Ku pamięci Jana i Stanisława Lelito zamordowanych przez Niemców 75 lat temu podczas pacyfikacji w Krakowie na Woli Justowskiej

W sobotę 28 lipca b.r.   w Krakowie na Woli Justowskiej, na Łące Męczeństwa oddano hołd pamięci mieszkańców zamordowanych przez Niemców podczas pacyfikacji 28 lipca 1943 r.  Przed pomnikiem,   przy ołtarzu polowym została odprawiona  Msza św. w intencji pomordowanych, odczytany został apel poległych, wojsko oddało salwę honorową,   delegacje złożyły kwiaty, zapaliły znicze.

28 lipca 1943 roku Niemcy – gestapowcy podczas akcji  o kryptonimie „Las Wolski” rewidowali  domy na Woli Justowskiej. W  domu   Ludmiły Korbutowej znaleziono ukrytą drukarnię. Z tego powodu na łąkę, w pobliżu dzisiejszej ulicy 28 Lipca 1943 roku, esesmani przyprowadzili ok. 1500 osób. Spędziły one tam cały dzień w ogromnym upale, leżały na ziemi w bezruchu. Mężczyzn zmuszono do wykopania dołu, do którego potem trafiły zwłoki. W wyniku licznych przesłuchań po południu odczytano wyrok skazujący na śmierć dla  21 osób.  Wśród nich byli wieliczanie, bracia Jan, lat 23 i Stanisław, lat 21 Lelito, synowie Wiktorii i Piotra Lelitów, absolwenci  Gimnazjum Męskiego im. Jana Matejki, którzy  na Woli Justowskiej byli w odwiedzinach u rodziny.  Skazanych zabito  strzałem w tył głowy. Ponadto 2 osoby zginęły w więzieniu na Montelupich, a L. Korbutowa - w obozie Auschwitz-Birkenau. Pozostali, po przymusowym przypatrywaniu się egzekucji, wrócili do domów. Po wojnie  szczątki  ofiar ekshumowano i pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu Salwatorskim. Na miejscu kaźni zwanym Łąką Męczeństwa  postawiono pomnik, na którym wypisano imiona, nazwiska, wiek zamordowanych. Ulica, znajdująca się  obok łąki, otrzymała nazwę „28 lipca 1943 roku".

28 lipca b.r. Mszę św. odprawił  i homilię wygłosił  ks. proboszcz parafii NMP Królowej Polski na Woli Justowskiej.  Przemawiał Sławomir Pietrzyk, wiceprzewodniczący Rady Miasta Krakowa.  Kwiaty złożyły delegacje:   wyżej wymieniony, dr hab. Filip Musiał, dyrektor Oddziału IPN w Krakowie, Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich, Rady i Zarządu Dzielnicy VII Zwierzyniec – organizatorzy uroczystości, Kółka Rolniczego, harcerzy. Na uroczystości  był sztandar Z Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich z pocztem: Bolesław Stefan, Lidia Nowak, Jadwiga Duda. Dokumentację fotograficzną wykonał Józef Duda.

Na wielickim cmentarzu w kwaterze VII, rząd 5,  znajduje się grób 21,  na którym rodzina upamiętniła zamordowanych wieliczan tabliczką z  napisem: „LELITO JAN, ur. 27. II. 1920 r. STANISŁAW, ur. 3. IX.1923 r. zginęli za Ojczyznę męczeńską śmiercią na Woli Justowskiej 28. VII. 1943”. Chwała bohaterom.

Opracowała Jadwiga Duda