowskiego, nadwornego alchemika króla Zygmunta Augusta.

Przy świątyni znajduje się Taras Świętej Rodziny, zaprojektowany jako przestrzeń przyjazna rodzinom. Znajdują się tam altana, place zabaw, ogrodowe stoły i fotele, a także powstająca biblioteczka z książkami, czasopismami i filmami o tematyce prorodzinnej. Taras pełni funkcję miejsca odpoczynku, spotkań, dyskusji oraz organizacji wykładów i promocji książek. Przylega do malowniczego ogrodu, którego tłem są wapienne skały dawnego kamieniołomu. Na ich naturalnych półkach profesor Wincenty Kućma stworzył Golgotę Podgórską – unikalny ogród rzeźb z umieszczonymi na skałach stacjami Drogi Krzyżowej oraz galerią ponad 20 rzeźb symbolizujących wiarę, historię i patriotyzm.