piątek, 18 stycznia 2019 15:32

100 lat Polskiego Czerwonego Krzyża - dziś mija rocznica powstania organizacji

Autor Marzena Gitler
100 lat Polskiego Czerwonego Krzyża - dziś mija rocznica powstania organizacji

18 stycznia 2019 roku mija 100-lat od zjazdu założycielskiego i zjednoczeniowego organizacji czerwonokrzyskich. Małopolski Oddział Okręgowy PCK przygotowuje się do obchodów tego jubileuszu już od kilku lat. Obchoby będą świętowane przez cały 2019 rok.

Działania prowadzone są dwutorowo – z jednej strony realizuje się projekty historyczne, podsumowujące działalność PCK na przestrzeni 100 lat, w celu przypomnienia fundamentalnych wartości, które legły u podstaw powstania organizacji i postaci, które je ucieleśniają m.in. Książę Paweł Sapieha, gen Józef Haller – z drugiej strony MOO PCK, jako wspólnota regionalna, poświęca energię na codzienną działalność i pracuje nieprzerwanie nie zapominając o tym, że celem istnienia organizacji jest aktywna obecność w życiu społecznym oraz pełna realizacja misji na miarę wyzwań współczesności - wyjaśniają organizatorzy Roku Stulecia PCK.

W ramach obchodów przewidziano wiele imprez skierowanych z jednej strony do szerokiej publiczności, z drugiej strony z udziałem przedstawicieli najwyższych władz państwowych i regionalnych.
Wśród planowanych wydarzeń związanych ze 100-letnią historią znajdą się m.in:

• Uroczystości na Wawelu, związane z ufundowaniem nowego sztandaru Polskiego Czerwonego Krzyża – wydarzenie wzorowane na uroczystościach z 1930 roku.
• Okolicznościowa gala na 100-lecie w Teatrze Słowackiego,
• Musztra paradna związana z uczczeniem osoby gen. Hallera, III prezesa PCK, wraz z odsłonięciem okolicznościowej tablicy oraz wiele innych uroczystości.
• Odbędzie się naukowa konferencja historyczna w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego „Polski Czerwony Krzyż - 100 lat służby Ojczyźnie i ludziom”.
• W ramach obchodów otwarta zostanie również Stała Wystawa Historyczna, która będzie się mieściła przy ul. Studenckiej 19. To tutaj od ośmiu dekad ma swoją siedzibę krakowski oddział Polskiego Czerwonego Krzyża, który podczas wojny organizował m.in. działalność harcerskiej poczty czerwonokrzyskiej, to w nim - według przekazów – może znajdować się skrzynia z pamiątkami katyńskimi pochodzącymi z tak zwanego archiwum Robla.
• W ramach obchodów 100-lecia Polskiego Czerwonego Krzyża, Małopolski Oddział Okręgowy PCK planuje organizację Gry Miejskiej pt. „100 lat w jeden dzień - śladami historii Małopolskiego PCK”.
• W październiku na Bulwarach Wiślanych odbędzie się już 6. edycja cyklicznej inicjatywy sportowej "KrwioBIEG Kraków" - tym razem okazją do wspólnego charytatywnego biegania będzie nie tylko promocja krwiodawstwa, lecz również 100-lecie istnienia Polskiego Czerwonego Krzyża. Równolegle do aktywności ruchowej i atrakcji towarzyszących - zaplanowano w tym dniu także akcję poboru krwi. Głównym założeniem tego przedsięwzięcia jest pozyskanie funduszy na rozwój honorowego krwiodawstwa w Małopolsce oraz promowanie zdrowego stylu życia poprzez bieganie na świeżym powietrzu.

Chcemy również w tym kontekście podkreślić rolę Miasta Krakowa i regionu Małopolski, bowiem – chociaż zjazd założycielski Polskiego Czerwonego Krzyża odbył się w Warszawie, co było naturalne, gdyż jest to stolica kraju – to jednak rola Krakowa była ogromna; to tutaj siedzibę miało stowarzyszenie Samarytanin Polski, stąd wywodziła się inicjatywa zjednoczeniowa mniejszych podmiotów, stąd również pochodził pierwszy prezes książę Paweł Sapieha, który przez wiele lat poprzedzających powstanie Polskiego Czerwonego Krzyża przewodził Galicyjskiemu Czerwonemu Krzyżowi działającemu pod zaborem austriackim. Uświadomić więc sobie należy, jak głęboko korzenie Polskiego Czerwonego Krzyża tkwią w Krakowie – i szerzej – w Małopolsce - podkreślają przedstawiciele PCK.

Dziś działalność PCK to między innymi:

• Promocja honorowego krwiodawstwa.
• Realizacja usług opiekuńczych podstawowych i specjalistycznych.
• Pomoc socjalna.
• Realizacja świadczeń medycznych w zakresie opieki długoterminowej i hospicyjnej.
• Prowadzenie szkoleń z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej.
• Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia.
• Aktywizacja i edukacja seniorów.
• Rozwój wolontariatu młodzieżowego.
• Działania na rzecz dzieci i młodzieży, w tym organizacja wypoczynku letniego i zimowego.
• Upowszechnianie Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Uczestnictwo w ekshumacjach ofiar konfliktów zbrojnych.
• Współpraca z Biurem Informacji i Poszukiwań działającym przy Zarządzie Głównym PCK.

Rys historyczny: powstanie Polskiego Czerwonego Krzyża

Polski Czerwony Krzyż w roku 2019 świętuje 100-lecie swojego istnienia i działalności. Równo 100 lat temu 18-19 stycznia 1919 roku wszystkie organizacje humanitarne działające na ziemiach polskich pod zaborami, kierujące sie w swojej działalności ideałami czerwonokrzyskimi zjednoczyły się i utworzyły Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża.

Gdy w Europie rodził się ruch Czerwonego Krzyża i powstawały kolejne stowarzyszenia krajowe, Polski nie było wśród suwerennych państw. Podzielona Polska pozostawała pod zaborami: rosyjskim, austriackim i pruskim. Warunki społeczno-gospodarcze i polityczne pod zaborami były bardzo trudne. Bieda i ucisk ze strony zaborców powodowały konieczność tworzenia różnego rodzaju organizacji opiekuńczych i pomocowych. Te z czasem dawały początek organizacjom czerwonokrzyskim, które nie tylko niosły pomoc potrzebującym, ale także były szkołą patriotyzmu i patriotycznego wychowania, mimo iż w swojej nazwie nie miały i nie mogły mieć przymiotnika ”polski”, „polskie”. Polskie organizacje czerwonokrzyskie o charakterze pomocowo-patriotycznym udzielały pomocy ofiarom germanizacji i rusyfikacji, pomagały biednym, poszkodowanym, więźniom politycznym, zesłańcom oraz dzieciom, których rodzice byli w carskich kazamatach.

Galicja cieszyła się znacznymi swobodami politycznymi w zakresie tworzenia związków i towarzystw. Nie było tu tak drastycznych akcji antypolskich, jak w innych zaborach. W 1891 roku połączyły się dwie organizacje: Stowarzyszenie Patriotycznej Pomocy Czerwonego Krzyża oraz Krajowe Stowarzyszenie Dam Patriotycznej Pomocy Czerwonego Krzyża, w wyniku czego powstało zjednoczone Krajowe Stowarzyszenie Mężczyzn i Dam Czerwonego Krzyża w Galicji z siedzibą we Lwowie. Prezesem został książę Paweł Sapieha, brat kardynała Adama Sapiehy. Filia Stowarzyszenia znajdowała się w Krakowie. Inną ważną organizacją działającą w Galicji był Samarytanin Polski. Organizacja powstała w 1912 roku z inicjatywy profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Bolesława Wicherkiewicza – z zawodu lekarza okulisty. Organizacja posiadała statut nadany przez władze austriackie, a także kilka oddziałów w Krakowie, Lwowie, Wiedniu, Pradze i Baden w Szwajcarii. Samarytanin Polski to stowarzyszenie, które w prostej linii było prekursorem Polskiego Czerwonego Krzyża (posiadało statut, miało utworzone oddziały, członkowie płacili składkę i mieli obowiązek społecznej pracy w zakresie prowadzenia kursów sanitarnych).

Organizacje czerwonokrzyskie działające na terenie Galicji przystąpiły do niesienia pomocy żołnierzom i rannym natychmiast po wybuch wojny. Samarytanin Polski już 22 sierpnia 1914 roku podjął uchwałę o objęciu pomocą sanitarno-medyczną Legionów Polskich. Opieka Samarytanina nad Legionami prowadzona była we współpracy z Komitetem Lekarskim w Krakowie i trwała do czasu zorganizowania przez Legiony własnych służb sanitarno-medycznych.

Samarytanin Polski w czasie wojny prowadził własne szpitale, gromadził środki finansowe, materiały opatrunkowe, szkolił sanitarnie, tworzył lazarety dla rannych – głownie w prywatnych domach – potem także schroniska dla niezdolnych do dalszej służby legionistów. W okresie późniejszym organizował pomoc dla ludności cywilnej.

Podobną działalność na bardzo szeroką skalę prowadziło Krajowe Stowarzyszenie Mężczyzn i Dam Czerwonego Krzyża w Galicji, którego prezesem był Książę Paweł Sapieha. Podobnie jak w Warszawie pod patronatem Rosyjskiego Czerwonego Krzyża – w ten sposób w Galicji, przy wsparciu Austriackiego Czerwonego Krzyża, powołano Galicyjskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Korzystało ono ze wsparcia finansowego Austriackiego CK oraz pomocy osób dobrej woli. Przez cały czas Towarzystwo gromadziło środki i majątek, posiadało wiele placówek szczególnie na Podkarpaciu. Po zmianie nazwy na Krajowe Stowarzyszenie Czerwonego Krzyża we Lwowie, dnia 26 lutego 1918 roku zakupiło nawet w Zakopanem od doktora Andrzeja Chramca majątek, w którym urządzono szpital dla chorujących na gruźlicę legionistów. Była to najbogatsza organizacja humanitarna na ziemiach polskich.

W 1918 roku, w niepodległym, odrodzonym państwie polskim, działały liczne zawiązane jeszcze przed I wojną światową organizacje czerwonokrzyskie. Wobec ogromu potrzeb, po zakończeniu działań wojennych, konieczna była konsolidacja działań, dlatego też wszystkie te organizacje współdziałały ze sobą. Skala zniszczeń wojennych była ogromna. Oprócz istniejących organizacji czerwonokrzyskich, powstawały licznie inne organizacje humanitarne, niosąc pomoc wszystkim potrzebującym.

24 grudnia 1918 roku Książę Paweł Sapieha, jako prezes Krajowego Stowarzyszenia Mężczyzn i Dam dla Galicji, wystąpił do Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża o uznanie tej organizacji za narodową organizację czerwonokrzyską. Z uwagi na brak na ten czas rządu, który mógłby podpisać Humanitarną Konwencję Genewską z 1864 roku, co było warunkiem koniecznym do uznania niepodległego, suwerennego państwa, prośba spotkała się z czasową odmową. Coraz bardziej oczywiste stawało się, że konieczne jest powstanie jednej, zjednoczonej narodowej organizacji, łączącej wszystkie ruchy i organizacje czerwonokrzyskie działające w odrodzonym państwie. Brak jednej organizacji, skupiającej sprzymierzone podmioty, utrudniał także kontakty z MKCK.

Z inicjatywy Samarytanina Polskiego zwołano na dzień 18 stycznia 1919 roku w warszawskim ratuszu naradę wszystkich organizacji humanitarnych, przedstawicieli wojska oraz władz cywilnych i samorządowych. Organizacje te, podczas narady odbywającej się pod patronatem Heleny Paderewskiej, utworzyły Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Wyłoniły 30-osobowy Tymczasowy Komitet, zlecając jego przedstawicielom, w konsultacji z innymi organizacjami, opracowanie projektu statutu i prowadzenie prac organizacyjnych. Powstanie jednej organizacji ułatwiło koordynację sił i środków w niesieniu pomocy humanitarnej w państwie, po wyzwoleniu.

Po zatwierdzeniu przez rząd statutu Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża na zebraniu konstytucyjnym 27 kwietnia 1919, wybrano Zarząd Główny. Prezesem został Paweł Sapieha, a po jego rezygnacji – Helena Paderewska. W Statucie zapisano utworzenie pierwszych oddziałów terenowych PTCK na Galicję, Wielkie Księstwo Poznańskie i Śląsk. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża dnia 24 lipca 1919 r. zarejestrował i uznał Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża za jedyną organizację czerwonokrzyską działającą na całym terytorium państwa polskiego. 16 września 1919 roku PTCK zostało przyjęte do Ligi Towarzystw Czerwonego Krzyża (dzisiejszej Federacji).

Integracja organizacji i ruchów czerwonokrzyskich w jedno stowarzyszenie nie tylko usprawniła działania, ale także spowodowała masowe poparcie całego narodu dla realizacji przyjętych przez Towarzystwo celów.

mat. prasowe PCK

Zdrowie i Uroda

Zdrowie i Uroda - najnowsze informacje

Rozrywka