środa, 12 lutego 2020 08:40

KATYŃSKIE BIOGRAFIE – WIELICZANIE Z LISTY KATYŃSKIEJ (9) - Karol Juszkiewicz

Autor Bernard Szwabowski
KATYŃSKIE BIOGRAFIE – WIELICZANIE Z LISTY KATYŃSKIEJ (9) - Karol Juszkiewicz

Porucznik  rezerwy Karol Juszkiewicz (1903-1940), nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej w 1939 r., po 17 września jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu.

Karol Juszkiewicz urodził się 5. 09. 1903 r. w Wieliczce, jako syn Karola, górnika w wielickiej kopalni  i Anieli z d. Szypuła. Miał pięcioro rodzeństwa. W Wieliczce uczęszczał do szkoły powszechnej męskiej. Naukę kontynuował w Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Jędrzeja Śniadeckiego w Tarnowie, które ukończył maturą w 1927 r. Został powołany do wojska. Służył najpierw w 20 puku piechoty w Krakowie. Tu  w 1928 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 5 i  został przeniesiony do   45 pułku w Równem na Wołyniu. Do rezerwy został zwolniony jako kapral podchorąży.

Posiadając stopień podchorążego, w 1928 r. najpierw jako praktykant, a potem już stały nauczyciel rozpoczął pracę w Kleszczowie (obecnie część miasta Żory) na Górnym Śląsku, gdzie uczył  do 1939 r. W 1929 r. ożenił się z Anną Nędzą z Wieliczki, nauczycielką w szkołach w Biskupicach, Krzyszkowicach, Mietniowie, nr 1 w Wieliczce. Wraz z żoną i córkami: Jadwigą i Marią, synem Andrzejem  mieszkał w Kleszczowie, niedaleko szkoły, w prywatnym mieszkaniu u państwa Pilarów kierujących szkołą.

Podporucznik mianowany ze starszeństwem 1. 01. 1931 r., przydzielony do 73 pułku piechoty. 14. 10. 1931 r. zdał praktyczny egzamin kwalifikacyjny, uzyskując pełne prawa nauczycielskie. W szkole aktywnie działał w Związku Nauczycielstwa Polskiego. W 1938 r. Wojewoda Śląski nadal mu Brązowy Medal za Długoletnia Służbę. Co roku Juszkiewiczowie wakacje spędzili w Wieliczce.

fot: rodziny z 1939 r. w Krakowie na Małym Rynku

W przededniu wybuchu II wojny światowej wskutek  mobilizacji w  sierpniu 1939 r. Karol jako podporucznik rezerwy został wcielony do wojska, następnie walczył w kampanii wrześniowej. Trafił do Tarnopola i tam został 17 września wzięty do niewoli radzieckiej. Był jeńcem obozu w Kozielsku. Dopiero na początku 1940 r. do domu teściów w Wieliczce dotarł pierwszy i zarazem ostatni list, wysłany 29 listopada 1939 r. z obozu jeńców w Kozielsku: „Najukochańsza Haniu, Wiesiu, Marysiu, Jędrusiu, Dziadziu! Jestem w Sowietach. Na razie czuję się zdrów. Ciekaw jestem, co z wami słychać. Po otrzymaniu tego listu zaraz mi odpisz. Pisząc list, pisz zwięźle i oględnie, i zawsze po otrzymaniu listu ode mnie. Na kopercie wykaligrafuj po rosyjsku adres… Znaczek pocztowy musisz kupić zagraniczny. Ten adres napisz na połowie koperty, a na drugiej po polsku, tak jak ja zrobiłem….

Najdroższa Haneczko. Wyobrażam sobie twoje położenie. Wiem, że pensji na pewno nie otrzymałaś. W Brzeżanach spotkałem inspektora swojego, który mi wszystko opowiedział.  W Tarnopolu we wrześniu widziałem…Nie wiem, gdzie jest Krawczyk. Bądźcie mi zdrowe najdroższe istoty.

Haneczko pozdrów, kogo uważasz. Może byś się postarała o posadę nauczycielską. Nie pisał kto ze Śląska, może coś rzeczy można zabrać. Lolek”. (mowa o kuzynie Leonie Krawczyku z Zadrów).  List publikuje Tucholski w „Biuletynie Katyńskim” nr 44 Kraków 1999 r.

Karol Juszkiewicz został zastrzelony  strzałem w tył głowy przez NKWD w Katyniu w 1940 r. i spoczywa w zbiorowym grobie w Katyńskim Lesie. Pośmiertnie, w 1989 r.,  został odznaczony Medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939 r.” , a w 2007 r.  awansowany na stopień porucznika.

W czerwcu 1943 r. podczas ekshumacji grobów Katynia, jego zwłoki zostały zidentyfikowane i noszą numer ewidencyjny 416.

W 1989 r. Jadwiga i Maria, córki Karola Juszkiewicza z grupą żon i dzieci innych polskich oficerów zamordowanych w 1940 r. w Katyniu -  pojechały do Katynia i  6 listopada mogły stanąć  przy grobie ojca – modląc się pod drewnianym krzyżem. Przywiezioną z Katynia ziemię złożyły w grobie mamy na wielickim cmentarzu.

W 1995 r. Żorach przy ul. Wodzisławskiej koło Komendy Miejskiej Policji  oddano Pomnik Pomordowanych w Katyniu Policjantów i Oficerów Wojska Polskiego, na którym wśród 11 nazwisk  jest m.in. nazwisko podporucznika Karola Juszkiewicza.

W 1997 r. Jadwiga Lupa z wnuczką Anną Tatarą była w Szkole Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Żorach – Kleszczowie, gdzie Karol Juszkiewicz uczył do 1939 r.  Ofiarowała dyrektor  kopie dokumentów ojca, spotkała się z uczniami.

W 2000 r. J. Lupa z siostrą Marią były w Żorach na uroczystej Mszy św. odprawionej w intencji ofiar w 60 rocznicę zbrodni katyńskiej. Wówczas otrzymała książkę od Jerzego Delowicza „Śmierć przyszła wiosną” z dedykacją. W książce tej auto opublikował biogram Karola Juszkiewicza.

W książce Adama Moszyńskiego pt. „LISTA KATYŃSKA JEŃCY OBOZÓW KOZIELSK OSTASZKÓW STAROBIELSK ZAGNINIENI W ROSJI SOWIECKIEJ” na s. 73 czytamy: „Juszkiewicz Karol, nauczyciel w Kleszczowinach, dowód osob., naramiennik bez odznak (AM 416).” Informacja o Karolu Juszkiewiczu znajduje się w książce pt. „KATYŃ-KSIĘGA CMENTARNA…na str. 241 czytamy: „Ppor. rez. Karol Juszkiewicz wraz ze zdjęciem: CAW,AP 2103, MiD WIH. L. W. o1511 z 1940; AM 4/416.”

Na wielickim cmentarzu, na grobie Juszkiewiczów w kwaterze C (naprzeciw wejścia od parkingu)  zaznaczono  informację, że Karol Juszkiewicz zginął w Katyniu.

Ku pamięci Karola Juszkiewicz na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce 11.11. 2009 r. posadzono Dąb Pamięci oznaczony  certyfikatem numer 01284/5465WE/2009, który odebrała Jadwiga Lupa.

W Wieliczce mieszkają jego  córki:  Jadwiga Lupa, Maria Jaglarz. Andrzej Juszkiewicz był księdzem m.in. w Miętustwie, Wróblowicach, Jabłonce Orawskiej, Płazach k. Katowic,  Brzeziu -  zmarł w 1968 r., mając 33 lata, spoczywa na wielickim cmentarzu w kw. C.

Dziękuję Pani Jadwidze Lupie  (foto 5789) za udostępnienie informacji o Ojcu, które były prezentowanie na 148 spotkaniu z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”  28. 04. 2010 r. i zostały opublikowane w zeszycie 93 „Biblioteczki Wielickiej” pt. „148 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” W 70 rocznicę zbrodni katyńskiej (1940-2010), wieliczanie, jeńcy wojenni Kozielska - Ostaszkowa - Starobielska zamordowani w ZSRR w 1940 r.” .

Opracowała Jadwiga Duda

Historia

Historia - najnowsze informacje

Rozrywka