Książ Wielki został miastem. Co to oznacza dla mieszkańców?

Wraz z początkiem tego roku, po 154 latach Książ Wielki odzyskał utraconych prawa miejskie. Starania o to trwały blisko 2 lata. Jak mieszkańcy przyjęli tę zmianę oraz jakie zmiany na nich czekają?

Książ Wielki może pochwalić się bogatą historią. Pierwotnie była to zwykła osada książęca. Pierwsze informacje o niej sięgają 1120 roku. Prawdopodobnie pod koniec XIII wieku na północny zachód od dzisiejszego miasta Adam z Książa herbu Janina, sędzia krakowski i kasztelan wiślicki zbudował założenie obronne. Pod koniec XIV wieku Książ Wielki był własnością Spytka z Melsztyna.

W 1385 Książ Wielki otrzymał prawa miejskie. Od tego czasu był także siedzibą szkółki parafialnej.  Jako siedziba powiatu, pod koniec XIV wieku stał się także miejscem, w którym orzekał sąd ziemski. Był również siedzibą powiatu, obejmującego: Jędrzejów, Miechów, Wolbrom, Żarnowiec. Po III rozbiorze w 1795 znalazł się w zaborze austriackim. Od 1809 był w Księstwie Warszawskim, a od 1815 po kongresie wiedeńskim, został włączony do Królestwa Kongresowego.

W czasie okupacji niemieckiej do 1942 na terenie Książa znajdowało się getto otwarte. Do tego czasu Żydzi stanowili około połowę mieszkańców Książa. W dniach 1–2 sierpnia 1944 Gestapo i niemiecka policja dokonały pacyfikacji wsi, mordując 12 osób oraz paląc wieś liczącą ok. 100 zabudowań. Akcja pacyfikacyjna była odwetem za działalność partyzantów w regionie. W czasie II wojny światowej w Książu Wielkim zniszczony został cmentarz żydowski.

W odwecie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym (1863-1864) po blisko pięciuset latach, Książ Wielki w 1875 utracił prawa miejskie. Taki stan rzeczy utrzymywał się do końca ubiegłego roku, kiedy to w siedzibie Rady Ministrów w Warszawie premier Mateusz Morawiecki wręczył wójtowi Markowi Szopie akt uzyskania statusu miasta przez Książ Wielki, który wraz z początkiem 2023 roku stał się miastem.

Droga do odzyskania praw miejskich była jednak wyboista, ponieważ sama procedura trwała blisko dwa lata. 27 lipca 2021 Rada Gminy rozpoczęła procedurę związaną z nadaniem Książowi Wielkiemu statutu miasta. Z około 5 tysięcy osób uprawnionych do udziału w konsultacjach, głos oddało 535 mieszkańców gminy:  371 głosów było za, 119 przeciw, 32 głosujących się wstrzymało, a 13 ankiet było nieważnych. Rada Gminy Książ Wielki, na podstawie wyników konsultacji społecznych w 2021 roku, podjęła uchwałę w sprawie wystąpienia z wnioskiem o nadanie miejscowości Książ Wielki statusu miasta. 1 stycznia 2023 doszło do przywrócenia statusu miasta.

W mieście przyjęto tę informację bardzo optymistycznie. Podczas noworocznej nocy ze sceny w miejscowej hali sportowej płynęły przeboje Bajmu w wykonaniu grupy Biała Armia. Z kolei historię Książa Wielkiego można było sobie przypomnieć podczas laserowego pokazu. Burmistrz Marek Szopa z symbolicznym kluczem w ręce dziękował zaangażowanym w sprawę przywrócenia praw miejskich.

Co zmieniło się w Książu Wielkim? Na pierwszy rzut oka stosunkowo niewiele. Zmieni się szyld na urzędzie i pieczątki, a wójt Marek Szopa został burmistrzem. Pomimo różnych spekulacji nie władze zapewniają, że nie wzrosną podatki. Ma za to powstać strefa ekonomiczna, która zapewni nowe miejsca pracy oraz nowe tereny na zabudowę mieszkalną.

3 stycznia tego roku wojewoda małopolski Łukasza Kmita odwiedził Książ Wielki i wręczył burmistrzowi Markowi Szopie i przewodniczącemu Rady Miasta i Gminy Henrykowi Humie okolicznościowy adres, w którym można przeczytać, że wojewoda z okazji nadania statusu miasta Książowi Wielkiemu przekazuje „szczere gratulacje dla Mieszkańców, Władz i całej Społeczności lokalnej z życzeniami wszelkiej pomyślności, dalszego rozwoju i wielu cennych inicjatyw wynikających z wykorzystania potencjału przywróconych praw miejskich”.

foto: wikipedia