Nasz kraj ma poważny problem, który się bagatelizuje
Wzrost korupcji politycznej w Polsce podczas ośmiu lat rządów Zjednoczonej Prawicy jest faktem. Skala tego zjawiska – polegającego na używaniu publicznej władzy w prywatnym interesie osób i partii ją sprawujących – w świetle wyników kolejnych dochodzeń w poszczególnych ministerstwach i innych instytucjach, stała się poważnym wyzwaniem dla następców PiS-u. Jednak niezależnie od intencji przyświecających faktycznemu rozliczeniu nadużyć popełnionych przez poprzednią władzę, wszystko ostatecznie opiera się na społeczeństwie, które fakty owe traktuje mniej lub bardziej pobłażliwie, rozzuchwalając rządzących i przyzwalając na podobne zachowania w przyszłości. Wierzymy natomiast, że edukacja polityczna społeczeństwa zaczyna się od młodzieży – z jednej strony mającej wyostrzone zmysły, dzięki czemu nie umkną im przypadki łamania prawa przez władze, zaś z drugiej pełnej zapału, by na taki stan rzeczy się nie godzić, lecz aktywnie z nim walczyć.
Niszczące zjawisko korupcji politycznej
Korupcję polityczną można zdefiniować jako wykorzystanie władzy przez urzędników publicznych lub ich kontaktów w celu uzyskania nielegalnych prywatnych korzyści. Ma to negatywny wpływ na proces podejmowania decyzji politycznych w dwóch głównych obszarach – podczas wyborów, szczególnie gdy politycy stosują nieuczciwe taktyki kampanijne, łamią prawo wyborcze i wykorzystują instytucje publiczne oraz fundusze publiczne w celu pozyskania głosów. Drugi obszar korupcji politycznej jest widoczny podczas procesu tworzenia prawa, w tym praktyki korupcyjne w ramach władzy ustawodawczej i wykonawczej, takie jak nielegalne finansowanie polityki i kumoterstwo. Obie formy stanowią poważny problem w Polsce od 2015 roku, kiedy większość w obu izbach polskiego Parlamentu (w Sejmie i Senacie) zdobyła konserwatywna partia Prawo i Sprawiedliwość (PiS). W ciągu kolejnych 8 lat, PiS, mając większość parlamentarną i popierającego prezydenta, zacieśnił kontrolę nad instytucjami państwowymi, systemem sądowniczym, służbą cywilną i edukacją. Naruszając Konstytucję, rządząca większość dokonała zmian w systemie sądowniczym, uzależniając prokuraturę i Sąd Najwyższy od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Wspomniane trendy stanowią zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania systemu kontroli i równowagi, tworząc dogodne warunki do rozwoju korupcji politycznej.
Niepokojące wskaźniki - Political Corruption Index
Te negatywne tendencje potwierdza Indeks Korupcji Politycznej (Political Corruption Index) dla Polski, który w latach 2015-2023 wzrósł niemal dwukrotnie (z poziomu 0,07 do 0,13). Sytuacja ta wymaga interwencji oraz mobilizacji społecznej. Wierzymy, że edukacja i angażowanie młodych osób do walki z korupcją są kluczowe dla przyszłych działań antykorupcyjnych. Jako przyszli liderzy i aktorzy społeczeństwa obywatelskiego, młodzi ludzie mogą wprowadzić nową kulturę uczciwości w Polsce. Niezbędne są skuteczne działania, by zwiększyć świadomość młodych osób i zrozumienie, czym jest korupcja polityczna i w jaki sposób podważa ona społeczeństwa demokratyczne. Jednocześnie niezbędne jest także mobilizowanie młodych do udziału w inicjatywach przeciwko nadużywaniu władzy politycznej dla celów indywidualnych lub partyjnych.
Wspólnie możemy dokonać zmian
Dlatego Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” podjęła się realizacji projektu „Młodzi przeciw korupcji politycznej”. Jego celem jest przeciwdziałanie korupcji i działanie na rzecz zwiększenia jawności w życiu publicznym. Poprzez realizację projektu pragniemy podnieść poziom wiedzy osób młodych na temat korupcji politycznej oraz sposobów przeciwdziałania jej poprzez mobilizację społeczną. Celem projektu jest również zwiększenie świadomości młodych, jak korupcja polityczna wpływa na ich życie oraz jak jej ograniczenie może pomóc im w osiąganiu celów i rozwoju kariery w przyszłości. Chcemy także położyć nacisk na pokazanie roli uczciwości w procesie tworzenia prawa oraz jej wpływu na rozwój gospodarczy kraju i dobrobyt społeczeństwa.
Edukacja i zaangażowanie młodych
Projekt jest kierowy głównie do osób młodych z całej Polski korzystających z mediów społecznościowych, a szczególnie z TikToka. Komunikacja projektu skupia się przede wszystkim na tym kanale, gdzie budujemy społeczność osób zainteresowanych problematyką projektu.
W ramach projektu zaplanowano 10 dyskusji live na TikToku z udziałem uczestniczek i uczestników tej platformy. Ponadto specjalne treści video oraz komunikaty upowszechniające tematykę i działania projektowe są sukcesywnie publikowane również w innych mediach społecznościowych. Trzy pierwsze dyskusje live: Czym jest korupcja polityczna?, Korupcja legislacyjna, Konsekwencje korupcji politycznej dla kraju i dla młodych osób, odbyły się w ubiegłym roku. Zapraszamy na kolejne:
- 15.01.2025, godz. 15.30-17.00 - Przeciwdziałanie korupcji politycznej
- 30.01.2025, godz. 15.30-17.00 - Biznes i korupcja polityczna
- 13.02.2025, godz. 15.30-17.00 - Etyka w życiu publicznym a korupcja polityczna
- 27.02.2025, godz. 15.30-17.00 - Jakość prawa a korupcja polityczna
- 13.03.2025, godz. 15.30-17.00 - Immunitety i poczucie bezkarności a korupcja polityczna
- 27.03.2025, godz. 15.30-17.00 - Trójpodział władzy a korupcja polityczna
- 10.04.2025, godz. 15.30-17.00 - Tolerowanie korupcji politycznej
Warto poinformować innych
Zachęcamy wszystkich do szerokiego udostępniania informacji o projekcie "Młodzi Przeciw Korupcji Politycznej" i gorąco zapraszamy do śledzenia naszych działań projektowych na Tik-Toku oraz w mediach społecznościowych.
Projekt "Młodzi Przeciw Korupcji Politycznej" (Youth Against Political Corruption) jest realizowany przez Fundację „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” przy wsparciu The Center for International Private Enterprise, Washington D.C. Więcej informacji: www.stopkorupcji.iped.pl
foto: Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym