Niezwykły pogrzeb. W trumienkach szczątki dzieci

Na cmentarzu parafialnym w Zielonkach pochowano szczątki zmarłych, wydobyte z terenu cmentarza cholerycznego w krakowskich Toniach. W 33 trumienkach znalazły się pozostałości zmarłych w czasie epidemii.

Informacje, zdjęcia i filmy z niezwykłego pogrzebu zamieścił Mariusz Zieliński, dyrektor Biblioteki Publicznej w Zielonkach, pasjonat lokalnej kultury i historii. Szczątki wykopano podczas prac przy budowie północnej obwodnicy Krakowa.

Cmentarz choleryczny znajdował się w Toniach. Obecnie to część miasta położona na północy, w dzielnicy Dzielnicy IV Prądnik Biały, położone między Bronowicami Wielkimi a gminą Zielonki.

Po przeprowadzeniu badań archeologicznych wydano zgodę na ponowny pochówek, tym razem na cmentarzu parafialnym w Zielonkach.  

Cmentarz epidemiczny w podkrakowskich Toniach położony był na porośniętym krzewami niezagospodarowanym terenie, na północny wschód od skrzyżowania ulic Jurajskiej i Na Zielonki. Nad starymi grobami górował, betonowy szary krzyż.
Mogiła zbiorowa powstała w 1879 roku. Według daty na tabliczce inskrypcyjnej, odnowienie krzyża miało miejsce niespełna sto lat później. Choć nikt od lat nie chował tam zmarłych, okoliczni m9ieszkańcy przynosili tam znicze i kwiaty.

"Na budowie północnej obwodnicy Krakowa archeolodzy w Krakowie - Toniach odkopali cmentarz choleryczny z 1873 roku. W tym czasie wieś Tonie należała do parafii w Zielonkach. Kiedy zakończyły się tam już ekshumacje archeologiczne, zarejestrowano pochówki 53 osób w tym 18 dzieci. Jak możemy dowiedzieć się z wyników raportu badań archeologicznych Cmentarz był dwufazowy, a w niektórych grobach były po dwie trumny postawione jedna na drugiej. Jest to więc prawdopodobnie cmentarz związany nie tylko z epidemią z 1873 roku, ale także z jedną z wcześniejszych. Cholera nawiedzała Kraków wcześniej w 1849, 1855, 1866 i 1873 roku, pochłaniając każdorazowo ponad tysiąc ofiar w samym mieście. Z ksiąg parafialnych Parafii Zielonki (do której historycznie należały Tonie od 1991 r.) wynika, że podczas epidemii w 1873 roku na cholerę zmarło 70 osób, ale część z nich, w pierwszej fazie epidemii, chowana była na cmentarzu parafialnym w Zielonkach. Jest więc prawdopodobne, że udało się ekshumować wszystkich pochowanych na tym cmentarzu cholerycznym w Toniach" - przypomniał Mariusz Zieliński. "Data 30 listopada 2024 r. symbolicznie zamyka proces ekshumacji i ostatecznego pochówku kości w 33 trumienkach na cmentarzu parafialnym w Zielonkach. Ponad 151 lat temu władze austriackie zabroniły pochować ich w Zielonkach, w parafii do której wszyscy zmarli na cholerę mieszkańcy Toń  pod koniec XIX w. należeli" - dodał.

Do udziału w wyjatkowym pogrzebie zaprosiła Parafia p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Zielonkach. "W najbliższą sobotę o godz. 13.30 będzie modlitwa różańcowa a następnie Msza św. w kościele św. Stanisława BM. W 33 trumienkach ze szczątkami ekshumowanych znajdują się 54 osoby w tym 18 dzieci. Po modlitwie w kościele parafialnym w Krakowie - Toniach będzie przejazd na cmentarz parafialny w Zielonkach, gdzie trumienki zostaną złożone do grobu.  Weźmy udział w tym niezwykłym pogrzebie" - zaapelowała.

W pogrzebie wzięła udział spora grupa parafian a w przeniesieniu trumienek pomogli strażacy OSP Tonie. Szczątki spoczęły w zbiorowej mogile.

fot. Fb. Mariusz Zieliński